Rzecznik praw obywatelskich popiera rozwiązania ułatwiające OzN codzienne funkcjonowanie, jednak niektóre aspekty programu PFRON dotyczące wypożyczalni sprzętu dla osób z niepełnosprawnościami – który nie był przejrzysty, budziły jego wątpliwości jeszcze w lipcu 2023 r.. Program ten ma ułatwić osobom z niepełnosprawnościami dostęp do specjalistycznego sprzętu, dzięki czemu nie będą one musiały ponosić kosztów jego zakupu. RPO wystosował pismo do Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych (RARS), w którym wyraził wątpliwości wobec tego programu.
Pełnomocnik rządu ds. osób niepełnosprawnych jeszcze w lutym 2023 r. zwrócił się do prezesa Rady Ministrów o wydanie decyzji o utworzeniu rezerwy strategicznej w postaci sprzętu rehabilitacyjnego, wyrobów medycznych i technologii asystujących, w drodze formalnej.
Pełnomocnik wyjaśnił, iż wypożyczalnia technologii wspomagających dla osób z niepełnosprawnością działa w ramach programu celowego Rady Nadzorczej PFRON, który odpowiada za funkcjonowanie wypożyczalni. Poinformował również, iż w ramach wypożyczalni realizatorem logistycznym odpowiadającym m.in. za dostarczanie, serwisowanie, naprawę technologii jest RARS – na mocy umowy o współpracy i świadczeniu usług logistycznych łączącej ją z PFRON zawartej na czas do końca 2025 r.
Jak informuje biuro prasowe RARS łączna wartość zakupionego sprzętu to 100 473 064,96 zł, a samych wózków elektrycznych i skuterów to 40 653 059,47 zł. Z informacji, które uzyskał RPO, wynika, iż RARS przekazano na realizację zadań wspierających rehabilitację osób z niepełnosprawnościami dotację celową w wysokości 200 mln zł, która miała zostać wykorzystana do 30 listopada 2022 r., a która została spożytkowana na zakup sprzętu w kwocie 100 mln zł.
RPO w piśmie do RARS wskazał, iż agencja poczyniła zakupy bez konsultacji z przedstawicielami organizacji społecznych i producentów. Rzecznik pyta także prezesa RARS o powody, dla których do tej pory usługa wypożyczania wózków, skuterów oraz napędów elektronicznych nie jest dostępna oraz jakie działania podjęto lub się planuje w celu jej uruchomienia.
Prosi również o podanie powodów, dla których uznano zakup sprzętu rehabilitacyjnego za formę rezerwy strategicznej i kto brał udział w jej tworzeniu oraz czy opracowany katalog znajduje odzwierciedlenie w zakupach. Kieruje także zapytanie z jakich względów nie włączono w proces konsultacji przedstawicieli organizacji społecznych, w szczególności osób z niepełnosprawnościami oraz producentów; na jaki cel przeznaczono pozostałą część dotacji.
Pierwszym powodem nieudostępnienia technologii wspomagających dla beneficjentów ostatecznych jest brak gotowości partnera logistycznego programu tj. Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych, do świadczenia usług wypożyczania i serwisu wózków, skuterów i napędów elektrycznych.
Od dnia zawarcia umowy z RARS tj. od dnia 21 września 2023 roku do dnia 30 września 2024 roku harmonogram osiągnięcia gotowości we wskazanym zakresie był kilkakrotnie zmieniany, na wniosek operatora logistycznego. RARS ma bowiem problem z przetargiem i wypożyczalnią sprzętu dla OzN, przede wszystkim ze znalezieniem podwykonawców, którzy zajmą się serwisem, doradztwem i dostosowaniem wózków i skuterów dla osób z niepełnosprawnościami. Dlatego zakupione dwa lata temu wciąż stoją nieużywane w magazynie agencji.
Ponieważ zakup sprzętu rehabilitacyjnego uznano za formę rezerwy strategicznej, postępowanie było prowadzone według ustawy o ochronie informacji niejawnych – tłumaczą przedstawiciele agencji. Decyzja o ta obudziła sprzeciw społeczny wobec braku przejrzystości sposobu organizacji programu.
Zgodnie z ustawą rezerwę strategiczną tworzy się na wypadek m.in. zagrożenia bezpieczeństwa i obronności państwa, zdrowia publicznego oraz wystąpienia klęski żywiołowej lub sytuacji kryzysowej, czy też ratowania życia i zdrowia obywateli. Zakup asortymentu, który ma poprawiać jakość życia i sytuację finansową OzN nie mieści się w tych celach.
Prezes PFRON zapowiedział powołanie zespołu opiniodawczo-doradczego, którego zadaniem ma być m.in. opracowanie wykazu technologii wspomagających i jego aktualizacja. Ma on uwzględniać potrzeby osób z niepełnosprawnościami, na podstawie danych z SOW-u i będzie wykorzystany do dalszych zakupów sprzętu, w oparciu o rekomendacje powołanego zespołu.
Zgodnie z ostatnią informacją, jaką PFRON otrzymał od RARS w tej chwili realizowane są przygotowania do uruchomienia kolejnego postępowania przetargowego na wyłonienie podwykonawcy świadczącego usługę wypożyczania, dostosowywania i serwisowanie wózków, skuteów i napędów elektrycznych. RARS szacuje, iż gotowość świadczenia usług w tym zakresie osiągnie w marcu 2025 roku.
Oprac. rhr/, fot. pixabay.com
Data publikacji: 20.11.2024 r.
