Uzależnienie od hazardu

mctu.pl 8 lat temu

„Zaczęło się od stosunkowo małych stawek. Ot, zagrałem kilka razy na maszynach w kasynie, na które natknąłem się na urlopie kilka lat temu. Na moje nieszczęście wygrałem, zadziałało prawdopodobnie popularne „szczęście początkującego”. Kolejnego dnia postanowiłem sprawdzić mój fart kolejny raz. Zdaje się, iż usiadłem do ruletki. Spędziłem tam ponad pół dnia, choćby nie wiedziałem, kiedy minęło te kilka godzin. Rodzina się o mnie martwiła. Ale ja znowu wygrałem. Postawiłem im kolację w dobrej restauracji w ramach przeprosin – za moją normalną pensję raczej nie mógłbym sobie na taki wydatek pozwolić. Pomyślałem wtedy, iż to w sumie fajny sposób na dodatkowe pieniądze, których od dziecka mi brakowało. Już w moim domu rodzinnym nigdy się nie przelewało. Rodzice rozwiedli się jak miałem 12 lat, a ojciec nigdy nie płacił alimentów na czas, prawie go zresztą nie widywałem. A tutaj okazało się, iż zdobycie pieniędzy jest prostsze niż mi się wydawało – po raz pierwszy w życiu poczułem, iż mogę coś osiągnąć bez wykonywania żmudnej, nudnej pracy.

Mieszkałem w domku na wsi, ale to nie przeszkodziło mi w graniu. Okazało się, iż online mogłem znaleźć wszystko. Zacząłem od kasyn w sieci. gwałtownie zacząłem wygrywać, i to spore pieniądze. Potem weszła bukmacherka. Tam nie zawsze się udawało, ale po kilku miesiącach potrafiłem już nieźle obstawiać. Po jakiś dwóch latach takiej zabawy stwierdziłem jednak, iż to dla mnie za mało. Zabawa w sieci zaczęła wydawać mi się zbyt nudna. Wyszukałem najbliższe kasyno i gwałtownie je odwiedziłem. Chciałem wygrywać więcej w jak najkrótszym czasie. Mało tego, byłem silnie przekonany, iż mogę tego dokonać. Jak się okazało, był to początek mojego końca. Po pierwszej wizycie w kasynie przyszły kolejne. W końcu spędzałem tam każdą wolną chwilę. Zaniedbałem swoją rodzinę, nie mogłem skupić się w pracy. Kiedy wygrywałem, czułem ekscytację, a kiedy przegrywałem, myślałem tylko o tym, żeby jak najszybciej się odegrać. Zawsze wydawało mi się, iż jestem o krok od zdobycia fortuny. A tymczasem szef zauważył, iż znacznie spadła moja wydajność. Wyrzucił mnie z roboty. Rodzinie nic nie powiedziałem, a zamiast tego coraz więcej czasu spędzałem w kasynie. Wziąłem kilka pożyczek, bo nagle karta przestała mi „iść”. Zacząłem wynosić rzeczy z domu, żeby mieć pieniądze na bukmacherkę. Po kilku awanturach żona zabrała dzieci i wyprowadziła się do teściów. Spadłem na samo dno…”

Ta historia, choć wymyślona, mogła zdarzyć się naprawdę. Szacuje się, iż z uzależnieniem od hazardu walczy od 2 do 3% społeczeństwa. Pod tym pojęciem kryje się kilka różnych form działalności:

gry liczbowe
loterie pieniężne
wideo-loterie
loterie fantowe
gry na automatach
gry karciane (jak choćby Black Jack, baccarat czy poker)
gry w kości
tzw. e-hazard

Co więcej, u ponad 90% osób walczących z uzależnieniem od hazardu stwierdza się zaburzenia osobowości, a u około 50% wykrywa się depresję. Ten nałóg, choć pozornie nie ma wpływu na ludzkie zdrowie, może doprowadzić do wielu różnych chorób, zarówno natury fizycznej, jak i psychicznej, a także do załamania się życia rodzinnego oraz zawodowego. Koniec końców, każdy aspekt życia takiej osoby podporządkowany jest jednemu celowi – dalszej grze.

Uzależnienie od hazardu – czym naprawdę jest?

Przede wszystkim należy zaznaczyć, iż jest to choroba taka sama jak choćby nałogowe spożywanie alkoholu, palenie czy zażywanie narkotyków. Polega ono przede wszystkim na utracie kontroli nad własnym zachowaniem, zaniedbaniu życia społecznego, zawodowego oraz rodzinnego. To potrzeba ciągłej gry przejmuje władzę. Osoba uzależniona od hazardu często choćby nie odczuwa już przyjemności z samego faktu gry, ale nie potrafi się w żaden sposób powstrzymać. Ponadto, schorzenie to uważane jest również za rodzaj zaburzenia osobowości, które objawia się kilkoma zasadniczymi symptomami:

nieuzasadnionym wahaniem nastroju
depresją
utrzymującym się poczuciem winy i wstydu
dokonywaniem przestępstw w celu zdobycia kolejnych funduszy
myślami samobójczymi

Osoba taka skupia wszelką swoją aktywność na grze – nic innego się dla niej nie liczy. W żaden sposób nie potrafi zapanować nad głodem hazardowym. Fantazje o możliwej wygranej kontrastują z rzeczywistością, która wydaje się nudna i monotonna. Nałogowcy często choćby zdają sobie sprawy ze szkodliwości własnych czynów, ale przymus gry jest w nich tak silny, iż choćby to ich nie powstrzymuje.

Co więcej, nałóg ten może również wywołać schorzenia natury fizycznej. Osoba taka jest często wyczerpana i nerwowa. Uzależnienie od hazardu wywołuje ponadto powracające bóle głowy. Co więcej, u chorego mogą pojawić się wrzody, a choćby zawały serca. Często związane jest to z wysokim poziomem stresu, na jaki praktycznie cały czas narażony jest uzależniony od hazardu. Nerwowość spowodowana zarówno z samą grą, jak i rozpadającym się życiem społecznym i zawodowym powoduje fizyczne zmiany w funkcjonowaniu całego organizmu.

Warto tu również zaznaczyć, iż nałogowego grania, tak jak w przypadku innych wymienionych schorzeń, nie da się po prostu zaleczyć. Osoba cierpiąca na uzależnienie od hazardu, chcąc zmienić swoje życie, musi zupełnie przestać grać. Mało tego, powinna cały czas dbać o swoją abstynencję, aby powstrzymać ewentualne nawroty choroby, na które cały czas będzie narażona.

Kto jest w grupie ryzyka?

W sidła hazardu statystycznie najczęściej wpadają samotni mężczyźni w wieku około trzydziestu lat, którzy już wcześniej, w wieku młodzieńczym, wykazywali takie skłonności. o ile chodzi o kobiety, to w grupie ryzyka znajdują się osoby nieco starsze – wpadają one w uzależnienie najczęściej mniej więcej w połowie swojego życia. Co więcej, osoby takie wykazują się często niedojrzałością osobowościową, mają skłonności do uciekania od rzeczywistości i zagłębiania się w świat marzeń. Niejednokrotnie odczuwają silny lęk przed odpowiedzialnością za swoje czyny, mają niestabilną samoocenę (zazwyczaj uzależnioną od czynników zewnętrznych), a także często popadają w skrajności.

Dlaczego wpadamy w ten nałóg?

Motywy do rozpoczęcia gry są różne i mają bardzo indywidualny charakter. Warto jednak wymienić kilka najczęstszych, takich jak:

zabawa
nuda i chęć poczucia „dreszczyku emocji”
odseparowanie się od codziennych problemów
sposób na relaks
zyskanie nowego towarzystwa
odzyskanie utraconych pieniędzy

Powody, jak widać, są bardzo różne, a często zależą również od etapu uzależnienia od hazardu, na jakim w tej chwili znajduje się dana osoba.

Etapy rozwoju nałogu

Choć różnie są nazywane, generalnie możemy je podzielić na 4 główne fazy:

Etap zwycięstw – właśnie w tej fazie chorzy odczuwają wysokie samozadowolenie, a jednocześnie przekonani są o swojej nadzwyczajności nieprzeciętności. Cieszą się z kolejnych, mniejszych lub większych wygranych, a jednocześnie popadają z nierealistyczny optymizm. W efekcie zaczynają grać coraz więcej, na dodatek podnosząc niejednokrotnie stawki. Marzą o wielkich wygranych i cudownej przyszłości.
Etap przegrywania – gracz przestaje interesować się sprawami rodzinnymi, towarzyskimi czy też zawodowymi. Odczuwa nasilającą się potrzebę gry, a jednocześnie stara się odrobić straty, jakie często zaczyna ponosić. choćby brak pieniędzy nie zmusza do zmiany życia – zaczyna brać pożyczki, a choćby kraść, by spełnić swoje marzenie o wygranej. Często również okłamuje swoich bliskich i traci z nimi kontakt. Przestaje się kontrolować, a potrzeba gry tłumi wszystkie inne emocje.
Etap desperacji – zadłużenie osoby uzależnionej od hazardu sięga takiego poziomu, iż nie jest on już w stanie go spłacić. To jednak wcale nie powstrzymuje gracza przed kontynuowaniem rozgrywek. Przestaje myśleć racjonalnie, cały czas wyobraża sobie przyszłą wielką wygraną, która uwolni go od narastających problemów finansowych. Tymczasem zaczyna zdobywać środki w sposób legalny, a jeżeli i takie źródła się wyczerpią, również nielegalnie. Jednocześnie świadomość położenia, w jakim się znajduje, sprawia, iż popada w coraz częstsze rozdrażnienie, lęki, a choćby w depresję. W tej fazie mogą pojawić się również myśli samobójcze.
Etap utraty nadziei – w tej fazie chory ostatecznie traci wszelką nadzieję i odczuwa nieodwracalność tragicznej sytuacji, w jakiej się znalazł. Opuszczają go rodzina oraz przyjaciele, ma problemy z prawem, czasami ląduje w więzieniu. Dodatkowo, uzależniony może na tym etapie popaść w różne nałogi chemiczne czy też nadużywać alkoholu. Jest załamany psychicznie i odczuwa nasilające się problemy zdrowotne.

Sprawdź, czy jesteś uzależniony od hazardu!

Nie każdy, kto gra w gry hazardowe, jest od razu osobą uzależnioną od hazardu. Niektórzy potrafią robić to przez całe życie i niezmiennie traktować to jako interesujące hobby. Nie wykazują oni symptomów uzależnienia i potrafią się kontrolować. Oczywiście ci, którzy często grają, są bardziej narażeni, ale nie jest to warunek konieczny. Z kolei są również osoby bardziej podatne na wpadnięcie w nałóg, którym wystarczy zaledwie kilka wizyt w kasynie, aby wpaść w pułapkę uzależnienia od hazardu.

Jeżeli ktokolwiek ma choćby cień podejrzenia, iż wpada w uzależnienie od hazardu, może przeprowadzić szybki test stworzony przez Gamblers Anonymous. Jest to zaledwie 20 pytań, na które odpowiadamy krótko – tak lub nie. o ile odpowiedzi do przynajmniej siedmiu pytań mają charakter twierdzący, oznacza to, iż uzależnienie od hazardu może stanowić już spory problem. Należy się w takim wypadku gwałtownie udać na odpowiednią psychoterapię.

Wśród najpopularniejszych skal określających uzależnienie od hazardu warto wymienić SOGS (South Oaks Gambling Screen). Istnieje jednak również wiele innych sposobów sprawdzenia, czy dana osoba jest już nałogowym graczem, czy też nie. Każdy z testów ma za zadanie sprawdzić, jaki jest poziom kontroli pociągu do gry, a także zdolność jej przerwania, jeżeli osoba taka jest już zmęczona lub gdy zaczyna dostrzegać negatywne konsekwencje swojego postępowania. Test taki może przeprowadzić psychoterapeuta podczas pierwszej wizyty, ale często warto go również przeprowadzić samodzielnie, jeżeli widzimy u siebie pierwsze objawy nałogu.

Psychoterapia – leczenie uzależnienia od hazardu

Tak jak już było to wspomniane, uzależnienie od hazardu jest taką samą chorobą jak choćby alkoholizm. Z tego względu i jego leczenie przebiega w podobny sposób. Chory uczęszcza zarówno na spotkania indywidualne, jak i grupowe, na których może podzielić się swoimi doświadczeniami z osobami o podobnych problemach, a jednocześnie posłuchać, jak oni sobie z tym radzili. W wielu przypadkach pacjent realizuje Program 12 kroków Anonimowych Hazardzistów, za pomocą którego może stopniowo uwalniać się od nałogu. Często w ramach programu walki z nałogiem łączy się grupy osób uzależnionych od hazardu oraz alkoholu. Według wielu psychoterapeutów mechanizm wpadania w oba te nałogi jest podobny, ale o wiele łatwiej go dostrzec na przykładzie osób zmagających się z innymi problemami.

Najważniejszym elementem całej terapii jest przede wszystkim przeanalizowanie źródeł uzależnienia od hazardu. W trakcie psychoterapii omawiane oraz analizowane są przyczyny, dla których dany pacjent rozpoczął grę, a jednocześnie opracowywany jest plan zmiany pewnego schematu w myśleniu oraz wyjścia z kryzysu, w jakim znalazł się chory. Terapeuta dąży do tego, aby pacjent uzyskał równowagę zarówno pod względem emocjonalnym, jak i społecznym. Tutaj ważne jest również zaangażowanie ze strony najbliższych – rodzina powinna wspierać osobę uzależnioną w żmudnym procesie dochodzenia do zdrowia.

Warto zaznaczyć, iż terapeuci dbają o komfort każdego z pacjentów, a grupy są małe i kameralne (obejmują najczęściej od 6 do 8 osób), dzięki czemu uczestnicy takich spotkań nie czują się skrępowani. Każda terapia przygotowana jest indywidualnie, a pacjenci mogą korzystać z pomocy zarówno psychologów, jak i psychiatrów. Dodatkowo, wiele ośrodków, jak choćby Małopolskie Centrum Terapii Uzależnień i Pomocy Psychologicznej w Krakowie proponuje również specjalną terapię dla rodzin i bliskich osób zmagających z nałogiem. Często cierpią oni na współuzależnienie objawiające się choćby narastającym poczuciem winy i bezsilności oraz wewnętrznym rozdarciem. Nierzadko osoby takie potrzebują takiej samej troski jak sami nałogowi hazardziści. Dlatego właśnie ośrodki takie jak centrum w Krakowie proponują im zarówno spotkania indywidualne ze specjalistami, jak i grupowe.

Jak w praktycznie każdej chorobie, i tutaj ważne jest, aby rozpocząć terapię odpowiednio wcześnie. Tymczasem wielu pacjentów trafia do specjalistycznych ośrodków dopiero w momencie, gdy uzależnienie od hazardu już zupełnie przejmuje kontrolę nad ich życiem, a życie rodzinne i zawodowe uległo zupełnej degradacji. Często taka osoba ma już myśli samobójcze i jest w głębokiej depresji. Dlatego właśnie, decydując się na leczenie, zawsze warto określić, czy lepsza będzie terapia w klinikach otwartych czy w zamkniętych. Przed wyborem najlepszego sposobu leczenia warto najpierw skonsultować się ze specjalistą.

Jak skutecznie zwalczyć uzależnienie od hazardu?

Wśród zaleceń, jakich koniecznie powinny przestrzegać osoby zmagające się z tym nałogiem, warto jest przede wszystkim wymienić kilka podstawowych:

Unikaj niepotrzebnych bodźców – omijaj szerokim łukiem wszelkiego rodzaju zakłady bukmacherskie, kasyna, miejsca z automatami do gry, nie wchodź choćby na strony z hazardem (najlepiej je zablokować). Nie rozmawiaj na tematy związane z hazardem (jak wyniki losowań czy zawodów sportowych), nie oglądaj transmisji sportowych, ani nie graj w gry towarzyskie czy komputerowe – wszystko to może wywołać emocje podobne do tych, które odczuwałeś w czasie nałogowego grania.
Postaw na systematyczność – spotkaj się z doradcą kredytowym i zacznij regularnie spłacać swoje długi. Nie staraj się przyspieszyć tego procesu – wychodź z problemów finansowych powoli, ale według ustalonego planu.
Sprzątnij swój dom – usuń wszystko, co może kojarzyć się z grą, jak karty czy konsole. Dodatkowo, zabezpiecz swój komputer, tablet i telefon – zablokuj strony z e-hazardem i usuń gry.
Abstynencja – unikaj wszelkiego rodzaju substancji psychoaktywnych, które mogłoby zmienić twój nastrój. Zapomnij o alkoholu, narkotykach, niepotrzebnych lekach, unikaj niekontrolowanego telefonowania czy nadmiernych zakupów. Omijaj sytuacje, które mogą wywołać u ciebie emocje podobne do tych, które odczuwałeś, grając.

Ważnym elementem w dochodzeniu do zdrowia jest również obserwowanie samego siebie. Każdy, kto dąży do uwolnienia się od uzależnienia od hazardu powinien cały czas uważnie śledzić sytuacje oraz uczucia, które kiedyś prowokowały go do grania i ich unikać. Przede wszystkim jednak osoba taka musi zupełnie przestać grać. W leczeniu tego nałogu, tak samo jak w przypadku alkoholizmu, nie ma żadnych półśrodków. Tej choroby można pozbyć się wyłącznie przestając grać zupełnie.

Uzależnienie od hazardu to choroba trudna, z którą jednak można wygrać. Najważniejsze, aby pacjent dostrzegł, iż ma problem i chciał z nim walczyć. W takich ośrodkach jak Małopolskie Centrum Terapii Uzależnień i Pomocy Psychologicznej w Krakowie oraz w wielu innych podobnych placówkach na terenie całego kraju otrzymają odpowiednią pomoc od psychoterapeutów. Stopniowo będą w stanie wrócić swojego poprzedniego życia i znowu cieszyć się udanym życiem rodzinnym, społecznym oraz zawodowym.