Kiedy myślimy o uzależnieniu, w pierwszej kolejności przychodzą nam na myśl różnego rodzaju substancje takie jak papierosy, alkohol czy narkotyki. Może ono również być kojarzone np. z hazardem. Dzisiejszy świat pokazuj nam jednak, iż pojęcie „uzależnienie” nie może być ograniczane tylko do tych stereotypowych czynników. Zagadnienie to okazuje się znacznie szersze, niż kiedyś nam się to wydawało. Obok uzależnień od mediów społecznościowych, urządzeń elektronicznych czy choćby zakupów lub pracy społeczeństwo mierzy się z problemem obsesyjnego jedzenia.
Szacuje się, iż osób uzależnionych od jedzenia jest znacznie więcej od tych uzależnionych przez narkotyki. Nadmierne objadanie się niesie za sobą kolejny problem dzisiejszego świata, jakim jest szerząca się plaga otyłości, która oficjalnie uznawana jest za jedną z chorób cywilizacyjnych. Żywność dla osoby zdrowiej jest paliwem, które daje energię oraz wszystkie niezbędne składniki odżywcze, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania. W przypadku uzależnienia staje się ona jednak obsesją, a spożycie określonych produktów będzie skutkować odczuciem przyjemności. Przyjrzyjmy się więc w jaki sposób coś, co jest naturalne i potrzebne może stać się więzieniem.
Za uzależnienie się od jedzenia (tak jak inne uzależnienia) odpowiada znajdujący się w mózgu układ nagrody. Zachowania oraz czynności stymulujące go powodują wydzielanie hormonów szczęścia – dopaminy oraz serotoniny. To właśnie dzięki nim odczuwamy zadowolenie. Z czasem jednak odpowiedź układu nagrody na dany bodziec staje się coraz słabsza. Potrzeba wtedy coraz więcej i więcej, aby odczuć efekt zaspokojenia. To właśnie ta spirala odpowiada za powstanie uzależnień od narkotyków, alkoholu czy właśnie jedzenia.
W uzależnieniu od jedzenia główną rolę odgrywa żywność bogata w łatwo przyswajalny cukier (np. czekolada) oraz tzw. żywność wysokoprzetworzona (fast food). Jest ona bardzo smaczna, a przy tym uzależniająca. Osoba spożywająca nadmierne jej ilości potrzebuje jej coraz więcej i w konsekwencji traci kontrolę. Za powstanie tego uzależnienia odpowiada wiele czynników:
· Biologiczne predyspozycje jednostki do uzależnienia;
· Różne choroby;
· Silny stres;
· Problemy z radzeniem sobie z nieprzyjemnymi emocjami;
· Poczucie samotności;
· Niska samoocena.
Osoba uzależniona od jedzenia charakteryzuje się podobnymi objawami, jak przy innych typach uzależnień:
· Absorbujące myśli na temat danego produktu spożywczego;
· Jedzenie w nadmiernej ilości, pomimo odczucia sytości;
· Uwidocznienie się reakcji odstawiennej przy długim braku kontaktu z jedzeniem (frustracja, złość, agresja, zdenerwowanie);
· Zachowania te nie mogą być przerwane, mimo wyraźnego negatywnego skutku na codzienne życie.
W porównaniu do innych uzależnień tj. alkohol czy papierosy, obsesyjne objadanie się ma znacznie bardziej niebezpieczny wpływ na dzieci. Dzieje się to głównie dlatego, iż już zwykle od najmłodszych lat mają one dostęp do wysokoprzetworzonej żywności oraz cukru, gdzie pierwszy kontakt z wyżej wymienionymi substancjami jest zwykle dużo późniejszy. Negatywne skutki objadania się mają również o wiele poważniejsze konsekwencje na wciąż rozwijający się układ nerwowy dzieci. Należy tutaj wspomnieć o roli rodziców jako modeli, którzy kształtują zachowania swoich dzieci. jeżeli rodzice rozwinęli niezdrową relację z jedzeniem to bardzo prawdopodobnym jest, iż ich potomstwo również będzie manifestować objawy uzależnienia.
Nawyki żywieniowe osób uzależnionych od jedzenia predysponują ich na wiele negatywnych skutków dla ich zdrowia. Duża ilość spożywanego wysokoprzetworzonego jedzenia będzie równoznaczne z nadmiernym bilansem kalorycznym, a to z kolei doprowadza do otyłości, cukrzycy, nadciśnienia tętniczego oraz wysokiego poziomu cholesterolu.
Uzależnienie od jedzenia może przynieść również fatalne skutki dla zdrowia psychicznego. Osoby zmagające się z uzależnieniem często bardzo się tego wstydzą, więc ukrywają się przed innymi osobami, przez co dotyka ich samotność. Spożycie posiłku często budzi w nich poczucie winy i bezsilności. Po jakimś czasie jednak znów szukają one pocieszania oraz przyjemności w jedzeniu. Z tego też powodu uzależnienie od jedzenia często prowadzi do rozwinięcia się innych problemów psychicznych oraz zaburzeń odżywiania (anoreksja, bulimia).
Leczenie uzależnienia od jedzenia może okazać się bardzo trudne, nie jest jednak niemożliwe. Bardzo pomocna może okazać się tutaj psychoterapia. Praca z profesjonalistą pomoże znaleźć powód objadania się oraz jaką rolę odgrywa ono w życiu. Pozwoli ona również na zapoznanie się z konsekwencjami płynącymi z uzależnienia oraz pomoże wypracować nowe schematy zachowań, które zastąpią obsesyjne objadanie. Osoby te mogą również zwrócić się o pomoc do grup Anonimowych Jedzenioholików. Społeczności te działają na podobnych zasadach jak np. grupy Anonimowych Alkoholików czy Anonimowych Narkomanów. W przypadku, gdy uzależnieniu od jedzenia towarzyszą inne dolegliwości tj. depresja, stany lękowe, zaburzenia odżywiania czy stres pourazowy, konieczna może okazać się wizyta u psychiatry oraz wdrożenie leczenia farmakologicznego.
Zachęcamy do pobrania artykułu.
