Uszkodzenie dolnego neuronu ruchowego

Uszkodzenie dolnego neuronu ruchowego może dotyczyć komórek ruchowych rogów przednich rdzenia kręgowego, jak również włókien ruchowych nerwów obwodowych. Charakterystycznym objawem jest porażenie wiotkie. W przypadku uszkodzenia górnego neuronu ruchowego mamy do czynienia z porażeniem spastycznym. Diagnostyką i leczeniem obu problemów zajmuje się lekarz neurolog.

Uszkodzenie dolnego neuronu ruchowego – przyczyny

W odniesieniu do dolnego neuronu ruchowego wyróżnia się 4 rodzaje uszkodzeń:

• dotyczące komórek rogów przednich rdzenia kręgowego;
• radikulopatie, czyli uszkodzenie korzeni nerwowych;
• pleksopatie, czyli uszkodzenie splotów nerwowych;
• neuropatie obwodowe.

Zobacz również: Uraz kręgosłupa lędźwiowego – fizjoterapia.

Częstym i poważnym problemem neurologicznym jest stwardnienie zanikowe boczne. W przebiegu stwardnienia zanikowego bocznego obserwuje się bardzo często jednoczesne uszkodzenie górnego i dolnego neuronu ruchowego. W większości pozostałych chorób motoneuronu dominuje uszkodzenie dolnego neuronu ruchowego na poziomie jąder ruchowych nerwów czaszkowych opuszki, komórek ruchowych rogów przednich rdzenia kręgowego bądź włókien ruchowych nerwów obwodowych. Przyczyny stwardnienia zanikowego bocznego i pozostałych, postępujących chorób motoneuronu nie są znane. Do uszkodzenia dolnego neuronu ruchowego dochodzi również w przebiegu:

• zespołu Kennedy’ego;
• postępującego zaniku mięśni (PMA);
• postępującego porażenia opuszkowego;
• pierwotnego stwardnienia bocznego.

Wszystkie te choroby mają charakter przewlekły i postępujący. Ze względu na brak znajomości ich bezpośredniej przyczyny, nie istnieje możliwość leczenia przyczynowego. Do uszkodzenia dolnego neuronu ruchowego może jednak dojść również wskutek czynników wtórnych, takich jak:

• nabyte choroby infekcyjne, np. kiła, HIV;
• napromieniowanie;
• silne zatrucie ołowiem;
• nadczynność przytarczyc;
• nowotwory, zwłaszcza chłoniaki.

Diagnostyką problemu zawsze zajmuje się neurolog.

Uszkodzenie dolnego neuronu ruchowego – objawy

W przebiegu uszkodzenia dolnego neuronu ruchowego charakterystycznymi objawami są:

• osłabienie siły mięśniowej;
• zanik mięśni;
• porażenie wiotkie;
• znaczne obniżenie napięcia mięśniowego;
• utrata odruchów głębokich i ścięgnistych;
• fascykulacje, czyli drżenia drobnych włókien mięśniowych.

W przebiegu stwardnienia zanikowego bocznego obserwuje się ponadto drętwienie, mrowienie i parestezje określonych części ciała, częste skurcze mięśni oraz zanik drobnych mięśni rąk. To objawy początkowe, które wraz z upływem czasu przekształcają się w problemy z chodzeniem i mówieniem, częste potykanie się, zaburzenia funkcji poznawczych (dotyczące choćby do 50% chorych). Ostatecznie dochodzi do paraliżu nerwów odpowiedzialnych za oddychanie, co powoduje śmierć.

Uszkodzenie dolnego neuronu ruchowego – diagnostyka

Aby ocenić uszkodzenie dolnego neuronu ruchowego wykonuje się szczegółową diagnostykę neurologiczną. W jej skład wchodzą: badania krwi, EMG (elektromiografia pozwalająca ocenić zajęcie neuronów ruchowych), ENG (elektroneurografia pozwalająca ocenić nerwy obwodowe i choroby złącza nerwowo-mięśniowego), a także rezonans magnetyczny lub tomografia komputerowa ośrodkowego układu nerwowego.

Uszkodzenie dolnego neuronu ruchowego – leczenie

Nie ma skutecznych sposobów na wyleczenie uszkodzeń w obrębie dolnego neuronu ruchowego. Mają one charakter trwały, a niekiedy choćby postępujący. Wdraża się więc leczenie objawowe, mające na celu jak najdłuższe zachowanie przez chorego pełnej sprawności oraz zdolności samoobsługi. Kluczowa jest rehabilitacja neurologiczna, czyli szereg metod manualnych i ćwiczeń, praktykowanych regularnie przez całe życie chorego. Aby opóźnić zanik funkcji mowy, warto rozważyć również współpracę z logopedą. Pacjentom rekomenduje się regularne konsultacje psychoterapeutyczne, aby pogodzić się z chorobą i dzięki temu wykorzystać czas sprawności jak najlepiej, bez popadania w depresję czy stany przygnębienia.

Wałek igłowy – aplikator wieloigłowy Wałek igłowy to aplikator przeznaczony do wykonywania masażu na różne części ciała. Wysoka efektywność znalazła zastosowanie w kompleksowej terapii różnych schorzeń, a także profilaktyce ... Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Kwieciński H., Słowik A., Choroby neuronu ruchowego, Polski Przegląd Neurologiczny, 6/2010.
2. Louis E., Mayer S., Rowland L., Neurologia, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2016.
3. Kułaga A., Rzadkie choroby neuronu ruchowego (inne niż stwardnienie zanikowe boczne), Neurologia po Dyplomie, 2/2020.