Usunięcie tarczycy – jak przebiega operacja tarczycy i dlaczego się ją wykonuje?

W niektórych przypadkach zdarza się, iż w przebiegu chorób tarczycy pojawia się duże wole uciskające drogi oddechowe lub utrudniające codzienne funkcjonowanie, a nie znika pomimo wdrożonego leczenia. Może wystąpić również nowotwór złośliwy lub podejrzane guzki na tarczycy. Wszystkie te przypadki są wskazaniem do usunięcia tarczycy czyli zabiegu tyroidektomii. W Polsce szacuje się, iż rocznie wykonuje się około 30 tysięcy operacji tarczycy, z czego większość (ok. 60%) ma na celu usunięcie wola guzkowego, a w około 20% przypadków wskazaniem do operacji wycięcia części bądź całości tarczycy jest występująca choroba onkologiczna.

Jak przebiega operacja usunięcia tarczycy?

Przed zabiegiem pielęgniarka, anestezjolog oraz chirurg przeprowadzają rozmowę na temat konieczności wykonania operacji, zalet i ewentualnych powikłań związanych z tą operacją. operacja usunięcia tarczycy polega na wykonaniu przez chirurga kilku centymetrowego nacięcia w dole szyi przez które dostaje się do tarczycy. Wówczas specjalista usuwa gruczoł tarczycowy w całości lub tylko częściowo (dostosowane do stanu zdrowia danego pacjenta). Cały zabieg odbywa się w znieczuleniu ogólnym. Na zakończenie ranę zszywa się dzięki szwów i plastrów, a w samej ranie pozostawiony jest dren, który usuwany jest zwykle w 1 lub 2 dobie po operacji w zależności od stanu pacjenta. Przez dren wydostaje się wydzielina pooperacyjna i zapobiega to pojawieniu się krwiaka i zapalenia. Po operacji pacjent dostaje instrukcje pielęgnowania rany pooperacyjnej i jest umawiany indywidualnie na zdjęcie szwów.

Zalecenia po wykonanej operacji tarczycy

• Po tyroidektomii przez kilka tygodni nie wolno wykonywać czynności, które wymagają dużego wysiłku fizycznego. Grozi to rozejściem się rany i wystąpieniem krwawienia.
• Przez około miesiąc po operacji należy unikać gwałtownych ruchów szyją.
• Przynajmniej przez tydzień po wykonaniu zabiegu usunięcia tarczycy zalecane jest przestrzeganie specjalnej diety. Dieta ta opiera się na posiłkach płynnych lub półpłynnych w letniej temperaturze.
• Ranę pozabiegową należy chronić przed zabrudzeniem lub urazem dzięki odpowiedniego opatrunku. Opatrunki należy zmieniać codziennie i przemywać ranę środkami odkażającymi.
• Po kilku tygodniach od operacji usunięcia tarczycy wskazana jest wizyta u endokrynologa w celu sprawdzenia wyników badań obejmujących wapń całkowity i tyreotropinę (TSH). Po usunięciu tarczycy u pacjentów obserwuje się czasami obniżony poziom wapnia, co może rodzić potrzebę uzupełniania tego pierwiastka. Związane jest to z tym, iż czasami przy operacji usunięcia tarczycy dochodzi do uszkodzenia przytarczyc odpowiedzialnych za wydzielanie wapnia.

Jak spać po operacji tarczycy?

W pierwszych dobach po zabiegu tyroidektomii bardzo istotne jest, aby unikać jakiegokolwiek ucisku na świeżą ranę. Ważne jest również to aby umożliwić jej odpowiednią wentylację. Wobec tego rekomendowaną pozycją do spania jest spanie na plecach lub z lekko uniesionym tułowiem. Taka pozycja zapobiega bowiem uciskom na szwy i tym samym obniża ryzyko ich rozejścia. Spanie na brzuchu natomiast nie jest pozycją rekomendowaną przez pierwsze 2 tygodnie rekonwalescencji pozabiegowej.

Ile trwa rekonwalescencja po operacji tarczycy?

Długość trwania rekonwalescencji jest zależna od indywidualnej sytuacji pacjenta. Lekarz prowadzący po operacji nieustannie monitoruje poziom hormonów tarczycy i dostosowuje leki. Proces ten może trwać różnie w zależności od stanu pacjenta. Zaleca się unikanie ciężkich aktywności do kilku tygodni po zabiegu. Pełna sprawność fizyczna zwykle występuje 4-6 tygodni po zabiegu jednak warto mieć na uwadze indywidualne zalecenia lekarza, który uwzględni obecny stan pacjenta.

Jakie są skutki uboczne po usunięciu tarczycy?

Złe samopoczucie po usunięciu tarczycy może się utrzymywać przez kilka dni. Towarzyszą mu bóle szyi i karku, trudności w przełykaniu śliny, suchość w ustach lub też chrypka. Dolegliwości te ustępują zwykle samoistnie w ciągu kilku dni.

Do następstw operacyjnych zaliczamy również niedoczynność tarczycy. Jest to nieunikniony skutek operacji. Lekarz dostosowuje odpowiednie dawki hormonu w celu zniwelowania objawów niedoczynności i utrzymania odpowiedniego poziomu hormonów tarczycy w organizmie. Niedoczynność tarczycy powoduje spowolnienie metabolizmu, a co za tym idzie przybieranie na wadze. Warto skonsultować się ze specjalistą w celu dobrania odpowiedniej diety na co dzień, która będzie zbilansowana i dostarczy odpowiedniej ilości witamin i składników mineralnych. W wielu przypadkach niezbędne jest również zastosowanie suplementacji dla wyrównania niedoborów i wsparcia procesów regeneracji.

Czy tarczyca odrasta po operacji?

Tarczyca wykazuje zdolność do regeneracji. Jej regeneracji sprzyja przede wszystkim utrzymywanie odpowiedniej diety, która bogata jest w minerały i mikroelementy najważniejsze dla utrzymania prawidłowej funkcji tarczycy. Występują przypadki, iż u osób po całkowitej tyreoidektomii miąższ tarczycy częściowo odrasta (nawet po wielu latach od operacji), ale takie sytuacje zdarzają się dość rzadko. Warto jednak postawić na odpowiednią i zbilansowaną dietę bogatą w produkty, które wpływają na stan tarczycy i zawierają duże ilości m.in. błonnika pokarmowego, selenu, jodu, cynku czy żelaza. Warto skonsultować z lekarzem przyjmowanie nukleotydów w indywidualnie dobranej dawce.

Podsumowanie

• wskazaniem do operacji wycięcia tarczycy jest wole uciskające drogi oddechowe (oporne na leczenie), podejrzane guzki lub nowotwór tarczycy
• zabieg odbywa się w znieczuleniu ogólnym i polega na wycięciu tarczycy poprzez kilkucentymetrowe nacięcie w dole szyi
• po operacji należy unikać wysiłku fizycznego, gwałtownych ruchów szyją, a także pielęgnować ranę pooperacyjną według zaleceń lekarza
• po operacji (około tydzień) należy stosować specjalną płynną bądź półpłynną dietę
• ważne są regularne kontrole u endokrynologa, który dostosuje pacjentowi odpowiednie dawki hormonów tarczycy
• rekomendowaną pozycją do spania po operacji jest spanie na plecach lub z lekko uniesionym tułowiem w celu nienaruszania świeżej rany
• okres rekonwalescencji różni się w zależności od stanu pacjenta
• po operacji wystąpić mogą skutki uboczne w postaci suchości w ustach, chrypki, bólu szyi czy karku, ale ustępują one zwykle po kilku dniach
• głównym skutkiem pooperacyjnym jest niedoczynność tarczycy
• tarczyca wykazuje zdolność do regeneracji, występują przypadki, gdy tarczyca odrasta choćby kilka lat po operacji jednak zdarzają się one rzadko

Bibliografia:

[1] B. Małecka, W. Wojciechowska, E. Zielińska, Pielęgniarska ocena wpływu operacji tarczycy na poziom wapnia u pacjentów po wykonanym zabiegu, „Innowacje w Pielęgniarstwie i Naukach o Zdrowiu” 2021, t. 1, nr 6, s. 37–49.

[2] H. Stolińska, D. Wolańska, Składniki pokarmowe istotne w niedoczynności tarczycy, „Żywienie Człowieka i Metabolizm” 2012, nr 3.

[3] Paluszkiewicz R. i wsp., Wczesne powikłania leczenia chirurgicznego wola tarczycy, Chirurgia Polska 2002, 4, 1, 27–31 ISSN 1507–5524

Publikowane na blogu treści są opiniami niezależnych autorów – specjalistów w dziedzinie nauki i dietoterapii. Norsa Pharma Sp. z o.o. nie ponosi odpowiedzialności za treści zawarte w publikacjach.