Prezydent Andrzej Duda skierował we wtorek do Trybunału Konstytucyjnego w trybie kontroli prewencyjnej ustawę o pomocy psychologa dla osób od 13. roku życia bez zgody opiekuna.
Prezydent RP Andrzej Duda. Fot. PAP/Piotr NowakPrezydent powiedział w TV Republika, iż przyczyna skierowania do TK ustawy w tzw. trybie prewencyjnym jest bardzo prosta. – Chodzi o bezpieczeństwo dzieci – zaznaczył Duda. Dodał, iż skierowanie ustawy do TK w trybie kontroli prewencyjnej oznacza, iż ta ustawa nie wejdzie w życie.
Prezydent powiedział, iż przepis wprowadzany ustawą jest bardzo wątpliwy konstytucyjnie, o ile chodzi o prawa rodziców. Zaznaczył, iż jest uwrażliwiony na kwestie praw rodziców, bo jest to bardzo istotny element praw rodziny. Dodał, iż ustawa umożliwia młodemu, 13-letniemu człowiekowi, w zasadzie całkowicie poza kontrolą rodziców, wybór psychologa i poddawanie się jego terapiom.
Duda zaznaczył, iż 13-letnie dziecko nie ma jeszcze pełnego rozeznania. – Tak naprawdę jest niebezpieczeństwo, iż może trafić na różnego rodzaju szarlatanów. Zawód psychologa nie jest pod tym względem odpowiednio, można powiedzieć, zabezpieczony przez polskie państwo, tak abyśmy mogli mieć pewność, co do tego, iż jest to faktycznie klasyczny zawód zaufania publicznego, który wiąże się z odpowiednią weryfikacją i kontrolą – podkreślił Duda. – Niebezpieczeństwo jest rzeczywiście duże – dodał.
Prezydent podkreślił, iż odebranie rodzicom możliwości interwencji i akceptacji tego, z kim dziecko się spotyka, kto oddziałuje na jego psychikę, komu dziecko opowiada o sprawach osobistych i rodziny, ma ogromne znaczenie. – Chciałbym, aby TK odniósł się do tego, jak w tym kontekście wygląda kwestia praw dziecka i praw rodziców – dodał.
„Nie negując motywów wprowadzanych zmian, które mają na celu wsparcie dzieci i młodzieży znajdujących się w kryzysie psychicznym, zwracam uwagę na fakt, iż ustawa z dnia 25 czerwca 2025 r. wprowadza nowe regulacje, będące de facto wyłomem w polskim systemie prawa rodzinnego i funkcjonującym w nim modelu władzy rodzicielskiej” – napisał prezydent w uzasadnieniu wniosku do TK.
Nowela ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty rozszerza prawa małoletnich pacjentów w dostępie do opieki psychiatrycznej, umożliwiając osobom w wieku 13 lat i starszym uzyskiwanie ambulatoryjnych świadczeń z zakresu psychiatrii bez zgody przedstawiciela ustawowego, choć z obowiązkiem powiadomienia rodziców lub opiekunów (w ciągu siedmiu dni od wizyty) – chyba, iż zagraża to dobru pacjenta.
Nowela zakłada przy tym, iż skorzystanie z pomocy ma być możliwe jedynie w gabinetach, które mają podpisane umowy z Narodowym Funduszem Zdrowia. Małoletni pacjent musiałby podać swoje dane osobowe i okazać dokument potwierdzający tożsamość.
Ustawa daje pacjentowi od 13. roku życia prawo do uzyskania od osoby wykonującej zawód medyczny informacji w zakresie i formie potrzebnej do prawidłowego przebiegu procesu diagnostycznego lub terapeutycznego.
Nowelizacja precyzuje również zasady informowania pacjentów, w tym małoletnich, o ich stanie zdrowia oraz wprowadza wymóg zgody sądu opiekuńczego w przypadku rozbieżności zdań między małoletnim (od 16. roku życia), a jego przedstawicielem ustawowym co do leczenia.
Projekt złożyli w Sejmie posłowie Koalicji Obywatelskiej. Prace nad nowelą zaczęły się ponad trzy lata temu, z udziałem m.in. obecnej rzeczniczki praw dziecka Moniki Horny-Cieślak oraz organizacji młodzieżowych, m.in. grupy Nastoletni Azyl.
kno/kos/akar/jann/lm/PAP
