Co druga dorosła osoba w Polsce ma kilka kilogramów "za dużo", a jedna na cztery osoby jest otyła – wynika z danych Narodowego Funduszu Zdrowia i Głównego Urzędu Statystycznego. Z kolei według najnowszego Eurobarometru – choćby 65 proc. z nas przyznaje, iż nie uprawia sportu ani nie podejmuje żadnej aktywności fizycznej.
Jeszcze gorzej jest z nałogami. Według najnowszych danych z 2022 r. – papierosy pali aż 29 proc. Polaków. To blisko jedna trzecia dorosłej populacji Polski. I niestety okazuje się, iż ta liczba, pomimo działań Ministerstwa Zdrowia, nie maleje. Według szacunków, na które powołują się naukowcy z PAN, koszty społeczne i gospodarcze palenia papierosów sięgają rocznie astronomicznej kwoty ponad 240 miliardów złotych.
Pandemia minęła, ale ciągle trudno nam wyjść ze złych przyzwyczajeń. Rok 2023 może być jednak przełomowy, jeżeli chodzi o naprawę zdrowia – dlatego też WHO apeluje właśnie dziś o zwrócenie uwagi na najistotniejsze problemy zdrowotne społeczeństwa.
Przykładem może być tu Ameryka – częstość występowania otyłości przed pandemią wynosiła w USA 42 proc., a podczas Covid-19 40 proc. Amerykanów przybrało na wadze. Ale w Polsce nie jest lepiej – obrazki z Instagrama, gdzie każdy pokazywał, jak ćwiczy, to iluzja. Polacy w czasie pandemii znacząco ograniczyli swoją aktywność fizyczną – jak wynika z sondażu Ipsos, aż 42 proc. z nas przybrało na wadze średnio 5,7 kg.
Lepiej nie jest z naszym zdrowiem psychicznym. Depresja stała się tematem otwartym i nic dziwnego, skoro aż 38,5 proc. ankietowanych przez Ipsos podało, iż w czasie pandemii pogorszyło się ich zdrowie psychiczne. Objawy, które zaobserwowali u siebie, to stres, obniżenie nastroju, zaburzenia snu, częste odczucie niepokoju oraz brak energii.
Trendy w zdrowiu a rzeczywistość
Codziennie zalewa nas ilość informacji na temat zdrowego trybu życia. Ignorujemy komunikaty, żeby się ruszać, dbać o odporność, uprawiać sport. Dwa lata pandemii zmieniły nas i dopiero w tym roku zaczynamy wracać do normalności. Coraz bardziej zwracamy uwagę na nasze zdrowie psychiczne, sprawność fizyczną, odżywianie, technologie medyczne i cyfrowe nowinki. Niestety okazuje się, iż przeciwdziałanie złym nawykom to często tylko teoria.
Narzekamy na siedzący tryb życia i uzależnienia, zwłaszcza wśród młodych ludzi, ale nie robimy z tym nic. Stosujemy diety cud, bezrefleksyjnie przyjmując suplementy, ale nie robimy kroku w przód, by połączyć je ze zdrowym odżywianiem i ruchem.
Co możemy zrobić, by lepiej się czuć i zadbać o zdrowie?
Rok 2023 będzie stał pod znakiem rozwoju wielu innowacyjnych sposobów wspierających zdrowie, psychikę, a także alternatywnych metod walki z nałogami czy nowoczesnych sposobów na ruch o zdrowe odżywianie.
Rekomendowane sposoby wykorzystania nowinek technologicznych do dbałości o zdrowie to mi.in. treningi elektrycznej stymulacji mięśni (EMS), które zajmują dużo mniej czasu niż tradycyjne zajęcia na siłowni. dzięki sygnałów elektrycznych można stymulować mięśnie, a także rehabilitować zastane i bolące partie ciała.
Dostępnych jest też wiele aplikacji, które angażują osoby w grupy (tzw. grywalizacja treningu) – dzięki uczestniczeniu w treningach grupowych czy wspólnym pokonywaniu tras rowerowych zwiększa się motywacja do ruchu.
Dostępne są również aplikacje do medytacji i ćwiczeń oddechowych, które pomagają zredukować stres i obniżyć ciśnienie. To dobry sposób zwłaszcza dla mam, które po ciężkim dniu chcą się zrelaksować.
Coraz bardziej modne stają się też zajęcia z jogi i pilatesu, dostępne zarówno w formie grupowej, jak i indywidualnej. jeżeli wziąć pod uwagę koszty, warto zorganizować się wraz z koleżankami, by je ograniczyć, a na pewno ruch i wspólna motywacja zadziałają nie tylko na zdrowie fizyczne, ale też na psychikę – wraz z ruchem dostarczamy sobie bowiem serotoninę i dopaminę, które regulują stres. A ciało na pewno nam podziękuje.
Oczywiście dla osób leniwych czy twierdzących, iż nie mają czasu w kilkugodzinne wyjścia z domu, przez cały czas polecane są wszelkie (jakże popularne od pandemii) sporty domowe – wszelkiego rodzaju sprzęty typu bieżnia czy rowerek są jak najbardziej w porządku, pod warunkiem iż jesteśmy w stanie zmotywować się do używania ich regularnie.
A co z nałogami?
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) co roku w ramach Światowego Dnia Zdrowia szczególny nacisk kładzie na walkę z paleniem papierosów. Niestety nie jest w tym bardzo skuteczna, skoro godnie z ostatnim jej raportem papierosy pali ponad 1,3 miliarda osób na świecie, a do 2025 r. liczba palaczy ma utrzymać się na podobnym poziomie do obecnego, czyli palaczami będzie ok. 1,29 mld osób.
Być może rozwiązaniem jest koncepcja redukcji szkód – w prostych słowach można to opisać jako zastępowanie tradycyjnych fajek mniej szkodliwymi alternatywami. Warto tu podać przykład Szwecji – tam liczba palaczy dzięki strategii Tobacco Harm Reduction spadła w ciągu ostatnich 15 lat spadła do poziomu 5 proc. populacji. Według standardów WHO ten kraj można traktować jako "wolny od dymu papierosowego". Tak niska liczba palaczy w Szwecji osiągnięta została dzięki mniej szkodliwym alternatywom, wśród których w kraju naszych północnych sąsiadów dominuje tytoń do żucia, czyli tzw. snus.
Nie namawiamy tu do korzystania z bezdymnych alternatyw dla papierosów, bo każdy wyrób nikotynowy jest szkodliwy i obarczony ryzykiem dla zdrowia. Jednak stopień szkodliwości i ryzyka zdrowotnego jest różny dla poszczególnych wyrobów z nikotyną. Najbardziej toksyczne są produkty spalające tytoń (papierosy), a znacznie mniej te, w których proces spalania został wyeliminowany (podgrzewacze tytoniu, e-papierosy, snus).
Oczywiście najlepszym rozwiązaniem dla nas, jeżeli jesteśmy od nikotyny uzależnieni, jest natychmiastowe i całkowite zerwanie z tym nałogiem. jeżeli jednak ciężko nam rzucić palenie papierosów, lepiej rozejrzeć się za takimi alternatywami. Ich mniejsza szkodliwość jest udowodniona naukowo, dodatkowo nie cierpią tzw. bierni palacze, jak np. dzieci.
Odżywianie pod kontrolą
Wróćmy jednak do problemu nadwagi, z którym – jak wspomnieliśmy – boryka się wiele Polek i Polaków. Mamy często nie mogą wrócić do rozmiarów sprzed ciąży, bo choćby jeżeli wprowadzają w życie ruch, to zapominają o prawidłowym odżywianiu.
I tu też na pomoc przychodzą nam aplikacje – na rynku pojawia się coraz więcej spersonalizowanej opieki żywieniowej i medycznej, skupiającej się na dietach i indywidualnych programach treningowych.
Ostatnią rzeczą, ale może najważniejszą jest relaks. Nie zapomnijmy o tym, aby zadbać o kondycję naszego umysłu i regulację emocji.
Rok 2023 rok według ekspertów będzie rokiem, w którym pierwszy raz po pandemii będziemy chcieli uregulować nasze życie – zmienić nawyki, zadbać o ciało, psychikę i nasz rozwój emocjonalny. Ten rok będzie też rokiem świadomym. Zrobimy krok w tył, zrelaksujemy się i zaczniemy w pełni wykorzystywać narzędzia, w tym nowinki technologiczne dostępne na rynku.
