Próby nawiązania kontaktu
Pewne słowa i zdania wypowiedziane przez dziecko lub nastolatka są sygnałem trosk i problemów, o których nie mówi nam wprost. Nie zawsze jednak dorosłym udaje się wychwycić wszystkie takie momenty warte większej uważności. Są zwroty, których nie należy ignorować, bo wg psychologów dziecięcych to pewnego rodzaju wołanie o pomoc. Są wśród nich zdania typu:
"Chcę z tobą porozmawiać"
"Mam ci coś ważnego do przekazania"
"Czy masz czas na..."
"Czy kochałabyś mnie bez względu na wszystko?".
Jeśli zdarzy ci się usłyszeć takie słowa z ust syna/córki w chwili, w której nie masz przestrzeni na rozmowę, której oddasz się w skupieniu, powiedz mu/jej jasno o tym jasno. Niech wybrzmi to, iż to, co chce ci powiedzieć, jest dla ciebie ważne, ale możecie o tym porozmawiać dopiero np. za godzinę. Kiedy już usiądziecie do rozmowy, wysłuchaj wszystkiego i unikaj podejmowania się natychmiastowo działań pomocniczych. Czasami dziecko po prostu chce się wygadać. Kiedy będzie potrzebowało twojej rady, powie o tym.
Na każde takie słowa warto jednak jakkolwiek zareagować. Rodzicowi może się wydawać, iż sytuacja jest błaha: dorośli często mają tendencję do trywializowania problemów dzieci i młodzieży. Z drugiej strony, jeżeli nie zareagujemy, a kolejnym krokiem okaże się jakaś przykra czy tragiczna sytuacja, będziemy mieć wyrzuty sumienia, iż zlekceważyliśmy coś.
Stwierdzenia na temat spadków nastroju
Kiedy dziecko ma problemy z rówieśnikami, szkołą i nauczycielami lub czymkolwiek, co wpływa negatywnie na jego nastrój, możesz usłyszeć zdania typu:
"Nienawidzę siebie"
"Nienawidzę was"
"Jestem głupi/gruby/okropny"
"Nie chcę iść do szkoły".
Ale mogą to też być słowa bardziej ogólne, dotyczące stanów emocjonalnych: "Boję się...", "Martwię się o...". Każdy ma czasami gorszy czas: ty jako rodzic pewnie też nie raz czułaś, iż nie jesteś w swojej najlepszej życiowej formie emocjonalnej czy psychicznej. Ma na to wpływ wiele czynników.
Czasami wychwycenie symptomów, które mogą być niepokojące, jest naprawdę trudne. Dlatego przy wymienionych wyżej słowach z ust dziecka zadawaj dodatkowe, pomocnicze pytania. Kiedy dowiesz się, co jest źródłem stresu dziecka, łatwiej będzie ci zareagować pomocą lub po prostu okazać mu wsparcie.
Zdania dotyczące tajemniczych relacji
Nie musisz znać wszystkich relacji swojego dziecka, szczególnie w przypadku nastolatków, którzy wieloma swoimi kontaktami ze znajomymi nie dzielą się z rodzicami. Każdy w wieku "nastu" lat potrzebuje prywatności, nie dzieli się każdą sytuacją z mamą i tatą, choćby jeżeli ma z nimi naprawdę dobrą i przyjacielską relację.
Są jednak pewne stwierdzenia, które powinny wzbudzić twoją czujność, np. gdy mówi ci o relacjach z osobami anonimowymi, dorosłymi, zupełnie nieznanymi, spoza kręgu znajomych rówieśników. Być może okaże się, iż sugestie twojego dziecka są zupełnie niewinne i nie świadczą o niczym, co może spowodować jego potencjalną krzywdę. przez cały czas jednak warto zwracać na to uwagę, by nie doszło do jakichś nadużyć ze strony obcych w stosunku do naszej córki/syna.
Inne oznaki
Nie każde słowa czy zachowanie dziecka będą wzbudzały niepokój i nie zawsze należy stawać na baczność, kiedy przyjdzie, żeby z tobą porozmawiać. Warto mieć tę świadomość i zachować czujność, by później nie mieć wyrzutów sumienia, iż coś przegapiliśmy lub zlekceważyliśmy jakąś sytuację.
Kiedy reagujemy na stres, niepokój i dyskomfort dziecka, ono wie i czuje, iż ma w nas wsparcie. Ty znasz swoje dziecko najlepiej: zaufaj swojemu przeczuciu. Dzięki temu zapewnisz mu poczucie bezpieczeństwa, które jest ważne dla jego rozwoju psychicznego i emocjonalnego.
Musisz pamiętać, iż jeżeli dziecko chce się z tobą czymś podzielić, nigdy nie można tego ignorować. Twoja uwaga to niema informacja dla niego, iż je wspierasz i może liczyć na ciebie w trudnych chwilach. Powinnaś podziękować mu za podzielenie się z tobą jakimś problemem i pokazać, ile to dla ciebie znaczy. Zrobisz to, poświęcając mu całą swoją uwagę.
