Zapowiedzi te poprzedził pilotaż zastosowania badania molekularnego w kierunku wirusa brodawczaka ludzkiego wysokiego ryzyka (HPV HR) jako nowego testu przesiewowego w programie profilaktyki raka szyjki macicy w Polsce, który zakończył się w 2022 roku. Wprowadzenie testów HPV-DNA do programu profilaktyki raka szyjki macicy zostało pozytywnie zaopiniowane przez Agencję Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji.
To ratuje życie kobiet.
Profesor Witold Kędzia, specjalista w dziedzinie położnictwa i ginekologii oraz onkologii ginekologicznej z Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu, zwraca uwagę na fakt, iż zakażenia wirusem HPV są powszechne na całym świecie – notujemy ok. 30 milionów kobiet rocznie ze stanem przedrakowym. Szacuje się, iż około 80 % populacji świata jest zakażona wirusem HPV, nie oznacza to jednak, iż u wszystkich rozwinie się nowotwór. Stany przedrakowe, wykryte dzięki testowi HPV DNA, można wyleczyć w ciągu jednego dnia, zapewniając kobietom kolejne lata życia.
Cytologia jest badaniem, które powstało 70 lat temu, postęp medycyny, który się dokonał, daje nam aktualnie możliwości o wiele dokładniejszej diagnostyki, służącej jak najwcześniejszemu wykrywaniu ryzyka, jakie niesie ze sobą zakażenie HPV. Cytologia jest badaniem subiektywnym, test HPV DNA wykonywany jest przez dedykowane urządzenie, co minimalizuje ryzyko błędu do zera, dając pewność wyniku. Pan Profesor jako prekursor od wielu lat przeprowadza badania screeningowe w Poznaniu bezpłatnie dla pacjentek, każdego tygodnia zgłasza się do niego około 100 pacjentek na pogłębienie diagnostyki zakażenia HPV.
Profilaktyka dwóch prędkości – Polska vs. reszta świata.
Anna Kupiecka, Prezes Fundacji Onkocafe apeluje:
– Potraktujmy kobiety poważnie w naszym kraju, nie chcemy by dowiadywały się, iż mają trzecie lub czwarte stadium nowotworu, chcemy by korzystały z profilaktyki, która pozwoli im wykryć stany przedrakowe i uchronić je od zachorowania na raka. Zatroszczmy się o kobiety tu i teraz na poziomie zgodnym ze światowymi standardami i zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia (WHO). Czekamy na datę wprowadzenia testu HPV DNA do koszyka świadczeń gwarantowanych.
Joanna Frątczak – Kazana z Onkofundacji Alivia zwróciła uwagę na fakt, iż zgodnie z pierwotnymi zapisami Narodowej Strategii Onkologicznej wprowadzenie diagnostyki molekularnej (test HPV DNA) zaplanowane zostało do końca 2022 roku. Termin jest niestety przesuwany, podczas gdy mamy dramatyczne wskaźniki wykrywalności raka szyjki macicy na zaawansowanym etapie i bardzo wysoką śmiertelność z tego powodu. Szczyt zachorowań to wiek między 35 do 45 lat, każdy miesiąc opóźnienia dostępności tego badania to dodatkowe ryzyko przedwczesnej śmierci.
UE zaleca badanie na obecność wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV) jako preferowanego narzędzia do badań przesiewowych w kierunku raka szyjki macicy u kobiet w wieku od 30 do 65 lat, w odstępie co najmniej pięciu lat.
Profesor Witold Kędzia wskazał Australię jako pierwszy kraj na świecie, w którym zniknie patologia szyjki macicy dzięki powszechnemu szczepieniu młodzieży przeciwko HPV i wprowadzeniu badań DNA HPV jako przesiewowych (od 2008 roku). W październiku 2022 roku rak szyjki macicy stał się w Australii oficjalnie "chorobą rzadką".
Wprowadzenie HPV DNA jako badania przesiewowego i jego upowszechnienie spowoduje, iż wychwycona zostanie każda kobieta ze stanem przedrakowym, o ile tylko wykona takie badanie. W raku szyjki macicy wczesne wykrycie zmian nowotworowych umożliwia całkowite wyleczenie. Testy HPV DNA dają możliwość wczesnej i dokładnej oceny ryzyka zachorowania na raka szyjki macicy, dlatego tak istotne jest, żeby były one dostępne dla wszystkich kobiet.
Rak szyjki macicy rozwija się ok. 10 lat. Jest czwartym najczęstszym nowotworem złośliwym u kobiet (statystyki wskazują, iż przesuwa się na 3 miejsce.) i drugim nowotworem złośliwym wśród nowotworów narządów płciowych. W Polsce na raka szyjki macicy zapada ok. 3 tysiące kobiet rocznie, 1 500 umiera. Każdego dnia 10 kobiet dowiaduje się, iż choruje na raka szyjki macicy1.
Diagnostyka HPV DNA – korzyści
1. Test HPV-DNA ma znacząco wyższą czułość niż cytologia.
- test HPV-DNA pozwala z ogromną dokładnością, bo przekraczającą 95 proc., identyfikować kobiety zagrożone rozwojem raka szyjki macicy
2. Test HPV DNA jest pozbawiony subiektywności oceny, jak ma to miejsce przy cytologii.
- zgodnie z rekomendacjami, badanie HPV-DNA powinno być wykonywane co 5 lat. Skuteczność testu HPV-DNA jest dwukrotnie wyższa w diagnostyce szyjki macicy niż standardowej cytologii. Co więcej, cytologia daje też więcej fałszywie negatywnych wyników
3. Test HPV-DNA określa, czy jesteśmy nosicielem wirusa HPV o potencjale wysokoonkogennym.
- jeżeli w badaniu widoczna jest obecność wirusa typu 16 lub 18, kobieta ma wykonaną płynną cytologię z tej samej próbki (nie musi iść ponownie do lekarza). jeżeli wynik jest pozytywny, badanie powinno być powtórzone za 6 miesięcy, aby zaobserwować, czy zakażenie jest trwałe
4.- materiał do wykonania testu na obecność materiału genetycznego wirusa HPV pobierany jest dokładnie tak, jak do badania cytologicznego, czyli w gabinecie ginekologicznym przez lekarza lub pielęgniarkę.
- dzięki szczoteczki cytologicznej zbiera się komórki, które złuszczają się z szyjki macicy i ocenia w nich obecność DNA wirusa HPV. W rzeczywistości ta sama próbka po wykonaniu testu HPV DNA może być użyta do badania cytologicznego dzięki czemu kobieta nie musi przychodzić po raz drugi do gabinetu ginekologicznego. Zostaje ona przesłana do laboratorium, w którym została przebadana
