Kleszcze Lone Star mogą wywoływać u ludzi zespół alfa-gal, czyli alergię na czerwone mięso.
Po kilku godzinach od zjedzenia mięsa ssaków u chorego na zespół alfa-gal występuje reakcja alergiczna.
Objawy zespołu alfa-gal u dzieci to m.in. biegunka, wymioty i ból brzucha, ale może wystąpić też wstrząs anafilaktyczny.
Nietypowe objawy ze strony układu pokarmowego u dzieci mogą występować przy zespole alfa-gal (AGS – od ang. alpha-gal syndrome), potocznie nazywanym alergią na czerwone mięso. Alfa-gal to skrót od galaktozy-alfa-1,3-galaktozy, czyli cząsteczki węglowodanów występującej w mięsie ssaków.
Naukowcy z Vanderbilt University Medical Center w Nashville (USA) przeprowadzili wraz z oddziałami Gastroenterologii Dziecięcej, Hepatologii i Żywienia oraz Alergii, Pulmonologii i Medycyny Intensywnej Terapii badanie, w którym przyjrzano się objawom ze strony układu pokarmowego u dzieci i ich związkiem z AGS oraz z ugryzieniami kleszczy.
Kleszcze a syndrom alfa-gal
Zespół alfa-gal u człowieka wywołany jest głównie przez ugryzienie kleszcza odmiany Lone Star (Amblyomma americanum). Kleszcze te (zwane też amerykańskimi) zamieszkują południowo-wschodnie obszary Stanów Zjednoczonych, a ich żywicielami są zarówno ludzie, jak i zwierzęta.
Według prof. Krzysztofa Buczyłki, kierownika Centrum Alergologii w Łodzi, żyjący w Europie kleszcz pospolity (Ixodes ricinus) też może przenosić alfa-gal. Pierwszy przypadek zespołu alfa-gal w Polsce odnotowano w Krakowie w 2021 roku u mężczyzny ugryzionego przez "naszego" pajęczaka.
Przebijając się przez skórę, kleszcze wstrzykują alfa-gal w głąb organizmu człowieka. Ludzki układ odpornościowy wytwarza po zarażeniu przeciwciała IgE, specyficzne dla alergenu alfa-gal. Reakcje alergiczne występują od dwóch do sześciu godzin po spożyciu pokarmów zawierających alfa-gal lub przyjęciu leków je zawierających.
Zespół alfa-gal: objawy
Podstawowe objawy zespołu alfa-gal to:
nudności
wymioty
biegunka
ból brzucha.
Z danych zebranych przez Vanderbilt wynika, iż są jedynymi objawami AGS tylko u ok. 20 proc. chorych. U około połowy pacjentów obserwuje się dodatkowo pokrzywkę, obrzęk twarzy i zaburzenia żołądkowo-jelitowe, a u 30 proc. pacjentów syndrom alfa-gal ma ciężki przebieg, wśród objawów pojawiają się symptomy typowe dla wstrząsu anafilaktycznego:
duszności
pokrzywka
podwyższone ciśnienie krwi
przyspieszenie akcji serca.
Zdaniem Maribeth Nicholson, profesorki nadzwyczajnej pediatrii na oddziale pediatrycznej gastroenterologii, hepatologii i żywienia oraz głównej autorki badania objawy mogą się różnić w zależności od pacjenta i przez cały czas nie wiadomo, które objawy żołądkowo-jelitowe najbardziej wskazują na zespół alfa-gal. Przy podejrzeniu AGS pacjentowi wykonuje się badanie krwi na przeciwciała IgE przeciwko alfa-gal.
– Dzieci, którymi się opiekuję w Monroe Carell (szpital pediatryczny w Nashville - przyp. red.), które uzyskały wynik pozytywny, miały sporadyczne, ale ciężkie objawy i nie reagowały na klasyczne leki ukierunkowane na zespół jelita drażliwego lub refluks. Mogą to być pacjenci, którzy najbardziej wymagają badań przesiewowych w kierunku AGS. Ważne jest również, aby zapytać o ekspozycję na kleszcze i związek objawów ze zjedzeniem mięsa ssaków – powiedziała lekarka.
Leczenie zespołu alfa-gal
Przy zespole alfa-gal pacjentom zaleca się ścisłe unikanie spożywania mięsa ssaków, m.in. wieprzowiny, wołowiny i baraniny. Część chorych musi również zrezygnować z innych pokarmów pochodzenia zwierzęcego, np. żelatyny, masła, mleka i śmietany.
To, co jest bardzo ważne w przypadku chorych na zespół alfa-gal, jest unikanie kleszczy. Każde kolejne ugryzienie przez kleszcza może bowiem reaktywować reakcję alergiczną na alfa-gal i powodować nasilenie alergii na czerwone mięso.
