Sztuczna inteligencja w kolonoskopii? Przełomowe badania pokazują niepokojący efekt!

AI miała pomagać lekarzom w wykrywaniu zmian nowotworowych, a tymczasem… może obniżać ich umiejętności. Takie wnioski płyną z badań z udziałem polskich naukowców, opublikowanych w prestiżowym czasopiśmie The Lancet Gastroenterology & Hepatology.

AI w medycynie – nadzieja i zagrożenie

Marcin Romańczyk

Kolonoskopia to jedno z najważniejszych badań profilaktycznych, ratujących życie tysięcy osób rocznie. Od kilku lat lekarze wspierają się sztuczną inteligencją, która zwiększa skuteczność w wykrywaniu zmian przedrakowych. Jednak zespół badaczy, w tym dr Marcin Romańczyk z Akademii Śląskiej, zauważył, iż technologia może mieć także ciemną stronę.

Jak przeprowadzono badania?

Badania odbyły się w czterech polskich ośrodkach kolonoskopii. Przeanalizowano aż 1 443 badania:

• 795 wykonano przed wprowadzeniem AI,

• 648 – po wdrożeniu rutynowego korzystania z AI.

Co istotne, wszystkie kolonoskopie wykonywali doświadczeni endoskopiści, którzy mieli za sobą już ponad 2 tysiące takich zabiegów.

Wyniki, które zaskoczyły

Okazało się, iż po dłuższym korzystaniu ze sztucznej inteligencji lekarze… radzili sobie gorzej.

• odsetek wykrywania zmian przedrakowych spadł o 20%,

• z 28,4% do zaledwie 22,4%.

Wniosek? Długotrwała rutyna z algorytmem może osłabiać uważność własną. Lekarz za bardzo wierzy, iż komputer wszystko wychwyci. I nie widzi części subtelnych zmian, które kiedyś wyłapywał.

„To pierwsze takie badanie na świecie”

• „Z tego, co wiemy, jest to pierwsze badanie sugerujące negatywny wpływ regularnego stosowania AI na zdolność pracowników ochrony zdrowia do wykonania zadania istotnego z punktu widzenia pacjenta w jakiejkolwiek dziedzinie medycyny. Nasze wyniki są niepokojące, biorąc pod uwagę szybkie rozprzestrzenianie się AI w medycynie. Potrzebujemy dalszych badań, aby ustalić, co może powodować takie zjawisko, i jak temu zapobiec” – podkreśla dr Marcin Romańczyk, współautor publikacji.

Naukowiec dodaje, iż potrzebne są dalsze badania, które wyjaśnią mechanizm tego zjawiska i pokażą, jak mu przeciwdziałać.

Deskilling – cichy problem lekarzy

AI w kolonoskopii potrafi podnieść wykrywalność. To fakt. Jednak badanie pokazuje zjawisko automation bias – skłonność do przedkładania wskazań maszyny nad własny osąd. Efekt uboczny? Deskilling, czyli stopniowa utrata wypracowanej precyzji wzrokowej i koncentracji.

Śląski akcent w przełomowych badaniach

Fakt, iż współautorem odkrycia jest naukowiec z Akademii Śląskiej, to powód do dumy dla regionu. Badanie, które odbiło się szerokim echem w środowisku medycznym na całym świecie, pokazuje, iż polscy specjaliści mają realny wpływ na rozwój nowoczesnej medycyny.

LINK DO ARTYKUŁU