W przypadku osoby, która ma 60 lat i aż 40 lat doświadczenia zawodowego, różnica między przewidywaniami a rzeczywistością może okazać się znacząca. Ostateczne wyliczenia zależą bowiem przede wszystkim od zgromadzonego kapitału oraz zasad jego waloryzacji.
Warunki ZUS do uzyskania emerytury – wiek i staż pracy
Aby mieć prawo do świadczenia emerytalnego, należy spełnić minimalne warunki dotyczące wieku oraz stażu. Kobiety uzyskują to prawo w wieku 60 lat, a mężczyźni — po ukończeniu 65 lat. Kolejnym warunkiem jest minimalny okres zatrudnienia, wynoszący 20 lat dla kobiet oraz 25 lat dla mężczyzn. Spełnienie tych wymagań pozwala na otrzymanie świadczenia minimalnego, które wynosi w tej chwili 1871,92 zł brutto.
Osoba mająca 60 lat i mogąca wykazać 40 lat stażu pracy przekracza wymagany próg stażowy, co oznacza pełne prawo do świadczenia. Nie świadczy to jednak o wysokości przyszłej emerytury, bo ta jest już uzależniona od zupełnie innych czynników.
Kapitał emerytalny ZUS jako fundament świadczenia
W systemie opartym na zdefiniowanej składce to nie długość pracy, ale wysokość wpłaconych składek ma decydujące znaczenie. Zgromadzony kapitał obejmuje:
- wszystkie wpłacone składki emerytalne po waloryzacji,
- kapitał początkowy za lata pracy sprzed 1999 roku,
- środki zapisane na subkoncie, obejmujące również dawne składki przekazywane do OFE.
ZUS wylicza wysokość emerytury, dzieląc łączną kwotę kapitału przez średnie dalsze trwanie życia, które publikuje Główny Urząd Statystyczny. Im dłuższa statystycznie prognoza życia, tym niższe miesięczne świadczenie, ponieważ zgromadzone środki muszą zostać rozłożone na dłuższy okres.
Waloryzacja emerytur i kapitału – marcowa i czerwcowa korekta ZUS
Wartość emerytury oraz zgromadzonego kapitału rośnie co roku dzięki dwóm rodzajom waloryzacji:
Waloryzacja marcowa — dotyczy świadczeń już wypłacanych i podnosi je na podstawie inflacji i przeciętnego wzrostu wynagrodzeń.
Waloryzacja czerwcowa — obejmuje osoby jeszcze niepobierające emerytury i ma wpływ na środki zgromadzone na koncie oraz subkoncie. Dzięki temu choćby osoby, które nie pracują, ale nie przeszły jeszcze na świadczenie, mają aktualizowany kapitał.
W praktyce oznacza to, iż przeliczenie emerytury po czerwcowej waloryzacji może być korzystniejsze finansowo niż złożenie wniosku wcześniej.
Wysokość emerytury ZUS po 40 latach stażu pracy
Mimo imponującego stażu, wysokość świadczenia osoby w wieku 60 lat będzie zależała przede wszystkim od tego, ile zarabiała przez życie zawodowe. jeżeli przez 40 lat otrzymywała wynagrodzenie w wysokości płacy minimalnej, jej emerytura nie będzie znacząco wyższa od minimalnej. Typowa kwota przy takim profilu zarobków mieści się w granicach 1900–2000 zł brutto.
W przypadku osób, które przez cały okres aktywności zawodowej otrzymywały pensję na poziomie średniej krajowej lub wyższą, świadczenie kształtuje się na zupełnie innym poziomie. Wyższe składki oznaczają wyższy kapitał, a to w konsekwencji prowadzi do emerytury, która może wynieść choćby około 6600 zł brutto.
Skąd wynikają tak duże różnice w świadczeniach ZUS
Polski system emerytalny został skonstruowany w taki sposób, by odzwierciedlać indywidualną historię składkową, a nie samą długość zatrudnienia. Oznacza to, że:
- osoba o krótkim stażu, ale wyższych zarobkach może mieć emeryturę wyższą,
- osoba z długim stażem, ale minimalnymi zarobkami będzie mieć świadczenie zbliżone do minimalnego.
Taka konstrukcja powoduje, iż dwie osoby z takim samym stażem mogą otrzymać zupełnie różne kwoty, a różnica między skrajnymi przypadkami potrafi przekroczyć 4500 zł brutto miesięcznie.