Syndrom oszusta w pracy coachingowej

Syndrom oszusta

W poprzednim artykule pisałam o tym, czym jest syndrom oszusta. Teraz skupię się na tym, jak my – coachowie – możemy pracować z osobami, które się z nim zmagają.

Przede wszystkim coach pracując z osobą doświadczającą syndromu oszusta, może sięgnąć po techniki i narzędzia, które wspierają budowanie samoświadomości i adekwatne poczucie własnej wartości. Warto także zaprosić klienta, żeby spojrzał obiektywne na swoje kompetencje. Oto kilka przykładów wykorzystania narzędzi coachingowych:

1. Praca pytaniami

Podstawowe narzędzie coacha, jakim są pytania, może pomóc klientowi w rozumieniu i zidentyfikowaniu, czym dokładnie jest syndrom oszusta. Coach może m.in. zadać pytania o to, jak klient ocenia swoje sukcesy. Co czuje, kiedy inni go chwalą? Czego się obawia? Co wywołuje w nim lęk? itd. Coach może też przybliżyć zagadnienie syndromu oszusta i jednocześnie powiedzieć, iż jest to zjawisko dość powszechne. Taka informacja poszerza u klienta perspektywę w ocenie swojej sytuacji.

2. Diagnoza ograniczających przekonań

Syndrom oszusta często wynika z negatywnych przekonań na swój temat. Coach może pomóc klientowi je zidentyfikować, pytając np.: „Czy masz dowody na to, iż twoje osiągnięcia są dziełem przypadku?”. Jednocześnie warto przeprowadzić z klientem analizę języka – wskazanie negatywnych wzorców myślenia, takich jak „nie jestem wystarczająco dobra” czy „miałem szczęście”.

Coach może pomóc klientowi zmienić negatywną narrację na wspierającą poprzez tzw. reframing. Polega on na przekształcenie myśli, np.: zamiast „udało mi się” na: „osiągnąłem to dzięki swojej pracy”.

3. Budowanie świadomości sukcesów

Jednym z kluczowych elementów pracy jest pomoc w uznaniu własnych osiągnięć. Coach może:

• poprosić klienta o przygotowanie listy sukcesów. Mogą się znaleźć na niej zarówno te duże, jak i małe.
• zadać pytania, które pomogą klientowi przeanalizować drogę do sukcesu, np.: „Co konkretnie zrobiłeś, aby osiągnąć ten rezultat?”.
• zachęcić do prowadzenia dziennika osiągnięć, w którym klient będzie regularnie zapisywać swoje działania i pozytywne opinie usłyszane od innych.

Ponieważ syndrom oszusta często opiera się na subiektywnych odczuciach, które nie mają podstaw, ważne jest przekierowanie uwagi klienta z oceny na fakty. Coach może np. zastosować technikę polegającą na odwracaniu perspektywy. Pomocne może być tutaj pytanie: „Gdyby twój przyjaciel albo bliska osoba opisała swoje sukcesy w taki sposób, jak ty to robisz, co byś mu odpowiedział?”.

4. Ustalanie celów i budowanie odwagi

Coach wspiera klienta w podejmowaniu nowych wyzwań, jednocześnie zmniejszając obawy przed porażką. Pomocne techniki to:

• SMART – ramy określania celów, które są: Specyficzne, Mierzalne, Osiągalne, Realistyczne i Czasowe.
• Model GROW – pozwala klientowi jasno określić cel (Goal), zrozumieć swoją obecną sytuację (Reality), odkryć możliwości (Options) i zobowiązać się do działań (Will). To wszechstronne narzędzie, które wspiera proces przejścia od marzeń do konkretnych kroków.
• Wizualizacja sukcesu – pomoc w wyobrażeniu sobie pozytywnego wyniku działania. Łączy się ona z budowaniem planu działania opartego na realistycznych celach, które wzmacniają poczucie sprawczości.

Syndrom oszusta – podsumowanie

W pracy coacha niezwykle istotne jest monitorowanie postępów i wzmacnianie pozytywnej zmiany, która dzieje się u klienta. To także zachęcanie go do refleksji nad tym, jak zmienia się jego sposób myślenia o sobie. Warto jednocześnie pamiętać, iż coach w pracy z osobą doświadczającą syndromu oszusta, pełni rolę wsparcia i lustra. Tym samym pomaga klientowi:

• dostrzec jego prawdziwą wartość, umiejętności, osiągnięcia
• uwolnić się od ograniczających schematów myślenia
• zbudować pewność siebie.

To wszystko nie tylko pomoże ujarzmić syndrom oszusta, ale także przełoży się na większą satysfakcję zarówno w życiu zawodowym, jak i osobistym.