Jak wspomóc układ trawienny?
Niestrawność stanowi szereg objawów obejmujących uczucie pełności, odbijanie, wzdęcia, ból brzucha czy zaparcia. Objawy te mogą pojawiać się indywidualnie z różnym natężeniem zarówno u osób z chorobami układu pokarmowego, takimi jak zespół jelita drażliwego czy refluks jak i u osób zdrowych. W przypadku świąt ich występowanie może się jednak nasilić.
Jak zapobiec występowaniu objawów niestrawności?
Problemy żołądkowe są bezpośrednio skorelowane z przyjmowanymi posiłkami. W trakcie świąt pojawiają się częściej, co jest spowodowane z przyjmowaniem zbyt dużej ilości pokarmu smażonego i tłustego. Dlatego niezwykle ważne w rekomendacji zapobiegania ich występowaniu jest podkreślenie roli ograniczenia objętości posiłków. Objadanie się choćby w towarzystwie preparatów przyspieszających trawienie zawsze będzie prowadzić do dolegliwości trawiennych u osób ze skłonnością do pojawiania się nieprzyjemnych objawów.
Wysiłek fizyczny
Aktywność fizyczna zwłaszcza regularna prowadzi do poprawy stanu ukrwienia błony śluzowej jelit i mięśniówki żołądka. Przy umiarkowanym wysiłku fizycznym substancje odżywcze są łatwiej przyswajane, a toksyny szybciej usuwane z organizmu. Dlatego w okresie świątecznym niezwykle istotne jest zalecenie łagodnych aktywności fizycznych, takich jak na przykład spacer.
Dokładne przeżuwanie potraw
Poza ograniczeniem objętości posiłków warto zwrócić uwagę na prawidłowe ich przeżuwanie. Enzymy trawienne rozpoczynają swoją pracę już w obrębie jamy ustnej. W związku z tym dłuższe żucie pokarmu spowoduje efektywniejsze jego trawienie. Małe kęsy, które zostaną odpowiednio rozdrobnione, będą łatwiej trawione w dalszych odcinkach przewodu pokarmowego.
Wolne jedzenie
Kluczową rolę ma również spożywanie posiłków o małej objętości w odstępach czasowych. Takie działanie ułatwi organizmowi odpowiednio strawić przyjęty pokarm i zminimalizuje prawdopodobieństwo wystąpienia objawów niestrawności.
Jakie zioła polecić na niestrawność?
W przypadkach dolegliwości żołądkowych takich jak wzdęcia, uczucie pełności czy dyskomfort po posiłku świetnie sprawdzają się zioła, co więcej pacjenci mają spore zaufanie do naparów i suplementów ziołowych. W związku z tym śmiało można je zalecić pacjentom w okresie świątecznym. Warto jednak pamiętać, iż ich spożywanie nie zawsze jest bezpieczne, a u części pacjentów mogą pojawić się objawy alergii.
Mięta pieprzowa
Składniki zawarte w liściach rośliny blokują kanały wapniowe, co prowadzi do rozluźnienia mięśni gładkich przewodu pokarmowego. Ponadto mięta powoduje zwiększenie wydzielania soków żołądkowych oraz wzmacnia ruchy perystaltyczne jelit. Takie działanie daje ulgę w bólu brzucha oraz wspomoże trawienie ciężkostrawnych potraw.
Koper włoski
Owoce kopru włoskiego zawierają olejek eteryczny o działaniu wiatropędnym, zwiększającym wydzielanie soków trawiennych oraz przyspieszającym perystaltykę jelit. Koper włoski ma bardzo charakterystyczny smak. Świetnie sprawdza się w walce ze wzdęciami. Ze względu na wpływ na gospodarkę estrogenów nie zaleca się stosowania kopru włoskiego u dzieci.
Rumianek
Ma działanie rozkurczowe i przeciwzapalne. Napar z rumianku jest szczególnie zalecany w dolegliwościach gastrycznych przebiegających z bólem brzucha. Jest uważany za bezpieczny zarówno dla dzieci jak i kobiet w ciąży oraz karmiących piersią.
Melisa
W olejku eterycznym z liści melisy znajdziemy między innymi cytral, który jest odpowiedzialny za pobudzenie wydzielania soków trawiennych i działanie spastyczne. Ekstrakt z melisy jest częstym składnikiem mieszanek ziołowych na trawienie.
Jakie preparaty zalecić pacjentom?
Poza klasycznymi herbatami ziołowymi można sięgnąć po gotowe preparaty regulujące trawienie. Poniżej zestawienie najczęściej wybieranych produktów przez pacjentów.
Iberogast
Posiada połączenie 7 ekstraktów ziołowych. Preparat można stosować powyżej 6 roku życia. Warto stosować go przed lub w trakcie posiłku. Kombinacja ziół ma działanie rozkurczowe, pobudzające wydzielanie soków trawiennych. Przeciwwskazaniem do stosowania Iberogastu są choroby wątroby, ze względu na to, iż preparat jest produkowany na bazie alkoholowych ekstraktów. Z tego samego powodu nie powinno się pod żadnym pozorem podawać Iberogastu kobietom w ciąży czy karmiącym piersią.
Raphacholin C
Lek Raphacholin C zawiera wyciągi z ziół takich jak:
- olejek z mięty pieprzowej,
- korzeń rzodkwi czarnej,
- ziele karczocha
ponadto zawiera kwas dehydrocholowy oraz węgiel aktywny.
Ma działanie żółciopędne i żółciotwórcze. Świetnie sprawdza się w łagodzeniu niemal wszystkich objawów niestrawności. Nie powinno się go stosować u osób z niedrożnością przewodu żółciowego, w przypadku kamieni żółciowych warto najpierw skonsultować przyjmowanie leku z lekarzem. Wytwarzanie dodatkowej ilości żółci może spowodować przemieszczanie się zalegających kamieni. W dużych dawkach u osób przyjmujących jednocześnie leki hipotensyjne i diuretyczne może powodować hipokaliemię.
Debutir
Preparat zawiera maślan sodu mający wpływ na trawienie pokarmu dzięki regulacji flory bakteryjnej. Hamuje cytokiny prozapalne oraz przyspiesza gojenie nabłonka jelitowego. Maślan sodu przynosi dobre efekty, kiedy jest zażywany długotrwale. W związku z tym nie da ulgi natychmiast po spożyciu tłustego posiłku, aczkolwiek u osób z tendencją do niestrawności można zalecić przyjmowanie na przykład dwa tygodnie przed rozpoczęciem świąt.
Krople żołądkowe
Jedne z najbardziej tradycyjnych preparatów na niestrawność, bardzo chętnie wybierane przez pacjentów także ze względu na niską cenę. Zawierają alkoholowe ekstrakty ziół powodujące wydzielanie soków żołądkowych i łagodzenie dokuczliwych objawów z przewodu pokarmowego. Są przeciwwskazane w chorobie wrzodowej żołądka, chorobach wątroby oraz ze względu na wysoką zawartość alkoholu także u kobiet w ciąży czy karmiących piersią.
Co zalecić kobietom w ciąży oraz karmiącym piersią?
Większość ziołowych preparatów łagodzących niestrawność jest na bazie alkoholu oraz zawiera ekstrakty przenikające do mleka oraz przez łożysko matki. Zawsze najlepszym wyborem jest zastosowanie metod niefarmakologicznych opisanych wyżej. Z dostępnych preparatów uważany za bezpieczny jest napar z rumianku.
Nazwy handlowe podane w artykule zostały podane jako przykłady, nie stanowią reklamy
Bibliografia:
- Wysiłek fizyczny a mikroflora przewodu pokarmowego — znaczenie probiotyków w diecie sportowców. Wojciech Marlicz. Forum Zaburzeñ Metabolicznych 2014, tom 5, nr 3, 129–140
- Fifi AC, Axelrod CH, Chakraborty P, Saps M. Herbs and Spices in the Treatment of Functional Gastrointestinal Disorders: A Review of Clinical Trials. Nutrients. 2018 Nov 9;10(11):1715. doi: 10.3390/nu10111715. PMID: 30423929; PMCID: PMC6266883.
- Dyspepsja — co nowego na Kongresie Digestive Disease Week w Chicago w 2011 roku? W. Bartnik. Gastroenterologia Kliniczna 2011, tom 3, nr 3, 99–105
- Menthae piperitae folium, FP X.
- Melissae folium, FP X.
- Foeniculi amari fructus, FP X.
- Matricariae flos, FP X.
- Charakterystyka Produktu Leczniczego, Iberogast.
- Załęski A, Banaszkiewicz A, Walkowiak J. Butyric acid in irritable bowel syndrome. Prz Gastroenterol. 2013;8(6):350-353. doi:10.5114/pg.2013.39917
- Charakterystyka produktu leczniczego, Raphacholin C
- Charakterystyka produktu leczniczego, Krople żołądkowe T.
