Suplementy w profilaktyce powikłań cukrzycy

Powikłania, takie jak retinopatia, neuropatia czy nefropatia cukrzycowa pozostają największym wyzwaniem w terapii cukrzycy. Warunkiem, by ich uniknąć jest utrzymywanie poziomu cukru we krwi na poziomie zbliżonym do tego, który występuje u ludzi bez cukrzycy. Czy poza prawidłową glikemią, ryzyko rozwoju powikłań cukrzycy mogą ograniczać suplementy diety?

Suplementy diety wg definicji z ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia to środki spożywcze, które:

• mają za zadanie uzupełnić niedobory w diecie;
• są skoncentrowanym źródłem witamin lub składników mineralnych, lub innych substancji wykazujących efekt odżywczy, lub inny fizjologiczny;
• są w formie umożliwiającej dawkowanie;
• nie mają adekwatności leczniczych w rozumieniu prawa farmaceutycznego.

Choć suplementy nie mają działania leczniczego, pośrednio mogą działać terapeutycznie. Przykładowo zaliczane do suplementów probiotyki same w sobie dbają jedynie o prawidłową florę bakteryjną w organizmie, ale dzięki temu chronią np. przed infekcjami intymnymi.

Jak działają suplementy?

Suplementy mogą oddziaływać na układ odpornościowy, wspomagać odchudzanie, poprawiać stan skóry, włosów i paznokci, wpływać na narządy ruchu.

Dla diabetyków największe znaczenia mają suplementy, które:

• opóźniają procesy starzenia – bo rozwój powikłań to efekt uszkodzeń komórek przez wolne rodniki, czyli przyspieszonego starzenia się organizmu;
• wpływają na układ sercowo-naczyniowy – choroby układu krążenia to główna przyczyna zgonów pacjentów z cukrzycą;
• wspomagają proces widzenia – aby minimalizować ryzyko retinopatii cukrzycowej.

Suplementy a starzenie się organizmu

Bronią w walce ze starzeniem się organizmu są antyoksydanty, czyli związki chemiczne wyspecjalizowane w neutralizowaniu niekorzystnych, reaktywnych form tlenu (wolnych rodników). Wolne rodniki powstają pod wpływem stresu, niektórych chorób, palenia papierosów, niezdrowej diety, a w przypadku diabetyków przede wszystkim w efekcie hiperglikemii.

Najważniejsze antyoksydanty (przeciwutleniacze) to: witaminy A, C, E, z grupy B; koenzym Q10, karotenoidy, selen, polifenole, flawonoidy, cynk, mangan.

Zadaniem antyoksydantów jest zapobieganie stresowi antyoksydacyjnemu, czyli sytuacji, kiedy wolne rodniki przeważają nad przeciwutleniaczami. Nadmiar reaktywnych formy tlenu przyczynia się do powstawania chorób tj. miażdżyca czy nadciśnienie tętnicze, a u diabetyków sprzyja rozwojowi retinopatii, nefropatii i neuropatii cukrzycowej.

Co dla serca?

Na kondycję serca i układu krążenia korzystny wpływ mają niezbędne wielonienasycone kwasy tłuszczowe; przede wszystkim omega-3. Do kwasów omega-3 zaliczają się: ALA – kwas alfa linolenowy, EPA – kwas eikozapentaenowy, DHA – kwas dokozaheksaenowy.

Jak działają kwasy omega-3?

• normalizują ciśnienia krwi;
• działają przeciwzakrzepowe i przeciwzapalnie;
• mają korzystny wpływ na trójglicerydy;
• hamują rozwój choroby niedokrwiennej serca oraz choroby wieńcowej;
• chronią przed miażdżycą.

Kwasy omega-3 są szczególnie ważne dla osób o zwiększonym ryzyku chorób sercowo-naczyniowych, w tym dla diabetyków. Niestety, choćby stosując zdrową dietę, możemy mieć trudności z dostarczaniem organizmowi dostatecznej ilości kwasów omega-3, które w żywności występują znacznie rzadziej niż kwasy omega-6.

Korzystne dla wzroku

Do substancji odpowiedzialnych za prawidłowy proces widzenia należą przede wszystkim karotenoidy oraz borówka czernica. Do karotenoidów zalicza się m.in. luteinę, zeaksantynę i beta-karoten. Karotenoidy są silnymi antyoksydantami, które chronią receptory znajdujące się w oczach przed szkodliwym działaniem światła. Luteina i zeaksantyna gromadzą się w siatkówce oka, głównie w centralnej części odpowiedzialnej za widzenie, czyli w plamce żółtej. Karotenoidy są stosowane u osób z uszkodzeniami siatkówki, skarżących się na niedostateczną ostrość widzenia, suchość i podrażnienie spojówek, gorsze widzenie w nocy oraz nadmierne łzawienie oczu. Borówka czernica, czyli czarna jagoda zawiera antocyjany, które mają korzystny wpływ na mikrokrążenie w gałce ocznej i ostrość widzenia. Preparaty z borówki czernicy chronią oczy przed działaniem wolnych rodników, poprawiają ostrość widzenia (w dzień i w nocy) oraz jakość widzenia kolorów.

Suplementy wspierające wzrok (zawierające karotenoidy, czarną jagodę, ale także witaminy – A, S, E oraz mikroelementy cynk, selen, miedź) powinni rozważyć przede wszystkim seniorzy, ponieważ wraz z wiekiem, stężenie tych substancji w plamce żółtej maleje, co przyczynia się do rozwoju chorób oczu.