Stymulator serca, powszechnie nazywany przez pacjentów rozrusznikiem serca, jest miniaturowym urządzeniem elektronicznym, które zostaje wszczepione pod skórę w obszarze klatki piersiowej. Pacjenci, którzy potrzebują tego urządzenia, to ci z zaburzeniami rytmu serca, takimi jak bradykardia czy migotanie przedsionków. Stymulacja pracy serca odbywa się poprzez impulsy elektryczne. Proces implantacji stymulatora jest bezbolesny i wiąże się z minimalnym ryzykiem powikłań.
Pokryta metalowym materiałem obudowa stymulatora serca (nazywanego też rozrusznikiem czy kardiostymulatorem) jest niewielkim urządzeniem elektronicznym. Pacjenci, u których serce bije ze zbyt małą częstością, mają niezsynchronizowane skurcze komór, niezależne od siebie działające przedsionki i komory lub ryzyko zatrzymania akcji serca, wymagają stymulacji pracy serca. Z tego powodu wszczepienie rozrusznika jest dla nich konieczne.
Wizualnie stymulator serca przypomina płaski zegarek o wadze nieprzekraczającej 30 gramów i o grubości mniejszej niż 1 cm. Do urządzenia tego są przytwierdzone elektrody, które podczas operacji są wprowadzane do serca przez przewody elektryczne.
Elektrostymulator serca generuje impulsy elektryczne służące do pobudzania serca do pracy, zastępując lub wspomagając naturalną aktywność elektryczną serca, która nie funkcjonuje prawidłowo. Ważne jest, aby zdać sobie sprawę, iż mianem rozruszników serca potocznie (choć nie całkiem poprawnie) określa się nie tylko urządzenia stymulujące serce do skurczu, ale również te, które pełnią funkcję stymulatorów oraz wszczepialnych kardiowerterów-defibrylatorów (ICD) i urządzeń stosowanych w terapii resynchronizującej serce (CRT).
Rozrusznik serca działa dzięki zasilaniu baterią. Mimo nieustannej pracy i małych rozmiarów, żywotność baterii w stymulatorze serca wynosi kilka lat – od 3 do 8 lat – w zależności od intensywności i częstotliwości pracy urządzenia. Komputer wbudowany w rozrusznik monitoruje i analizuje pracę serca, dostarczając impulsy elektryczne w momencie kiedy jest to konieczne.
Oprócz metalowej obudowy stymulatora, która jest wszczepiana pod skórę klatki piersiowej (najczęściej w okolicach podobojczykowych po lewej stronie) i zawiera baterię i mini komputer, system składa się z jednej lub większej liczby elektrod. Są to cienkie, elastyczne przewody; jeden ich koniec jest przyłączony do obudowy stymulatora, a drugi poprzez żyły jest umieszczony wewnątrz serca (w przedsionku, komorze lub obu jednocześnie, zależnie od trybu pracy stymulatora).
