Stożek rogówki to postępująca choroba oczu, która może znacząco wpłynąć na jakość widzenia. Wczesne rozpoznanie i odpowiednie leczenie są najważniejsze dla zachowania dobrego wzroku i zapobiegania powikłaniom.
Czym jest stożek rogówki?
Stożek rogówki (keratoconus) to postępująca, niezapalna choroba rogówki, w której dochodzi do jej ścieńczenia i uwypuklenia w kształcie stożka. Ta deformacja powoduje znaczące zaburzenia w układzie optycznym oka, prowadząc do pogorszenia ostrości wzroku. Choroba najczęściej rozpoczyna się w okresie dojrzewania lub wczesnej dorosłości i może dotknąć jedno lub oboje oczu. Stożek rogówki ma podłoże genetyczne, choć dokładna przyczyna jego powstawania nie jest do końca poznana.
Jakie są wczesne objawy stożka rogówki?
Wczesne rozpoznanie objawów stożka rogówki jest najważniejsze dla skutecznego leczenia. Symptomy mogą początkowo być subtelne i narastać stopniowo:
- Pogorszenie ostrości wzroku – Stopniowe pogorszenie widzenia, które nie może być w pełni skorygowane okularami
- Światłowstręt – Zwiększona wrażliwość na światło, szczególnie intensywne lub punktowe
- Zniekształcenie obrazu – Widzenie podwójnych lub mnogich obrazów, szczególnie podczas patrzenia jednym okiem
- Częste zmiany korekcji – Konieczność częstej zmiany mocy szkieł korekcyjnych z powodu postępującego astygmatyzmu nieregularnego
- Efekt halo – Widzenie poświaty wokół źródeł światła, szczególnie w nocy
W jaki sposób jest diagnozowany stożek rogówki?
Diagnostyka stożka rogówki opiera się na szczegółowym badaniu okulistycznym z wykorzystaniem specjalistycznej aparatury. Kluczowym elementem jest topografia rogówki, która pozwala na dokładne mapowanie jej powierzchni i wykrycie choćby niewielkich nieprawidłowości.
Badanie przeprowadza się dzięki topografu rogówkowego, który tworzy szczegółową mapę wysokościową powierzchni rogówki. Dodatkowo wykonuje się pachymetrię, mierzącą grubość rogówki w różnych punktach, oraz badanie refrakcji.
Na czym polega badanie stożka rogówki?
Badanie stożka rogówki to kompleksowy proces diagnostyczny wykorzystujący nowoczesne technologie. Podstawowym narzędziem jest topograf rogówkowy, który dzięki promieni świetlnych tworzy trójwymiarowy obraz powierzchni rogówki.
Podczas badania pacjent siedzi przed urządzeniem i patrzy w określony punkt, podczas gdy system skanuje powierzchnię rogówki. Wyniki przedstawiane są w formie kolorowych map, gdzie różne kolory odpowiadają różnym wysokościom powierzchni rogówki.
Czy stożek rogówki jest groźny?
Stożek rogówki jest poważną chorobą, która nieleczona może prowadzić do znacznego pogorszenia wzroku. W zaawansowanych przypadkach może dojść do powstania blizn na rogówce i konieczności przeszczepienia rogówki. Jednak wczesne wykrycie i odpowiednie leczenie pozwala na spowolnienie lub zatrzymanie postępu choroby. Szczególnie ważne jest unikanie pocierania oczu, które może przyspieszać rozwój schorzenia.
W jaki sposób jest leczony stożek rogówki?
Leczenie stożka rogówki jest procesem złożonym i wymaga indywidualnego podejścia do każdego pacjenta. Wybór metody terapii zależy od stadium zaawansowania choroby i indywidualnych potrzeb pacjenta.
Cross-linking/Sieciowanie rogówki (CXL)
Cross-linking to innowacyjna metoda leczenia, która ma na celu zatrzymanie postępu choroby. Zabieg polega na nasączeniu rogówki witaminą B2 (ryboflawiną) i naświetlaniu jej promieniami UV-A. Proces ten prowadzi do utworzenia dodatkowych wiązań między włóknami kolagenu w rogówce, co zwiększa jej sztywność i stabilność. Zabieg wykonuje się ambulatoryjnie, w znieczuleniu miejscowym, a jego efekty są długotrwałe.
Pierścienie śródrogówkowe
Metoda ta polega na wszczepieniu do rogówki specjalnych półpierścieni, które zmieniają jej krzywiznę i poprawiają widzenie. Pierścienie wykonane są z biokompatybilnego materiału i są niewidoczne gołym okiem. Zabieg jest odwracalny i może być wykonany w znieczuleniu miejscowym. Jest szczególnie skuteczny w przypadkach umiarkowanego stożka rogówki.
Na czym polega korekta stożka rogówki?
Korekta stożka rogówki to precyzyjny proces mający na celu przywrócenie prawidłowego kształtu rogówki. Podstawą jest szczegółowa analiza topograficzna, która pozwala określić dokładną lokalizację i stopień deformacji. Na podstawie obrazu topograficznego planuje się indywidualną strategię leczenia, często łączącą różne metody terapeutyczne. Najczęściej stosuje się połączenie zabiegu cross-linking z innymi metodami korekcji, co daje najlepsze efekty w przywracaniu regularnego kształtu rogówki i poprawie ostrości wzroku.
Przypadków i postaci stożka rogówki jest wiele. Dzięki stale rozwijającej się technologii, nowym produktom w nanotechnologii i środkom farmakologicznym udaje nam się coraz dokładniej i bardziej skutecznie likwidować lub ograniczać trudności życia ze stożkiem rogówki.
Bibliografia:
- Galvis V, Sherwin T, Tello A, Merayo J, Barrera R, Acera A. Keratoconus: an inflammatory disorder? Eye (Lond). 2015 Jul; 29(7): 843-59. doi: 10.1038/eye.2015.63. Epub 2015 May 1. PMID: 25931166; PMCID: PMC4506344.
- Maier P., Reinhard T., Kohlhaas M. Corneal Collagen Cross-Linking in the Stabilization of Keratoconus. Dtsch Arztebl Int. 2019 Mar 8; 116(11): 184-190. doi: 10.3238/arztebl.2019.0184. PMID: 31014449; PMCID: PMC6503175.
- Niżankowska M.H. Podstawy okulistyki. Wydanie II poprawione i uzupełnione. VOLUMED, Wrocław 2000.
- Pojda S.M. (red.). Okulistyka w kropelce czyli wiadomości z diagnostyki i udzielania pomocy lekarskiej w chorobach oczu dla lekarzy i studentów medycyny. Wydanie II poprawione. Śląski Uniwersytet Medyczny, Katowice 2006.