Smartfony poważnym zagrożeniem dla zdrowia młodego pokolenia! Jak temu zapobiec?

Nowe technologie są nieodłącznym elementem życia współczesnych dzieci, ale „poza niewątpliwymi korzyściami niosą one ze sobą również poważne ryzyka”. (Fot. materiały prasowe)

Eksperci od lat ostrzegają, iż dzieci spędzają przed ekranami coraz więcej czasu. Podczas międzynarodowej konferencji naukowej w Warszawie temat ten został nazwany jednym z najpoważniejszych zagrożeń dla zdrowia fizycznego, psychicznego i emocjonalnego młodego pokolenia. Nie chodzi już tylko o „uzależnienie od internetu”, ale o realne konsekwencje dla rozwoju mózgu, zdolności uczenia się i budowania relacji.

Jak podkreśla dr Bogusława Bukowska, dyrektor Krajowego Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom, nowe technologie są nieodłącznym elementem życia współczesnych dzieci, ale „poza niewątpliwymi korzyściami niosą one ze sobą również poważne ryzyka”. Nadmierne korzystanie z mediów społecznościowych czy gier komputerowych sprzyja problemom psychicznym i somatycznym, a z czasem może prowadzić do uzależnienia.

Zjawisko to szczególnie dotyka najmłodszych

W wieku przedszkolnym mechanizmy samokontroli są jeszcze bardzo słabe, a mózg wyjątkowo podatny na działanie układu nagrody. Krótkotrwała przyjemność z polubienia czy zdobytego punktu w grze staje się silnym bodźcem, który uzależnia od stałej stymulacji. „Wirtualna rzeczywistość i media społecznościowe zaczynają dominować w życiu młodego człowieka, ograniczając jego wolność, niszcząc relacje, odbierając zdrowie psychiczne i fizyczne” – ostrzega dr Bukowska.

Fot. pixabay

Badania pokazują, iż skutki nadmiernego używania urządzeń mobilnych są wielowymiarowe. U dzieci pojawiają się problemy ze snem, rozdrażnienie, trudności z koncentracją, bóle głowy, a także objawy depresyjne i lękowe. Dochodzą konsekwencje społeczne – izolacja od rodziny i rówieśników, utrata umiejętności budowania relacji w świecie realnym – oraz edukacyjne, takie jak spadek wyników w nauce i rezygnacja z rozwijających aktywności. Najbardziej dramatyczne jest jednak to, iż uzależnienia behawioralne odbierają dzieciństwo – czas, który powinien być pełen pasji i radości.

Dużo zależy od rodziców

Dr Magdalena Rowicka z Akademii Pedagogiki Specjalnej przypomina, iż już przedszkolaki spędzają przy ekranach więcej czasu, niż zalecają eksperci. Negatywne skutki obserwuje się choćby przy korzystaniu z części aplikacji reklamowanych jako edukacyjne, które w praktyce opierają się na szybkim systemie nagrody i utrwalają mechanizmy uzależniające. „Częste korzystanie jest powiązane z osłabieniem funkcji wykonawczych takich jak: pamięć, koncentracja czy hamowanie reakcji” – podkreśla badaczka.

Rodzice, jak pokazują analizy, odgrywają kluczową rolę. To od ich decyzji zależy, jak często dziecko ma dostęp do telefonu czy tabletu. Prof. Attila Szabo z Uniwersytetu w Budapeszcie zwrócił uwagę, iż „najsilniejszym predyktorem długiego czasu ekranowego jest to, jak często rodzice sami podają urządzenia dzieciom”. To oni powinni więc wprowadzać rozsądne zasady korzystania z nowych technologii.

Problem nie kończy się jednak na dzieciach

Jak zauważył Maciej Barański z Uniwersytetu Wrocławskiego, wśród młodzieży nadmierne używanie internetu silnie wiąże się z poczuciem samotności – rodzinnej, społecznej czy romantycznej. Internet staje się przestrzenią kompensacji brakujących relacji, co tylko pogłębia izolację.

Eksperci są zgodni: potrzebna jest szeroka edukacja rodziców i opiekunów, wsparcie w radzeniu sobie ze stresem, a także większa odpowiedzialność przemysłu IT, który projektuje aplikacje i gry dla najmłodszych. W praktyce rozwiązania bywają proste – wspólne oglądanie treści, towarzyszenie dziecku w poznawaniu cyberświata, ustalanie jasnych zasad korzystania z urządzeń oraz stawianie na aktywność fizyczną i realne relacje.

Konferencja, której organizatorem było Krajowe Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom wraz z Fundacją Res Humanae, objęta patronatem Ministra Zdrowia, pokazała, iż nadmierne używanie telefonów przez dzieci to problem globalny. Z perspektywy zdrowia publicznego staje się wyzwaniem równie istotnym jak inne uzależnienia – i wymaga zdecydowanych działań profilaktycznych.