Skaza białkowa to rodzaj alergii pokarmowej najczęściej na białko mleko krowiego, która zwykle występuje u niemowląt. Najczęstszym objawem alergii są niespecyficzne zmiany skórne w postaci rumienia, a także swędzące krostki, które mogą zmienić się w pęcherze lub łuszczące plamy. Jak przeciwdziałać skazie białkowej i na czym polega leczenie?
W przypadku skazy białkowej układ odpornościowy organizmu nieprawidłowo odpowiada na białka zawarte w mleku. Alergię znacznie częściej obserwuje się u niemowląt, niż u osób dorosłych. Skaza białkowa zwykle daje o sobie znać w 1. roku życia, kiedy układ odpornościowy nie pozostało dojrzały. W większości przypadków (u 90 proc.) objawy ustępują samoistnie przed ukończeniem 3. roku życia.
Skaza białkowa – przyczyny
Na skazę białkową wpływa wiele czynników zarówno genetycznych, jak i środowiskowych. Najczęściej wywołuje ją nietolerancja na białko mleka krowiego (co u 4. dziecka), ale nie tylko. Alergię mogą również wywołać białka roślinne i zwierzęce znajdujące się m.in. w rybach, soi, glutenie, wołowinie i cielęcinie, kakao i czekoladzie, jajach kurzych, owocach cytrusowych czy orzechach.
Do wystąpienia skazy białkowej prowadzą również czynniki genetyczne. o ile alergia na białko mleka krowiego pojawiła się we wczesnym dzieciństwie u obojga rodziców to prawdopodobieństwo, iż objawy skazy białkowej pojawiają się u ich potomka wynosi 70%, a w przypadku, gdy problem dotyczył jednego rodzica – 30%.
Skaza białkowa – objawy
Występowanie objawów zależy od wielu czynników, m.in. wieku, ilości alergenu zawartego w posiłku czy predyspozycji genetycznej. Skaza białkowa może manifestować się łagodnie, np. poprzez niespecyficzne zmiany skórne. Często pojawiają się również problemy ze strony przewodu pokarmowego (np. biegunka, biegunka z krwią, wymioty), bóle brzucha, dolegliwości ze strony układu oddechowego (katar, kaszel, duszności, kichanie, łzawienie z oczu), a także atopowe zapalenie skóry. Skaza białkowa może również powodować niedobory masy ciała i wzrostu. W niektórych przypadkach mogą pojawić się silniejsze objawy, stanowiące choćby zagrożenie życia pacjenta, m.in. wstrząs anafilaktyczny.
Najczęściej u dzieci pojawiają się zmiany skórne. U młodszych dzieci obserwuje się zaczerwienienie i przesuszenie skóry (czasem również jej błyszczenie i napięcie) na policzkach, czole i za uszami. U starszych dzieci problemy mogą wystąpić także na rączkach, nóżkach i tułowiu. Oprócz rumienia na skórze u najmłodszych pacjentów obserwuje się również swędzące krostki, które mogą zmienić się w pęcherze lub łuszczące się plamy, wysypkę odropodobną, obrzęk naczynioruchowy.
Zmian skórnych nie należy bagatelizować, ponieważ niepodjęcie leczenia, szczególnie w miejscach newralgicznych, może doprowadzić do wniknięcia drobnoustrojów i rozwoju infekcji.
Skaza białkowa – zapobieganie
Aktualnie nie są znane skuteczne sposoby zapobiegania skazie białkowej. Zakłada się, ze w przypadku dzieci ochronny wpływ może mieć karmienie naturalne przez okres minimum 4-6 miesięcy. Istnieją dowody naukowe mówiące o tym, iż w przypadku niemowląt karmionych sztucznie efekt profilaktyczny wykazują niektóre hydrolizaty. Nie wszystkie są jednak skuteczne, dlatego decyzję o doborze preparatu odpowiedniego dla dziecka powinien podjąć lekarz.
Eksperci rekomendują podawanie pokarmów uzupełniających w okresie przeważającego karmienia piersią, czyli między 4. a 6. miesiącem życia. Wskazane jest również opóźnianie wprowadzania pokarmów potencjalnie alergizujących, czyli np. glutenu, jaj, ryb, co może ochronić dziecko przed rozwojem alergii, ale także celiaklii czy cukrzycy typu 1. w wieku dorosłym.
Skaza białkowa – leczenie
W przypadku wystąpienia skazy białkowej wskazane jest odpowiednie postępowanie dietetyczne u dziecka i u matki, o ile karmi piersią, czyli eliminacja białek mleka krowiego z diety. W przypadku karmienia niemowlęcia mlekiem modyfikowanym należy zmienić pokarm na specjalistyczny, dedykowany alergikom. W niektórych przypadkach skazy białkowej, o ile choćby restrykcyjna dieta nie przynosi efektów, lekarz może zalecić zastosowanie leków przeciwhistaminowych. Dużą rolę w skutecznym leczeniu alergii odgrywa również odpowiednia pielęgnacja skóry, czyli stosowanie emolientów, które natłuszczają skórę i zatrzymują w niej wodę.
Należy unikać czynników drażniących, czyli dymu tytoniowego, detergentów, przegrzewania skóry, drażniącej odzieży (szczególnie z wełny i syntetycznych materiałów). Zalecane są krótkotrwałe i niezbyt ciepłe kąpiele dziecka z dodatkiem środków natłuszczających.
Źródła: mp.pl, medme.pl
