Polscy seniorzy coraz częściej traktują profilaktykę jako inwestycję w zdrowie i samodzielność. Ich świadomość zdrowotna jest coraz lepsza, także w odniesieniu do szczepień.
Fundacja SeniorApp już od 5 lat prowadzi badania, których wyniki publikuje w raporcie pt. „Ocena potrzeb w zakresie wsparcia dla Seniorów w Polsce”. Dokument ma na celu wskazanie najważniejszych wyzwań i oczekiwań osób starszych wobec państwa i społeczeństwa. Najnowsza edycja raportu obejmuje nie tylko obszar zdrowia, ale również zagadnienia związane życiem społecznym, cyfryzacją oraz jakością życia seniorów. Wszystkie wydania raportu publikowane od 2021 roku są dostępne do pobrania na stronie seniorapp.pl.
“Wiele osób starszych potrzebuje nie tylko świadczenia zdrowotnego, ale też realnej pomocy w zrozumieniu, gdzie, kiedy i na jakich zasadach może z niego skorzystać. To wyzwanie nie tyle medyczne, co organizacyjne i społeczne – wymagające myślenia w kategoriach dostępności, a nie tylko obecności usług” – zaznacza dr hab. Marta Podhorecka, fizjoterapeutka, profesor Katedry Geriatrii CM UMK w Toruniu.
Choć świadomość zdrowotna wśród seniorów rośnie, codzienność wielu z nich przez cały czas nie jest łatwa. Najczęściej wskazywane problemy to: długie kolejki do specjalistów, wysokie ceny leków, usług zdrowotnych i badań oraz słaby dostęp do specjalistów w mniejszych miejscowościach. 57 proc. badanych korzysta z prywatnych wizyt lekarskich, ale tylko 6 proc. ma abonament medyczny. Dla większości nie jest to wybór z wygody, ale z konieczności – bo zdrowie nie może czekać. Z kolei 37 proc. seniorów opiera się wyłącznie na publicznym systemie ochrony zdrowia, co wiąże się z dłuższym czasem oczekiwania.
“Coraz więcej osób świadomie decyduje się na prywatne wizyty jako sposób na zapewnienie sobie poczucia bezpieczeństwa. […] Warto, by dyskusja o systemie zdrowia coraz częściej dotyczyła nie tylko kosztów, ale także równości w dostępie i jakości życia w starszym wieku – wskazuje Przemysław Mroczek, prezes Fundacji SeniorApp. Wraz z wiekiem rosną koszty leczenia. W grupie osób 80+ wydatki na opiekę zdrowotną najczęściej sięgają ponad 400 zł miesięcznie. Seniorzy wydają też coraz więcej na leki bez recepty i suplementy – najczęściej 51–150 zł miesięcznie. Mimo wprowadzenia programu darmowych leków, wydatki zdrowotne pozostają dużym obciążeniem finansowym dla osób starszych.
Ponad połowa seniorów szczepi się z troski o własne zdrowie, co trzeci – z rekomendacji lekarza rodzinnego, a co piąty po udziale w lokalnych akcjach edukacyjnych. Są coraz bardziej otwarci na profilaktykę, ale potrzebują jasnych i wiarygodnych informacji. Wiedza o szczepieniach i działaniach prozdrowotnych powinna trafiać do nich prostym językiem – za pośrednictwem lekarzy, aptek, samorządów i lokalnych społeczności. “Zapobieganie chorobom zakaźnym stanowi istotne wyzwanie dla zdrowia publicznego, znacząco wpływając na proces zdrowego starzenia się społeczeństwa. Pozytywnym wskaźnikiem samoopieki jest świadomość badanych seniorów w zakresie troski o własne zdrowie, którą zadeklarowało 55 proc. respondentów” – mówi dr Robert Olszewski, kierownik Zakładu Gerontologii, Zdrowia Publicznego i Dydaktyki w Narodowym Instytucie Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji w Warszawie.
W badaniu 56 proc. seniorów stwierdziło, iż chorowało na grypę, a 45 proc. przeszło COVID-19. “Można uznać, iż blisko 4/5 osób powyżej 55. roku życia biorących udział w badaniu – niezależnie od płci – jest przekonanych o tym, iż szczepienia chronią przed chorobami zakaźnymi. To niezła wiadomość. Z drugiej strony aż 2% ankietowanych absolutnie nie wierzy w skuteczność ochronnego działania szczepionek (…) oznacza to, iż mamy w kraju kilkaset tysięcy starszych osób zdecydowanie przeciwnych szczepieniom. Jest to wysoce niepokojące zjawisko, gdyż im starsi jesteśmy tym mamy słabszy układ immunologiczny i jesteśmy bardziej podatni na choroby zakaźne” – podkreśla prof. Tomasz Targowski, specjalista kierownik Kliniki i Polikliniki Geriatrii w Narodowym Instytucie Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji w Warszawie.
