Witamina E - co to za witamina?
Witamina E składa się z grupy ośmiu związków rozpuszczalnych w tłuszczach, które wykazują silne działanie przeciwutleniające. Te związki to: alfa-, beta-, gamma- i delta-tokoferol oraz alfa-, beta-, gamma- i delta-tokotrienol. Każdy z tych związków ma różny poziom aktywności biologicznej. Najwyższą aktywność biologiczną wykazuje alfa-tokoferol, dlatego to właśnie on najczęściej jest nazywany witaminą E. Reklama
Witamina E jest często nazywana witaminą młodości ze względu na swoje silne adekwatności antyoksydacyjne. Jej działanie polega na neutralizowaniu wolnych rodników, które uszkadzają komórki i przyspieszają proces starzenia. Wolne rodniki powstają m.in. w wyniku ekspozycji na promieniowanie UV, zanieczyszczenia środowiska, dym tytoniowy oraz stres oksydacyjny. Witamina E chroni skórę przed szkodliwym wpływem promieniowania UV, co zmniejsza ryzyko powstawania zmarszczek, przebarwień i innych oznak starzenia się skóry. Dodatkowo wspomaga jej regenerację i gojenie się ran.
Witamina E - działanie
Antyoksydacja. Witamina E jest silnym antyoksydantem, co oznacza, iż chroni komórki przed uszkodzeniami wywołanymi przez wolne rodniki. Wolne rodniki mogą powstawać w organizmie w wyniku procesów metabolicznych lub na skutek działania czynników zewnętrznych, takich jak promieniowanie UV czy zanieczyszczenie środowiska.
Ochrona lipidów. Witamina E jest rozpuszczalna w tłuszczach, co pozwala jej na łatwe przenikanie przez lipidowe błony komórkowe. Chroni lipidy przed procesem utleniania, co jest istotne dla zachowania integralności błon komórkowych oraz stabilności lipidów obecnych w organizmie.
Wspomaganie układu immunologicznego. Witamina E wpływa na funkcjonowanie układu immunologicznego m.in. poprzez stymulowanie aktywności komórek odpornościowych, takich jak limfocyty T.
Zdrowie skóry. Witamina E pomaga w utrzymaniu zdrowej skóry poprzez działanie antyoksydacyjne, chroniąc komórki skóry przed uszkodzeniami spowodowanymi przez promieniowanie UV oraz inne czynniki środowiskowe. Dodatkowo wspiera procesy regeneracji skóry i zmniejsza widoczność blizn.
Zdrowie serca. Witamina E korzystnie wpływa na układ sercowo-naczyniowy poprzez zapobieganie utlenianiu LDL (lipoprotein o niskiej gęstości), co zmniejsza ryzyko miażdżycy oraz chorób serca. Może również poprawiać elastyczność naczyń krwionośnych i regulować ciśnienie krwi.
Zdrowie mózgu. Istnieją badania sugerujące, iż witamina E może mieć korzystny wpływ na zdrowie mózgu poprzez zmniejszenie ryzyka wystąpienia chorób neurodegeneracyjnych, takich jak choroba Alzheimera czy otępienie.
Płodność. Witamina E odgrywa rolę w zdrowiu reprodukcyjnym, zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet, poprzez wpływ na jakość komórek rozrodczych oraz ochronę przed uszkodzeniami oksydacyjnymi.
Witamina E a choroby układu krążenia
Choroby układu krążenia są jedną z głównych przyczyn chorób i śmierci na całym świecie. Witamina E odgrywa istotną rolę w kluczowych procesach komórkowych i molekularnych oraz reguluje ekspresję genów, co jest ważne w profilaktyce chorób sercowo-naczyniowych.
W badaniach in vitro, in vivo oraz klinicznych nad α-tokoferolem, najbardziej biologicznie aktywną formą witaminy E, zaobserwowano, iż wpływa ona na szereg kluczowych adekwatności komórek. Obejmują one regulację przekazywania sygnałów, proliferację komórek oraz ekspresję genów. W wielu badaniach na hodowlach komórkowych i na zwierzętach wykazano profilaktyczną rolę α-tokoferolu w chorobach sercowo-naczyniowych ze względu na jego istotne działanie w modulowaniu szlaków sygnałowych i ekspresji genów.
Witamina E może korzystnie wpływać na układ sercowo-naczyniowy poprzez kilka mechanizmów. Po pierwsze, zwiększa tempo rozkładu złego cholesterolu (LDL), jednocześnie podnosząc poziom dobrego cholesterolu (HDL), co sprzyja utrzymaniu równowagi lipidowej. Po drugie, hamuje agregację płytek krwi, co przeciwdziała tworzeniu się zakrzepów. Dodatkowo witamina E pomaga przywrócić prawidłowy rytm serca.
Pomimo licznych badań wskazujących, iż witamina E może być korzystna w zapobieganiu lub opóźnianiu choroby niedokrwiennej serca, inne badania randomizowane nie potwierdziły skuteczności suplementacji witaminą E w prewencji tej choroby.
Wskazuje się na potrzebę dalszych badań, zwłaszcza w grupie młodszych osób bez czynników ryzyka choroby niedokrwiennej serca, aby ocenić, czy suplementacja witaminy E działa u nich ochronnie.
Witamina E - w jakich produktach występuje
Witamina E występuje głównie w tłuszczach roślinnych oraz w niektórych warzywach, owocach i orzechach. Znajdziemy ją w:
Olejach roślinnych: oleje roślinne, takie jak olej słonecznikowy, olej rzepakowy, olej kukurydziany, olej z pestek winogron czy oliwa z oliwek.Orzechach: migdały, orzechy laskowe, orzechy włoskie, pistacje, orzechy nerkowca.Nasionach: nasiona słonecznika, nasiona dyni, nasiona konopi czy nasiona chia.Produktach zbożowych: pełnoziarniste produkty zbożowe, takie jak płatki śniadaniowe, pełnoziarnista mąka pszenna czy chleb.Zielonych warzywach liściastych: szpinak, boćwina, jarmuż, rukola i inne zielone warzywa liściaste są również źródłem witaminy E.Awokado: awokado jest bogatym źródłem witaminy E oraz zdrowych tłuszczów.Owocach: niektóre owoce, takie jak mango, kiwi, truskawki, maliny, pomarańcze czy nektarynki, również zawierają witaminę E.
Zapotrzebowanie na witaminę E
Zapotrzebowanie na witaminę E zależy od cech osobniczych: wieku, płci oraz stanu fizjologicznego, zmian patologicznych przewodu pokarmowego i wątroby, jak również od rodzaju spożywanej żywności - podaży innych witamin przeciwutleniających, rodzaju spożywanego tłuszczu.
Normy Żywienia dla populacji Polski opracowane przez Instytut Żywności i Żywienia określają poziom wystarczającego spożycia (AI) u mężczyzn na 10 mg i u kobiet na 8 mg witaminy E na dobę.
Źródło:https://iubmb.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/iub.2020Normy Żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie pod redakcją Mirosława Jarosza, Ewy Rychlik, Katarzyny Stoś, Jadwigi Charzewskiej
CZYTAJ TAKŻE:
