🎄 Scenariusz zajęć: „Świąteczna Kraina Spokoju – Boże Narodzenie oczami dziecka z ASD”

🌟 Czym są Święta Bożego Narodzenia? Proste wprowadzenie dla dzieci

Święta Bożego Narodzenia to wyjątkowy czas w roku, kiedy wiele rodzin spotyka się, aby być razem, odpocząć i cieszyć się swoją obecnością. Jest to święto, które wiąże się z wieloma tradycjami, zwyczajami i miłymi rytuałami, które powtarzamy co roku — dzięki temu czujemy się bezpiecznie, spokojnie i możemy przewidzieć, co będzie się działo.

Dla wielu osób Święta to również czas światła — choinka świeci lampkami, w domu pachnie piernikami, a ludzie obdarowują się prezentami. To moment, w którym mówimy sobie miłe słowa, dziękujemy za pomoc i okazujemy sobie życzliwość.

W Polsce Święta Bożego Narodzenia obchodzimy 24, 25 i 26 grudnia.
24 grudnia to Wigilia — wieczór, kiedy tradycyjnie siada się do uroczystej kolacji, dzieli opłatkiem, śpiewa kolędy i otwiera prezenty.
25 i 26 grudnia to dni, które spędzamy najczęściej z rodziną, odpoczywając, spacerując lub bawiąc się wspólnie.

W trakcie Świąt pojawiają się różne tradycje, na przykład:
🎄 ubieranie choinki,
⭐ zapalanie lampek,
🍪 pieczenie świątecznych ciastek,
🎁 dawanie i otrzymywanie prezentów,
🎶 śpiewanie kolęd,
🍲 próbowanie nowych potraw, które występują tylko raz w roku.

To wszystko może być miłe i radosne — ale dla niektórych dzieci niektóre rzeczy mogą być trudne: hałas, wiele osób, zmiana planu dnia czy nowe zapachy i potrawy.
I to jest w porządku.

Dlatego na tych zajęciach pomożemy każdemu dziecku odkryć:
✔ co lubi w Święta,
✔ co jest dla niego trudne,
✔ i co może mu pomóc, aby przeżyć ten czas spokojnie i bez stresu.

Ten artykuł oraz karty pracy są po to, aby każde dziecko mogło lepiej zrozumieć siebie, swoje emocje i potrzeby — i aby Święta były jak najbardziej bezpieczne, spokojne i przewidywalne.

Scenariusz świąteczny
Czas: 45–60 min
Grupa: uczniowie ze spektrum autyzmu (różne poziomy funkcjonowania)

🎯 Cele zajęć

• wspieranie rozpoznawania emocji w sytuacjach świątecznych (ekscytacja, radość, stres, zmiana rutyny),
• wzmocnienie komunikacji potrzeb poprzez AAC, PECS, piktogramy,
• rozwijanie motoryki małej i koordynacji,
• budowanie poczucia bezpieczeństwa (przewidywalna struktura),
• stymulacja sensoryczna w sposób kontrolowany.

👇 Przeczytaj:

🧩 Materiały

• piktogramy: radość, spokój, hałas, prezent, choinka, przytulny koc, przerwa,
• sensoryczne pudełko „Świąteczna skrzynia”: szyszki, miękkie pomponiki, pachnąca pomarańcza, wstążki,
• kartki, klej, zielone i czerwone elementy do wyklejania,
• mini-lampki (z możliwą opcją wyłączenia),
• karta pracy: „Co pomaga mi w święta?” (pola: lubię / nie lubię / potrzebuję).

Poniżej znajduje się krótkie, delikatne, sensorycznie bezpieczne opowiadanie dla dzieci ze spektrum autyzmu. Tekst jest przewidywalny, spokojny, pełen obrazów pomagających w regulacji i zrozumieniu świątecznych sytuacji.

📘 „Opowiadanie terapeutyczne na wstęp: Świąteczna Kraina Spokoju”.

📘 „Świąteczna Kraina Spokoju – Boże Narodzenie oczami dziecka z ASD”

opowiadanie dla dzieci

Kacper bardzo lubił, kiedy świat był spokojny i przewidywalny.
Lubił, kiedy wiedział, co wydarzy się za chwilę.
Lubił też swój miękki koc, który pachniał domem.

Pewnego grudniowego poranka Kacper obudził się i zobaczył, iż coś się zmieniło.
Za oknem cicho padał śnieg. Płatki spadały powoli, jakby ktoś je narysował miękką kredą na niebie.

– Dziś zaczyna się Świąteczna Kraina Spokoju – powiedziała mama z uśmiechem.

Kacper nie był tego taki pewien.
Czasem Święta były fajne, a czasem zbyt głośne.
Czasem pachniały piernikami, a czasem za bardzo pachniały wszystkim naraz.
Czasem lampki na choince świeciły spokojnie, a czasem migały za szybko.

Mama usiadła obok niego.

– Chodź, pokażę ci coś – powiedziała łagodnie.

Weszli razem do pokoju.
Na środku stała choinka. Jej światełka nie migały.
Świeciły ciepło i powoli, jakby oddychały.

– To nasza spokojna choinka – powiedziała mama. – Będzie świecić tylko wtedy, kiedy Ty chcesz i w sposób jaki sobie życzysz.

Kacper poczuł, iż jego ramiona robią się trochę mniej napięte.

Mama pokazała mu trzy koszyczki:
🟩 Lubię
🟥 Nie lubię
🟦 Potrzebuję

– To twoje koszyczki świąteczne – powiedziała. – Codziennie będziesz mógł tam coś włożyć.
Może to być obrazek, piktogram, mały przedmiot albo tylko twoja myśl.

Kacper pomyślał chwilę.
Wziął z półki małą papierową gwiazdkę i włożył ją do koszyczka „Lubię”.
Lubił gwiazdy. Były ciche i spokojne.

Do koszyczka „Nie lubię” wsunął obrazek głośnika.
Hałas był trudny.

A do koszyczka „Potrzebuję” włożył swój miękki koc.
W Świątecznej Krainie Spokoju zawsze można mieć koc przy sobie.

Tego dnia Kacper nauczył się czegoś ważnego:
Nie musi lubić wszystkiego.
Nie musi brać udziału we wszystkim.
Może mówić, co jest dla niego trudne.
Może prosić o przerwę.
A Święta mogą być spokojne – takie, jakie są dobre dla niego.

Wieczorem usiadł pod choinką, delikatnie dotykając jej gałązek.
Światła świeciły jednostajnie.
Śnieg padał powoli.
A Kacper poczuł, iż rzeczywiście znalazł się w swojej własnej, bezpiecznej, Świątecznej Krainie Spokoju.

👇 Przeczytaj:

🕊 PRZEBIEG ZAJĘĆ

🧘‍♂️ 1. Powitanie i regulacja (5 min)

Nauczyciel pokazuje kartę „Dzisiaj będziemy robić…”, aby zmniejszyć niepewność.
Wybór ucznia: „Jak się czuję na początku zajęć?” → piktogramy emocji.

Mini-ćwiczenie oddechowe:
„Zapal świeczkę – zdmuchnij świeczkę” (na sucho, bez prawdziwego ognia).

🎄 2. „Co lubię w świętach?” – komunikacja i emocje (10 min)

Na dywanie leżą piktogramy: choinka, kolędy, prezenty, światełka, zapach pomarańczy, rodzina, hałas, dużo osób.

Uczeń wybiera 2 karty:
✔ „To lubię”
✔ „To jest dla mnie trudne”

Rozmowa lub alternatywna komunikacja (AAC / PECS):
– „Co mogę zrobić, gdy coś jest trudne?”
Pojawiają się karty: słuchawki, przerwa, domek wyciszenia, sygnał STOP.

🎁 3. Sensoryczne pudełko „Świąteczna skrzynia” – eksploracja i opis (10 min)

Każdy uczeń losuje jeden element.
Nauczyciel pyta:
– „Co to jest?”
– „Jak pachnie / jaką ma fakturę / czy jest miękkie czy twarde?”

Można użyć symboli: miękkie / twarde / pachnie / nie lubię tego dotykać.

Dzieci tworzą z pomponików i szyszek mini-„las świąteczny”.

⭐ 4. Praca plastyczna: „Moja Choinka Spokoju” (10–15 min)

Każde dziecko dostaje kontur choinki i nakleja na nią:

• zielone elementy → rzeczy, które lubię w święta,
• czerwone elementy → rzeczy trudne (ale obok nakleja kartę „Co mi pomaga”).

Alternatywa: wersja PECS, wersja pasting, wersja sensoryczna (piórka, faktury).

🔔 5. Ćwiczenia komunikacyjne – „Co powiedzieć w święta?” (5 min)

Odgrywanie mini-scenek:

• „Dziękuję za prezent”
• „Potrzebuję przerwy”
• „Jest mi za głośno”
• „Chcę spróbować / nie chcę spróbować”

Z kartami wizualnymi, bez presji społecznej.

🧘‍♀️ 6. Zakończenie: „Co zabieram ze sobą?” (3 min)

Dzieci wybierają piktogram:
– spokój
– radość
– zmęczenie
– duma

Nauczyciel wręcza mini-kartę:
„Co mi pomaga, gdy jest świątecznie i dużo zmian?”

👇 Przeczytaj:

📄 Dodatek

🎁 Karta pracy A4: „Moje świąteczne strategie bezpieczeństwa”

Instrukcja dla dziecka:
Zaznacz, napisz, wklej lub narysuj odpowiedzi w trzech polach. Możesz użyć piktogramów: radość, spokój, hałas, prezent, choinka, przytulny koc, przerwa.

1️⃣ LUBIĘ W ŚWIĘTA…

(Przykłady: choinka, kolędy, zapach pomarańczy, prezenty, spokój, lampki)
🟩 Miejsce na notatki/naklejki / obrazki / rysunki dziecka
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………

2️⃣ TRUDNE W ŚWIĘTA JEST DLA MNIE…

(Przykłady: hałas, dużo osób, zmiana rutyny, nowe potrawy, długie wyjazdy)
🟥 Miejsce na notatki / piktogramy
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………

3️⃣ CO MI POMAGA, GDY JEST TRUDNO?

(Przykłady: przerwa, przytulny koc, słuchawki, ciche miejsce, sygnał STOP)
🟦 Miejsce na strategie i wskazówki
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………

Ikony sensoryczne do wykorzystania w karcie:

• 😀 radość
• 〇 spokój
• 🔊 hałas
• 🎁 prezent
• 🎄 choinka
• 🧣 przytulny koc
• ⏸ przerwa

📌Powiązane

• Mikołajki – Scenariusz zajęć wspierających komunikację, emocje i relacje
• Boże Narodzenie w klasie: Jak rozwijać umiejętności społeczne podczas świątecznych zajęć?
• Plan Zajęć Rewalidacyjnych dla ucznia z Zespołem Aspergera na okres zimowy (Mikołajki, Zima, Boże Narodzenie)
• Pierniczki wdzięczności
• Renifer – arkusz pracy dla ucznia ze spektrum autyzmu

🔓 Subskrybuj

📌 Subskrypcja 6 zł – dostęp do wybranych materiałów, artykułów i inspiracji dla nauczycieli, terapeutów i rodziców.
🌟 Subskrypcja PREMIUM 10 zł – rozbudowane arkusze i scenariusze zajęć.

📚 Zajrzyj do eBooków, Pakietów lekcyjnych, scenariuszy zajęć rewalidacyjnych, terapeutycznych, Arkuszy i innych narzędzi (w zakładkach w górnej części strony) na autyzmwszkole.com

👇 Przeczytaj: