🍞 Scenariusz zajęć: „Od ziarenka do bochenka” – Dzień Chleba w klasie uczniów ze spektrum autyzmu

autyzmwszkole.com 2 godzin temu

Reklamy

🥖 Wstęp dla dzieci: Czym adekwatnie jest chleb?

(historia chleba opowiedziana w prosty sposób)

Czy wiecie, iż chleb to jeden z najstarszych pokarmów na świecie?
Jemy go prawie codziennie – na śniadanie, kolację, czasem na podwieczorek. Ale czy zastanawialiście się kiedyś, skąd się bierze chleb i kto pierwszy go upiekł?

Dawno, bardzo dawno temu – ponad sześć tysięcy lat temu – ludzie zaczęli uprawiać rośliny z ziarenkami, które dziś nazywamy zbożami: pszenicą, żytem, jęczmieniem. Z początku jedli surowe ziarenka lub gotowali z nich kleiki. Pewnego dnia, przez przypadek, zmielili ziarna na mąkę, wymieszali z wodą i położyli blisko ognia.
Tak powstał pierwszy placek zbożowy – praprzodek dzisiejszego chleba!

Z czasem ludzie zauważyli, iż jeżeli do ciasta doda się coś, co je „napuszy” – np. dzikie drożdże z powietrza – chleb staje się miękki, pulchny i pachnący. Tak właśnie narodził się chleb drożdżowy, który pieczono już w starożytnym Egipcie ponad cztery tysiące lat temu.

Egipcjanie piekli chleby w glinianych piecach, Grecy doprawiali je ziołami i oliwą, a Rzymianie stworzyli pierwsze piekarnie, w których pracowali prawdziwi piekarze.
W średniowieczu chleb stał się podstawą jedzenia w Europie – jadali go królowie i chłopi, bogaci i biedni. Każdy miał swój rodzaj chleba: biały dla bogatych, ciemny żytni dla ludzi pracy.

Dziś chleb piecze się na wiele sposobów – w piekarniach, w domach, a choćby w szkołach i przedszkolach. Jest symbolem domu, rodziny, pracy i szacunku do natury.
Dlatego, kiedy obchodzimy Dzień Chleba, uczymy się nie tylko, jak chleb powstaje, ale także jak wiele osób i sił przyrody pomaga, by trafił na nasz stół:
🌾 rolnik, który sieje zboże,
⚙️ młynarz, który mieli mąkę,
👨‍🍳 piekarz, który wypieka bochenki,
🏡 i my – którzy z wdzięcznością zjadamy każdy kęs.

💬 Pytania do rozmowy z dziećmi po wstępie:

Czy wiesz, kto pierwszy zrobił chleb?
Z czego robi się chleb?
Kto pracuje, żeby chleb trafił na nasz stół?
Jak pachnie świeży chleb?

👉 Czytaj również: Tajemnice chleba – kim jest piekarz i jak powstaje chleb? Zajęcia na Dzień Piekarza dla uczniów ze spektrum autyzmu

Reklamy

🎯 Cele zajęć

Rozwijanie wiedzy o tym, skąd pochodzi chleb i jak powstaje.
Uświadomienie roli chleba w codziennym życiu i kulturze.
Ćwiczenie współpracy, komunikacji i motoryki małej.
Rozwijanie zmysłów: dotyku, węchu, wzroku i smaku.
Wzmacnianie poczucia sprawstwa i dumy z własnej pracy.

👩‍🏫 Dostosowania dla uczniów ze spektrum autyzmu

Jasna struktura lekcji i wizualny harmonogram etapów.
Karty obrazkowe.
Możliwość obserwacji zamiast uczestnictwa w zadaniu.
Ograniczenie hałasu i nadmiaru bodźców.
Uczniowie znają plan i zakończenie zajęć.

🕒 Czas trwania: 60–90 minut

Można podzielić na dwa bloki:
Blok I: historia i sensoryka chleba (40 min)
Blok II: mini-wypiek i degustacja (50 min)

🌾 Przebieg zajęć krok po kroku

1️⃣ Powitanie i wprowadzenie (10 min)

Nauczyciel pokazuje obrazek chleba i pyta: „Kto dziś jadł chleb na śniadanie?”
„Z czego powstaje chleb?”
Prezentacja obrazków: ziarno – młynarz – piekarz – bochenek.
Uczniowie wspólnie układają obrazki w kolejności.
Pokaz harmonogramu zajęć (np. 6 ikonek na tablicy).

🧩 Adaptacja: uczniowie niewerbalni mogą wskazywać odpowiedni etap lub obrazek.

👉 Czytaj także: Zajęcia rewalidacyjne dla dzieci ze spektrum autyzmu: Rozwijanie samodzielności

2️⃣ Krótka opowieść: „Od ziarenka do bochenka” (10 min)

Dawno temu ludzie zauważyli, iż ziarno można zmielić, a z mąki i wody zrobić ciasto…
Tak narodził się chleb — symbol domu, wspólnoty i pracy rąk ludzkich.

Nauczyciel pokazuje zdjęcia różnych rodzajów chleba z całego świata.
Dzieci odpowiadają na pytania:
- „Który chleb wygląda inaczej niż nasz?”
- „Jak pachnie chleb w piekarni?”

🎨 Propozycja: wykonajcie wspólnie plakat pt. „Od ziarenka do chleba” z wykorzystaniem naturalnych materiałów (ziarna, mąka, zdjęcia).

📖 Krótka opowieść: „Od ziarenka do bochenka”

Dawno, dawno temu, w złotym polu pełnym szumiących kłosów,
mieszkało małe ziarenko pszenicy. Było takie maleńkie, iż mogło się schować w dłoni dziecka. Ale miało wielkie marzenie — chciało kiedyś stać się chlebem, pachnącym i ciepłym, takim, jaki mama kładzie na stole podczas śniadania.

🌱 Etap 1: Ziarno w ziemi

Pewnego dnia przyszło lato. Rolnik wziął garść ziarenek i powiedział:
– Czas na waszą podróż, małe ziarna. Do ziemi!

Ziarno poczuło chłód ciemnej ziemi i przez chwilę się bało. Ale ziemia przytuliła je mocno i szepnęła:
– Nie bój się. Teraz odpocznij. Niedługo obudzisz się do życia.

Ziarno spało długo, aż pewnego dnia poczuło ciepło słońca i krople deszczu. Nagle – pyk! – pękła skorupka i ziarno wypuściło maleńki zielony kiełek.

– Udało się! – zawołało z radością.

🌾 Etap 2: Rośnie zboże

Minęły tygodnie. Kiełek stał się wysoką pszenicą, która tańczyła na wietrze razem z innymi.
Słońce grzało, wiatr kołysał, a deszcz poił ziemię.
– Jak pięknie rosnąć! – śmiała się pszenica.

Pewnego dnia pojawił się rolnik z sierpem i delikatnie ściął kłosy.
– Czas do młyna! – powiedział.
I tak ziarenka rozpoczęły kolejną część swojej przygody.

🌾 Etap 3: W młynie

W młynie było głośno! Koła młyńskie skrzypiały, a ogromne kamienie mieliły ziarna na drobniutką mąkę.
– Oj! Kręci mi się w głowie! – śmiało się jedno ziarenko.
A inne dodało:
– Ale jakie jesteśmy teraz mięciutkie i białe!

Młynarz zapakował mąkę w worki i zawiózł do piekarza.

🍶 Etap 4: W piekarni

W piekarni pachniało tak cudownie, iż każde ziarenko, a adekwatnie już mąka, aż drżało z radości.
Piekarz w białym fartuchu wlał do miski wodę, wsypał mąkę, dodał drożdże i sól.
– Teraz zmieszamy was razem! – powiedział wesoło.

Mieszał, ugniatał, aż powstało miękkie, elastyczne ciasto.
Ziarna czuły, iż stają się jednym – częścią czegoś większego.

Potem ciasto trafiło do pieca.
– Ojej, jak gorąco! – szepnęło ziarno, ale piekarz uspokoił:
– Spokojnie, to tylko chwilka. Zaraz będziecie pięknym, pachnącym chlebem.

Reklamy

📚 Przeczytaj eBook:

📚 Trening Uwagi i Koncentracji dla Ucznia ze Spektrum Autyzmu: Ćwiczenia, Scenariusze, Inspiracje eBook 18 zł

🍞 Etap 5: Na stole

Po chwili piec się otworzył i… ach!
Z ciasta powstał złocisty bochenek chleba. Ciepły, pachnący, z chrupiącą skórką.

Piekarz położył go na stole i powiedział:
– Od ziarenka do bochenka — taka jest wasza podróż!

A chleb uśmiechnął się w duchu, bo wiedział, iż spełniło się jego marzenie.
Za chwilę trafi do dzieci na śniadanie, które zjedzą go z masłem, dżemem albo miodem.

💬 Zakończenie i rozmowa z dziećmi

Po przeczytaniu opowieści zadaj dzieciom pytania:

Jak myślisz, które etap był najtrudniejszy dla ziarenka?
Kiedy ziarenko najbardziej się cieszyło?
Co musiało się stać, żeby powstał chleb?
Jak pachnie świeży chleb?

🎨 Można zakończyć wspólnym rysowaniem ilustracji do opowieści – „Droga chleba” – lub zabawą ruchową:
„Ziarno rośnie, kiełkuje, tańczy na wietrze, aż staje się chlebem”.

🎨 Zadanie dla dzieci

Narysujcie lub ułóżcie „Drogę chleba” z obrazków:
🌾 Ziarenko → ⚙️ Młyn → 🍶 Piekarnia → 🍞 Chleb → 🏡 Stół rodzinny.

👉 Czytaj także: Dzień Piekarza – prezentacja produkcji pieczywa w przedszkolu i opis zawodu

3️⃣ Aktywność sensoryczna: „Dotknij i powąchaj” (15 min)

Uczniowie poznają składniki potrzebne do wypieku chleba:

Składnik	Co robić	Cel
Mąka	dotknij, opisz jaka jest	rozwijanie słownictwa sensorycznego
Ziarno	potrząśnij słoikiem, posłuchaj dźwięku	stymulacja słuchowa
Drożdże	powąchaj, zobacz jak rosną w wodzie	nauka przez obserwację
Sól i woda	porównaj wygląd, zapach	integracja sensoryczna

💡 Dostosowanie: uczniowie nadwrażliwi mogą tylko obserwować, bez dotykania.

Reklamy

4️⃣ Wspólne wyrabianie mini-chleba (25–30 min)

Prosty przepis:

1 szklanka mąki
½ szklanki ciepłej wody
¼ kostki drożdży
szczypta soli

Etapy (z kartami obrazkowymi):

Wsyp mąkę do miski.
Dodaj drożdże i wodę.
Zamieszaj łyżką.
Uformuj kuleczkę – mini-bochenek.

👩‍🍳 Uczniowie formują swoje małe bochenki (można upiec w małym piekarniku klasowym lub w kuchni szkolnej).

5️⃣ Czas oczekiwania i zabawa ruchowa (10 min)

Podczas gdy chleb się piecze:

Zabawa „Rolnik – Młynarz – Piekarz” – proste ruchy: sianie, mielenie, pieczenie.
Układanka obrazkowa: dopasuj etapy powstawania chleba.
Można wykonać kolorowankę: „Od ziarenka do chleba”.

6️⃣ Degustacja i rozmowa (10–15 min)

Każde dziecko dostaje małą kromkę lub swoją mini-bułkę.
Rozmowa:
- „Co ci najbardziej się podobało?”
- „Jak pachnie chleb?”
- „Czy był miękki czy chrupiący?”

😊 Dostosowanie: zamiast wypowiedzi – karta emocji: dziecko wskazuje buźkę: 😃 lub 😐 lub 🙁

7️⃣ Podsumowanie i karta refleksji (5–10 min)

Uczniowie uzupełniają kartę:
✅ Było fajnie / Chcę spróbować inaczej.
Wspólne oglądanie swoich wypieków.
Wręczenie symbolicznych dyplomów „Małego Piekarza”.

📦 Materiały i pomoce dydaktyczne

Mąka, ziarna, drożdże, sól, woda.
Miski, łyżki, foremki papierowe, rękawiczki.
Harmonogram obrazkowy etapów.
Karty pracy: „Etapy chleba”, „Było łatwe / Było trudne”.
Dyplomy dla uczestników.

📚 Przeczytaj eBook:

📘 Logorytmika w pracy z dziećmi ze spektrum autyzmu w wieku wczesnoszkolnym – ćwiczenia, zabawy i scenariusze eBook 19 zł

💬 FAQ – Najczęściej zadawane pytania

1. Dlaczego warto obchodzić Dzień Chleba?
To doskonała okazja do nauki przez doświadczenie – dzieci angażują zmysły, uczą się współpracy i poznają procesy w świecie przyrody i pracy ludzkiej.

2. Jakie są najważniejsze adaptacje dla uczniów z ASD?
Używanie wizualnych harmonogramów, unikanie zbyt wielu bodźców, krótkie jasne polecenia, oraz dawanie wyboru: działanie lub obserwacja.

3. Co jeżeli dziecko nie chce dotknąć mąki lub drożdży?
To naturalne. Można pozwolić mu jedynie obserwować, fotografować etapy lub pomagać nauczycielowi z boku.

4. Czy można wykorzystać gotowe ciasto?
Tak, to świetne rozwiązanie, jeżeli nie ma warunków na mieszanie składników. Ważne, by zachować doświadczenie dotykowe i zapachowe.

5. Jak połączyć temat chleba z innymi przedmiotami?
Z matematyką (odmierzanie składników), plastyką (rysunek chleba), przyrodą (zboża, rośliny), a choćby językiem polskim (opowiadanie o pracy piekarza).