Ryzyko wystąpienia choroby śródmiąższowej płuc w przebiegu reumatoidalnego zapalenia stawów

Zdjęcie: 123RF


Niezależnymi czynnikami ryzyka wystąpienia subklinicznej ILD jest płeć męska, starszy wiek w chwili wystąpienia RZS, duża aktywność choroby oraz predyspozycja genetyczna.

Objawowa śródmiąższowa choroba płuc (interstitial lung disease, ILD) występuje u około 10 proc. chorych na reumatoidalne zapalenie stawów (RZS).

Subkliniczne zmiany o charakterze ILD wykrywane są choćby u 60 proc. badanych, przy zastosowaniu metody powtarzalnych, przesiewowych badań tomografii komputerowej wysokiej rozdzielczości (HRCT).

Podjęto próbę stworzenia modelu pozwalające na wczesną identyfikację grupy pacjentów chorujących na RZS, obciążonych ryzykiem wystąpienia ILD, u których screening w kierunku zmian płucnych, przed wystąpieniem objawów klinicznych, umożliwiłby wczesne wykrycie zmian śródmiąższowych.

W tym celu zbadano dwie populacje chorych na RZS (obie bez objawów zajęcia płuc): jedną stanowiącą grupę badaną, drugą – na której testowano opracowany model. Częstość występowania subklinicznej ILD w grupie badanej wynosiła 19 proc., w grupie testowej 16,9 proc.

Wykazano, iż niezależnymi czynnikami ryzyka wystąpienia subklinicznej ILD były: płeć męska (OR (iloraz szans) 3,93), starszy wiek w chwili wystąpienia RZS (OR 1,10, na każdy rok), duża aktywność choroby oceniana wskaźnikiem DAS28(OB) (OR 2,03, na każdą jednostkę) oraz predyspozycja genetyczna związana z obecnością allelu MUC5Brs35705950 (OR 3,74) (Juge et al.).

Obecność MUC5Brs35705950 3–4-krotnie zwiększa ryzyko wystąpienia ILD, w porównaniu z chorymi nieposiadającymi tego genu. Zastosowanie uproszczonego modelu – pozbawionego allelu MUC5Brs35705950 – zmniejszało wartość prognostyczną narzędzia. Pole pod krzywą (AUC) zależności czułość/swoistość wynosiła dla grupy badanej i testowej odpowiednio 0,82 oraz 0,78.

Prawdopodobieństwo wystąpienia ILD w przebiegu RZS było najmniejsze wśród kobiet, niebędących nosicielkami allelu MUC5Brs35705950, w wieku poniżej 50. roku życia w chwili wystąpienia RZS i z małą aktywnością choroby (DAS28(OB)≤2,9) (OR 2), największe natomiast wśród mężczyzn, będących nosicielami wspomnianego allelu, z początkiem choroby w wieku powyżej 58 lat z umiarkowaną i dużą aktywnością choroby (DAS28(OB) >4,3) (OR 94,9).

Stworzenie modelu oceny ryzyka wystąpienia ILD w przebiegu RZS może być pomocne w identyfikacji grupy chorych, którzy mogą odnieść korzyść z regularnego screeningu z wykorzystaniem HRCT.

Opracowanie: dr n. med. Marta Madej