U zdrowego człowieka trzustka stale produkuje i wydziela insulinę, dzięki czemu utrzymuje się adekwatny poziom glukozy przez 24 godziny na dobę. Osoby, które zachorowały na cukrzycę typu 1, u których występuje całkowity niedobór insuliny, terapię insuliną rozpoczynają natychmiast, ponieważ w cukrzycy typu 1 tylko insulina obniża poziom cukru.
Insulina
Pacjenci , którzy mają cukrzycę typu 2 bardzo często obawiają się terapii insuliną i odwlekają moment leczenia. Jednak jeżeli wyczerpane zostały inne możliwości leczenia, leki doustne i dieta przestały przynosić zadowalające efekty, a wyrównanie cukrzycy jest złe, konieczne staje się włączenie insuliny.
Insulinę stosuje się również wtedy, gdy występuje cukrzyca w ciąży – dla bezpieczeństwa matki i płodu, oraz w ostrych stanach przed operacjami i w przypadku chorób (np. wątroby), w których stosowanie leków doustnych jest przeciwwskazane.
Insulina pomoże w uchronieniu się przed wysokimi wartościami glikemii, a stosowanie jej pozwoli zapobiec późnym powikłaniom. Ponieważ insulina jest białkiem, nie można jej podawać doustnie. Naukowcy pracują nad stworzeniem innej metody podawania tego hormonu, ale aktualnie dostępne są formy podania w zastrzykach lub dzięki pompy insulinowej.
Rodzaje insulin – jakie występują rodzaje insulin?
Poniżej podział insulin:
Ze względu na szybkość z jaką wystrzyknięta insulina pojawia się we krwi oraz czas jej działania, wyróżnia się następujące grupy insulin:
- analogi gwałtownie działające;
- insuliny krótko działające;
- insuliny o pośrednim czasie działania;
- analogi długo działające;
- mieszanki insulinowe, czyli preparaty złożone: z insuliny gwałtownie działającej i insuliny o przedłużonym czasie działania lub insuliny krótko działającej i o przedłużonym czasie działania;
- mieszkanki analogu gwałtownie działającego i analogu długo działającego;
Ze względu na porę podawania:
- insulina bazowa;
- insulina stosowana przed posiłkiem;
Insulina bazowa
Ma za zadanie naśladować podstawowe wydzielanie insuliny. Działanie jej wynosi od 16 godzin aż do 42 godzin. Zadaniem insuliny bazowej jest utrzymanie prawidłowego poziomu cukru w nocy i między posiłkami. Insuliny bazowe podaje się zwykle w miejsca, z których wchłania się wolno, czyli z uda oraz bocznej części pośladka. Insulinę bazową podajemy regularnie o tej samej porze. Najczęściej są to godziny późnowieczorne, chociaż stosuje się w niektórych przypadkach podaż 2 razy na dobę.
Insuliny przed posiłkowe stosuje się odpowiednio :
- ok 30-45 minut przed posiłkiem, gdy są to insuliny ludzkie;
- ok 15 minut przed posiłkiem, w przypadku gwałtownie działających analogów;
UWAGA ! Czas oczekiwania z rozpoczęciem posiłku jest ściśle związany z poziomem glikemii.
Im wyższa glikemia – tym później powinien być zaczynany posiłek.
Insulina krótko działająca oraz analogi gwałtownie działające
Podczas stosowania insuliny ludzkiej krótko działającej zwykle spożywa się 3 główne posiłki oraz 3 przekąski, a w przypadku stosowania analogów gwałtownie działających insulinę podaje się przed każdym posiłkiem. Insulina do posiłku podawana jest najczęściej w brzuch lub ramię. Są to miejsca, z których insulina wchłania się najszybciej.
Mieszanki insulin
Mieszanki insulin stosuje się zwykle 2 razy na dobę, czyli przed śniadaniem i przed kolacją. Mieszanki z insulin ludzkich podaje się ok. 30 minut przed śniadaniem i kolacją, a mieszanki z insulin analogowych ok. 15 minut przed śniadaniem i kolacją. jeżeli diabetyk stosuje mieszanki insulin ludzkich, to zwykle spożywa 3 główne posiłki oraz 3 małe przekąski. Przy mieszankach analogowych należy spożywać tylko 3 posiłki.
Podział insulin ze względu na czas działania:
Analogi gwałtownie działające | Lispro | Humalog | po 15 minutach | 30-70 minut | 2-5 h |
Lispro | Insulin Lispro | po 15 minutach | 30-70 minut | 2-5 h | |
Lispro | Liprolog | po 15 minutach | 30-70 minut | 2-5 h | |
Glulisina, | Apidra | po 10 - 20 minutach | 60 minut | 3-4 h | |
Aspart | Novorapid | po 10 - 20 minutach | 60-180 minut | 3-5 h | |
Aspart | Fiasp | po 5- 10 minutach | 30-180 minut | 3-5 h | |
Mieszanki zawierające analog | Aspart + NPH | Novomix 30/ Novomix 50 | po 10-20 minutach | 1-2 h/ 4-8 h | 10-16 h |
Lispro + NPH | Humalog mix 25/ mix 50 | po 15 minutach | 1-2 h / 4-8 h | 10-16 h | |
Degludec/ Aspart | Ryzodeg | 0-14 minut | 60-75 minut | 25-42 h | |
Analogi długo działające | Glagrina | Lantus | 1.5 - 2 h | bezszczytowa | do 24 h |
Detemir | Levemir | 1.5-2 h | do 14 h | mniej niż 24 h | |
Glagrina | Abasaglar | 1.5-2 h | bezszczytowa | do 24 h | |
Glagrina | Toujeo | 1 h | bezszczytowa | 24-36 h | |
Degludec | Tresiba | 0-1 h | bezszczytowa | 25-42 h | |
Insulina krótko działająca | Regular/Neutralna | Humulin R | 30-45 minut | 1-4 h | 6-8 h |
Regular/Neutralna | Actrapid | 30-45 minut | 1.5-3.5 h | 7-8 h | |
Regular/Neutralna | Gensulin R | 30-45 minut | 1-3 h | 6-8 h | |
Regular/Neutralna | Polhumin R | 30-45 minut | 1-3 h | 8 h | |
Regular/Neutralna | Insuman R | 30-45 minut | 1-4 h | 7-9 h | |
Mieszanki insulin ludzkich | Regular + NPH/ izofanowa | Humulin M3 | po 45 minutach | 1-4 h / 3-12 h | do 24 h |
Regular + NPH/ izofanowa | Mixtard 30/40/50 | po 45 minutach | 1,5-3 h / 4-12 h | do 24 h | |
Regular + NPH/ izofanowa | Gensulin M30/M40/M50 | po 45 minutach | 1-3 h / 3-12 h | do 24 h | |
Regular + NPH/ izofanowa | Polhumin Mix 2/Mix 3/Mix 4/Mix 5 | po 45 minutach | 1-3 h / 4-12 h | do 24 h | |
Regular + NPH/ izofanowa | Insuman 25 | po 45 minutach | 1-4 h / 3-4 h | 12-19 h | |
Insulina ludzka o przedłużonym działaniu | NPH /izofanowa | Humulin N | 0.5-1.5 h | 3-12 h | 18-22 h |
NPH /izofanowa | Insulatard | 0.5-1.5 h | 4-12 h | 18-22 h | |
NPH /izofanowa | Gensulin N | 0.5-1.5 h | 3-12 h | 18-22 h | |
NPH /izofanowa | Polhumin N | 1.5 h | 4-12 h | 18-22 h | |
NPH /izofanowa | Insuman Basal | 1 h | 3-4 h | 11-20 h |
Wyżej wymienione czasy działania podane są według „średnich”. Dokładne informacje na temat działań insulin podane są w ulotce producenta. W przypadku wszystkich rodzajów insuliny, przebieg działania insuliny może być odmienny u różnych osób, a także u tej samej osoby w różnych sytuacjach. Zależy on od wielkości dawki, miejsca iniekcji, ukrwienia, temperatury i aktywności fizycznej.
Inne artykuły o insulinie:
- Przechowywanie i podawanie insuliny – Poradnik
- Insulina, a alkohol
O Diabdis
Diabdis to program opieki i wsparcia dla cukrzyków. W Diabdis czeka na Ciebie osobisty opiekun cukrzycowy, który będzie Ci towarzyszył i wspierał Twoje wysiłki w przejęciu kontroli nad cukrzycą. Do Twojej dyspozycji pozostaje także cały zespół specjalistów, nie tylko edukator, który odpowie na wszelkie pytania związane z cukrzycą, które przyjdą Ci do głowy, ale także grono ekspertów, którzy będą Cię wspierać: dietetyk, psycholog, trener personalny oraz lekarz diabetolog.