Rehabilitacja pooperacyjna – dlaczego jest taka ważna?

Odpowiedni instruktaż przed zabiegiem pozwala dobrze się do niego przygotować, a im lepszy „punkt wyjścia”, tym łatwiej później o dobre efekty. Wcześniejsze przygotowanie powinno uwzględniać wzmocnienie odpowiednich grup mięśniowych, które po zabiegu będą narażone na osłabienie z powodu unieruchomienia. Zapoznanie się z wyprzedzeniem z zestawem adekwatnych ćwiczeń, pozwoli na łatwiejsze ich wykonywanie po zabiegu. Dla niektórych pacjentów niezbędny będzie także instruktaż chodu o kulach, czy dobranie odpowiedniego zaopatrzenia ortopedycznego w celu ochrony operowanej kończyny.

To co powinno być esencją naszego postępowania, to dopasowanie terapii do potrzeb i możliwości pacjenta. Weźmy prosty przykład – pacjent miał rekonstrukcję ACL, pojawia się deficyt wyprostu. W tym miejscu napotykamy barierę, którą musimy pokonać. Pierwszym krokiem jest weryfikacja DLACZEGO proces leczenia został zaburzony. Opcji jest mnóstwo – od niestosowania się pacjenta do zaleceń noszenia stabilizatora i wtórny uraz więzadła lub łąkotek, przez odruch obawy wyprostu na skutek przetrenowania lub powstanie zrostów w stawie, po osłabienie mięśnia czworogłowego. Do nas należy odpowiednia weryfikacja przyczyn. Zgodnie z mottem jednego z moich wykładowców “ jeżeli terapia nie przynosi efektu lub zdarzyły się komplikacje, zbadaj pacjenta ponownie”.

To jak gwałtownie będziemy w stanie postępować z ćwiczeniami, obciążeniem kończyny i poziomem aktywności, jest zależne od procesów fizjologicznych, czyli czasu gojenia się określonych tkanek. Bardzo ważne jest, zwłaszcza po różnego rodzaju operacjach kostnych, przestrzeganie tych wytycznych, gdyż postępując niezgodnie z zaleceniami jesteśmy narażeni na powtórny uraz i związane z nim powikłania.

Kolejnym etapem jest doskonalenie funkcji danego segmentu ciała, który był poddany operacji. Przebiega to zgodnie z konkretnymi wytycznymi dla przebytego zabiegu. Na tym etapie możemy posiłkować się całym wachlarzem metod fizjoterapeutycznych – fizykoterapii, terapii manualnej, masażu, czy kinezyterapii. Doświadczony fizjoterapeuta będzie w odpowiedni sposób pracował na tkankach pacjenta, np. nie dopuszczając do powstawania zrostów w stawie czy zapewniając bliźnie pooperacyjnej odpowiednią ruchomość, niwelując ryzyko ograniczenia przez nią ruchu czy ból związany z jej napięciem. Ponadto, przestrzegając protokołów pooperacyjnych, zadba o wprowadzenie adekwatnych na dany moment ćwiczeń i odpowiedni zakres ruchu w stawie, nie dopuszczając do powstania przykurczy. Niezwykle ważne jest, aby osiągnąć to w bezpieczny i komfortowy dla Pacjenta sposób.

W końcowej fazie rehabilitacji pozabiegowej istotnym punktem jest zapewnienie odpowiedniej ruchomości, siły mięśniowej, oraz stabilizacji. Powyższe czynniki zagwarantują pacjentowi powrót do możliwie najlepszej sprawności. Przekłada się to na możliwość powrotu do aktywności sportowych i rekreacyjnych po zakończeniu rehabilitacji.

Należy pamiętać, iż zabieg ortopedyczny to znaczna ingerencja w ciało. choćby ten przeprowadzony z wykorzystaniem najnowocześniejszych i mało inwazyjnych metod, będzie się wiązał z szeregiem skutków ubocznych takich jak blizny, zwłóknienia, ograniczenia ruchomości, osłabienie siły mięśniowej czy utrata kontroli ruchów. Dzięki odpowiednio przeprowadzonemu procesowi rehabilitacji można znacznie zminimalizować negatywne efekty lub ograniczyć je jedynie do kwestii kosmetycznych. Jednak choćby najlepszy terapeuta nie osiągnie sukcesu, gdy zabraknie chęci ze strony pacjenta. Dojście do pełnej sprawności to proces obustronny, bo czy jesteśmy w stanie wypracować stabilność mięśniową za kogoś?