Publikujemy raport na temat higieny cyfrowej polskich internautów – jego opracowanie było możliwe dzięki wynikom zebranym w trakcie Ogólnopolskiego Badania Higieny Cyfrowej 2022, przeprowadzonego przez Fundację Instytut Cyfrowego Obywatelstwa i Fundację Orange. Dokument ma patronat honorowy Wydziału Nauk o Zdrowiu Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.
Omawiamy dokument.
Powszechny dostęp do urządzeń ekranowych i internetu, ich atrakcyjność i codzienna użyteczność spowodowały duże zmiany w stylu życia ludzi. Zaczęli oni spędzać przy nich coraz więcej czasu, szczególnie w sposób sedentarny. W krótkim czasie ludzie przenieśli dużą część swojej życiowej aktywności do świata cyfrowego, który pozwala m.in. szybciej załatwiać wiele spraw, mieć dostęp do wielu informacji, kontaktować się z innymi, budować relacje na odległość i spędzać czas na rozrywce.
Zmiany te nasiliła pandemia COVID-19. W czasie jej trwania czas spędzany przez wiele osób przy urządzeniach ekranowych wydłużył się, a tam, gdzie było to możliwe, urządzenia ekranowe stały się narzędziem pracy, uczenia się oraz komunikacji na skalę wcześniej niespotykaną. Rozwój technologii informacyjno-komunikacyjnych będzie dynamicznie postępował, a urządzenia ekranowe będą coraz bardziej obecne w życiu ludzi.
Używanie urządzeń ekranowych i internetu jest powiązane z innymi zachowaniami człowieka i ma wpływ na jego funkcjonowanie, samopoczucie i zdrowie. To, jaki jest ten wpływ, zależy od wielu czynników, np. od tego, jak długo, w jakim celu, jak i kiedy używa on tych urządzeń, jakie odczuwa przy tym emocje, jakie inne zachowania podejmuje równolegle, a z jakich rezygnuje. Nadmierne i nie w pełni świadome używanie tych urządzeń wiąże się z zagrożeniami dla zdrowia fizycznego, psychicznego i społecznego. Może prowadzić między innymi do ograniczenia aktywności fizycznej, dolegliwości mięśniowo-szkieletowych, zaburzeń snu, zmęczenia, problemów ze wzrokiem i słuchem, pogorszenia samopoczucia psychicznego, zaburzeń koncentracji, zubożenia relacji społecznych, wypadków i urazów. Ludzie muszą wiedzieć o tych zagrożeniach i uczyć się tego, jak postępować, aby chronić swoje zdrowie.
Z dokumentu wynika, iż 64,4 proc. badanych dorosłych użytkowników internetu uważa, iż na korzystaniu z urządzeń ekranowych spędza dużo czasu – 38,5 proc. sądzi, iż raczej dużo, a 25,9 proc., iż zbyt dużo. Może to świadczyć o zdawaniu sobie przez nich sprawy z ich „ekranowego zanurzenia”. Jednocześnie jednak zbyt mało badanych przestrzega zasad higieny cyfrowej z pożądaną, korzystną dla zdrowia częstością, to jest „zawsze lub prawie zawsze”.
Tylko 9 spośród 39 chroniących zdrowie zachowań związanych z używaniem urządzeń ekranowych jest podejmowanych z pożądaną częstością przez mniej więcej i ponad połowę badanych – od 49,8 proc. do 67 proc. Aż 21 zachowań jest podejmowanych z tą częstością przez 25 proc. badanych i mniej.
Co poza tym? Między innymi:
– 14,3 proc. badanych kontroluje swój czas ekranowy, 21,9 proc. ogranicza liczbę powiadomień w telefonie lub komputerze, a 20,3 proc., wykonując czynności wymagające skupienia, usuwa telefon z zasięgu wzroku,
– 9,3 proc. badanych unika używania urządzeń ekranowych przed snem, 18,1 proc. – kładzenia telefonu przy lub w łóżku przed zaśnięciem,
– 20,1 proc. badanych unika pojadania w czasie używania urządzeń ekranowych, a 25,2 proc. spożywa posiłki bez telefonu w zasięgu wzroku,
– 9,9 proc. badanych czyści/dezynfekuje swój telefon co najmniej raz dziennie,
– od 12,1 proc. do 22,8 proc. respondentów podczas używania urządzeń ekranowych podejmuje zachowania związane z dbałością o prawidłową pozycję ciała oraz codzienną aktywnością fizyczną.
Niedostatki w zakresie higieny cyfrowej mogą niekorzystnie wpływać na funkcjonowanie osobiste i zawodowe dorosłych, ich samopoczucie i zdrowie. Dorośli, którzy nie przestrzegają zasad higieny cyfrowej, dostarczają dzieciom i młodzieży niewłaściwych wzorów zachowań w tym obszarze.
Publikujemy też raport w całości.
