W toku przeprowadzonych analiz udało się jasno wykazać, iż w przypadku przedinwazyjnego raka szyjki macicy można uzyskać aż 99,9% wyleczeń. Podkreśla to rolę, jaką odgrywa znajomość wczesnych objawów raka szyjki macicy oraz szybka diagnostyka i wykrycie choroby na wczesnym etapie. Jak podkreślają eksperci – warto poddawać się badaniom profilaktycznym (przede wszystkim badaniu cytologicznemu). Regularne badania lekarskie mogą uchronić kobiety przed zachorowaniem na groźną chorobę, jaką jest rak szyjki macicy.
W raku szyjki macicy – analogicznie jak w przypadku wielu innych nowotworów ginekologicznych – wyższe zaawansowanie kliniczne w momencie rozpoznania choroby jest skorelowane z gorszym rokowaniem. Na pytanie, co zrobić, aby poprawić wyniki leczenia raka szyjki macicy, należy odpowiedzieć: warto być wyczulonym na potencjalne objawy raka szyjki macicy, należy badać się regularnie, rozpoznawać nowotwór w możliwie wczesnej fazie i leczyć go w jak najniższym stopniu zaawansowania histologicznego.
W Polsce każdego roku notuje się około 3000 zachorowań na raka szyjki macicy. Warto podkreślić, iż liczba zgonów z powodu choroby wolno, ale systematycznie zmniejsza się.
Bardzo pomocne w tym kontekście są badania przesiewowe (skrinig) w kierunku raka szyjki macicy czyli badanie cytologiczne.
– Rak szyjki macicy, zaraz po raku piersi, raku trzonu macicy i raku jajnika, jest jednym z częstszych nowotworów u kobiet. W zależności od „dynamiki” rozwoju zmian nowotworowych dzielimy je na trzy grupy: zmiany dysplastyczne szyjki macicy, raka przedinwazyjnego oraz raka inwazyjnego. Dysplazja nie stanowi zagrożenia życia – wcześnie wykryta pozwala na całkowite wyleczenie. Nieleczona dysplazja szyjki macicy może niestety doprowadzić do rozwoju nowotworu złośliwego szyjki macicy. W momencie kiedy komórki dysplastyczne przekształcą się w komórki rakowe powstaje tzw. rak przedinwazyjny. Zmiany ograniczone są wyłącznie do nabłonka szyjki macicy. o ile zaś komórki nowotworowe zaczną wnikać głębiej i przekroczą granicę nabłonka, to wtedy mamy do czynienia z rakiem inwazyjnym. W takich sytuacjach leczenie jest konieczne i niezbędne. Warto być wyczulonym na niepokojące objawy, aby nie przegapić symptomów choroby – tłumaczy dr n. med. Ewa Surynt – specjalista ginekolog, onkolog z Europejskiego Centrum Zdrowia Otwock.
W dniach 16 – 22 stycznia 2023 przypada Europejski Tydzień Profilaktyki Raka Szyjki Macicy.
Rak szyjki macicy – objawy
Objawem raka szyjki macicy zgłaszanym przez kobiety w okresie przedmenopauzalnym jest krwawienie w czasie między miesiączkami. Dość często chore zgłaszają obfitsze miesiączki, krwotoki miesiączkowe i/lub krwawienie po stosunku.
W przypadku dobrego systemu badań profilaktycznych rak szyjki macicy zostaje najczęściej rozpoznany jako bezobjawowy. Brak charakterystycznych i znaczących objawów raka szyjki macicy we wczesnych stadiach choroby, przy jednoczesnym braku regularnych badań profilaktycznych, prowadzi często do cichego i bezobjawowego rozwoju nowotworu do zaawansowanej postaci, która ma zdecydowanie gorsze rokowania niż wcześnie wykryty (przedinwazyjny) rak szyjki macicy.
Zdarza się, iż chore zgłaszają się do lekarza z objawami takimi jak niedrożność jelit lub niewydolność nerek spowodowana zablokowaniem odpływu moczu. Objawy te cechują zaawansowaną formę raka szyjki macicy.
Bardzo rzadko zdarzają się chore z prawidłowym wynikiem badania cytologicznego i zmianą w okolicy szyjki macicy jako jedynym objawem choroby nowotworowej. Rzadkimi objawami raka szyjki macicy są ból miednicy oraz cuchnąca wydzielina z pochwy.
Jak wyjaśnia dr n. med. Ewa Surynt – specjalista ginekolog, onkolog z Europejskiego Centrum Zdrowia Otwock – rak szyjki macicy początkowo nie daje żadnych objawów lub są one dyskretne i mało specyficzne (np. acykliczne krwawienia zwłaszcza po współżyciu). Najczęściej do rozpoznania choroby dochodzi przypadkowo w trakcie badania ginekologicznego. Wynika to z zaniedbania i braku systematycznych wizyt u ginekologa. W przypadku raka szyjki macicy kluczową istotną rolę odgrywa czas. Im szybciej zostaną zauważone pierwsze objawy wskazujące na to, iż w szyjce macicy może rozwinąć się nowotwór, tym większe szanse, iż uda się go w pełni pokonać. Zmiany może zauważyć jedynie lekarz ginekolog, bardzo istotne są więc regularne kontrole ginekologiczne. W trakcie takich wizyt przeprowadza się podstawowe badania takie jak: badanie ginekologiczne we wziernikach, USG narządu rodnego czy badanie cytologiczne szyjki macicy.
Symptomy raka szyjki macicy
We wczesnych stadiach raka szyjki macicy objawy kliniczne choroby najczęściej nie występują. W przypadkach jawnych klinicznie stwierdza się następujące objawy nowotworu:
- Krwawienie kontaktowe
- krwiste lub wodniste upławy o przykrym zapachu i brudnoszarym kolorze
- ból w okolicy podbrzusza i miednicy
- obrzęki kończyn dolnych
- bolesne parcia na mocz i stolec
- krew w moczy i stolcu
- nadciśnienie
Nowotwór szyjki macicy – przyczyny
Do czynników etiologicznych i czynników ryzyka raka szyjki macicy zalicza się przede wszystkim zakażenie onkogennymi typami HPV drogą kontaktów seksualnych. Wirus brodawczaka ludzkiego HPV 16 odpowiada za ponad połowę przypadków raka szyjki macicy i neoplazji szyjki macicy.
Inne przyczyny mające wpływ na zwiększone ryzyko rozwoju raka szyjki macicy to:
- wczesne rozpoczęcie życia seksualnego
- duża liczba partnerów seksualnych
- zakażenie ludzkim wirusem niedoboru odporności HIV
- immunosupresja
- przeszczepy narządów
- wieloletnie stosowanie hormonalnych środków antykoncepcyjnych
- przewlekłe stany zapalane pochwy
- palenie tytoniu
Rak szyjki macicy – diagnostyka i badania
Chora z objawami zaawansowanymi raka szyjki macicy wymaga biopsji w celu ustalenia szczegółowego rozpoznania i zaplanowania leczenia. Badanie cytologiczne w takim przypadku jest zbędne, a choćby mogłoby być mylące.
Inwazyjny rak szyjki macicy stwierdzany jest na podstawie badania cytologicznego oraz odchyleń w badaniu fizykalnym. U chorych z nieprawidłowym wynikiem cytologii, ale prawidłowym wynikiem badania fizykalnego (niepokojące objawy raka szyjki macicy nie występują u pacjenta) wskazane jest przeprowadzanie kolposkopii.
Jeśli w kolposkopii podejrzewa się raka inwazyjnego, przeprowadza się biopsję z części pochwowej szyjki macicy i kanału szyjki macicy. W świetle obecnych standardów najlepiej zastosować metodę elektroresekcji dzięki pętli koagulacyjnej.
– W przypadku nieprawidłowego wyniku badania cytologicznego często przeprowadzane zostaje badanie kolposkopowe. Wykonuje się je dzięki specjalnego aparatu wyposażonego w lupę, która umożliwia oglądanie szyjki macicy w od 3 – 40 krotnym powiększeniu. W ten sposób lekarz może określić stan nabłonka szyjki czy też jego strukturę. Dopiero po przeprowadzeniu wszystkich niezbędnych badań i otrzymaniu potwierdzenia w postaci wyniku histopatologicznego możliwe jest ustalenie ostatecznej diagnozy oraz podjęcie odpowiedniego leczenia. o ile kobieta dba o swoje zdrowie i regularnie poddaje się kontrolnemu badaniu ginekologicznemu, może czuć się spokojnie, iż nie przeoczy niepokojących zmian – tłumaczy dr n. med. Ewa Surynt – specjalista ginekolog, onkolog z Europejskiego Centrum Zdrowia Otwock
Diagnostyka onkologiczna dysponuje w tej chwili szerokim wachlarzem metod diagnostycznych służących do oceny narządów miednicy. Do podstawowych metod wykrywania i oceny stopnia zaawansowania raka szyjki macicy należą klasyczna ultrasonografia z wykorzystaniem sond przezbrzusznych oraz dopochwowych, ultrasonografia dopplerowska, radiologia konwencjonalna, tomografia komputerowa i rezonans magnetyczny MRI.
Badanie rezonansem MR szyjki macicy pozwala otrzymać informacje dotyczące wielkości i zasięgu guza, obecności nacieku na parametrium oraz pozostałych narządach miednicy, a także oceny węzłów chłonnych. Podanie środka kontrastowego podczas MR nie jest niezbędne do oceny rozległości zmiany, może być jednak pomocne w ocenie nacieku na perimetrium.
Objawy raka szyjki macicy w badaniu rezonansem magnetycznym w przypadku nowotworu w stadium IA są niewidoczne podczas tego badania. W stadiach bardziej zaawansowanych naciek nowotworowy wykazuje podwyższony sygnał w obrazach T2-zależnych, w stosunku do prawidłowo hipointensywnego zrębu. Zmiany w stadium II na wyniku badania rezonansem magnetycznym przekraczają zakres szyjki. Guz nowotworowy w stadium IIIA nacieka na 1/3 pochwy. Stadium IVB raka szyjki macicy to rozsiew do odległych narządów – przerzuty raka do mózgu, płuc, kości i węzłów chłonnych.
Swoje miejsce w algorytmie badań nowotworów mają również spektroskopia i pozytonowa tomografia emisyjna PET. Należy podkreślić, iż obrazowe badania diagnostyczne raka szyjki macicy, a zwłaszcza jej zmian nowotworowych, są metodą pomocniczą i raczej nie służą do wykrywania zmian patologicznych (służy temu badanie cytologiczne), ale do określania rozległości i stopniowania guza nowotworowego.
ZOBACZ: LECZENIE RAKA SZYJKI MACICY
