Epidemiologia
Rak piersi jest najczęstszym nowotworem złośliwym u kobiet. Roczna zachorowalność wynosi ponad 10.000 (w 1996 roku). Zagrożenie rośnie wraz z wiekiem, szczególnie po menopauzie. Bardziej narażone są kobiety, u których występował rak piersi u krewnych pierwszego stopnia (matka, siostra), szczególnie gdy zachorowanie wystąpiło w okresie przed przekwitaniem.
Do innych czynników, mogących zwiększać w różnym stopniu zagrożenie wystąpienia raka piersi należy wczesny wiek pierwszej miesiączki, późny wiek menopauzy, narażenie na promieniowanie jonizujące w młodym wieku, długotrwałe stosowanie środków antykoncepcyjnych, otyłość (zwłaszcza po menopauzie), późny wiek pierwszej ciąży lub ich brak, brak lub krótki okres karmienia piersią.
Wczesna diagnostyka
Wczesne wykrycie raka piersi i wdrożenie odpowiedniego, specjalistycznego leczenia, bardzo często może doprowadzić do wyleczenia. Do istotnych czynników wykrywania zmian w piersi należy SAMOBADANIE kobiet, okresowe badanie piersi przez lekarza onkologa lub chirurga-onkologa oraz okresowe badania obrazowe (USG piersi oraz mammografia).
USG piersi zaleca się wykonywać u kobiet poniżej 35 – 40 roku życia jako element diagnostyki uzupełniającej badanie piersi przez lekarza. Także u starszych kobiet, których piersi zawierają dużo tkanki gruczołowej lub włóknistej (np. zwyrodnienie włóknisto-torbielowate Mastopathia fibroso-cystica) ultrasonografia powinna być wykonana jako badanie uzupełniajace do mammografii. W tych przypadkach sama mammografia może nie być diagnostyczna, tzn. guz nowotworowy może nie być widoczny. W przypadku opisanych powyżej zmian może zdarzać się tak w 50% przypadków. Należy pamiętać, iż wszelkie badania obrazowe nie mogą być przeprowadzane bez badania piersi przez lekarza.
Guz wcześnie wykryty ma zwykle małe rozmiary, a im mniejszy, tym mniejsze prawdopodobieństwo istnienia przerzutów. Odpowiednio prowadzona profilaktyka pozwala na wczesne wykrycie guza i wdrożenie odpowiedniego leczenia, często pozwalającego zachować pierś.
Leczenie
Podstawowym sposobem leczenia raka piersi jest jego chirurgiczne wycięcie z zachowaniem marginesu tkanek zdrowych oraz wycięcie regionalnych węzłów chłonnych pachy. W zależności od typu guza nowotworowego i jego wielkości zabieg operacyjny można wykonać w różny sposób. Jednym z nich jest amputacja całej piersi wraz z węzłami chłonnymi (zabieg sposobem Patey’a), zaś drugim leczenie oszczędzające, pozwalające zaoszczędzić pierś (BCT – Breast Conserving Treatment). W tym ostatnim nierozłącznym sposobem leczenia jest wykonanie napromieniania piersi i dołu pachowego po zabiegu operacyjnym.
Chemioterapia, jeżeli jest konieczna, nie jest zależna od sposobu wykonania zabiegu operacyjnego, a jedynie od zaawansowania guza i ewentualnej obecności przerzutów w węzłach.
Amputacja piersi, chociaż stanowi okaleczenie ciała, jest często akceptowana przez pacjentki, które w różnym okresie czasu stwierdzają, iż w sferze psychiki najbliższych osób i ich uczuć nic się nie zmieniło. Te kobiety, które pomimo tego pragną mieć odtworzona pierś, mogą zdecydować się na zabieg rekonstrukcyjny.
Rekonstrukcja piersi
Zabiegi rekonstrukcyjne należą do grupy zabiegów z zakresu chirurgii plastycznej. Istnieje wiele rodzajów operacji odtwórczych piersi. Należą do nich zabiegi z użyciem protez wszczepianych pod miesień piersiowy lub z użyciem uszypułowanych płatów skórno-mięśniowych. Efekt kosmetyczny zależy od jakości ukrwienia, wielkości tkanki tłuszczowej, umiejętności chirurga oraz kondycji pacjentki. Należy pamiętać, iż w przypadku zabiegów z użyciem płatów nie wolno palić papierosów przez okres przynajmniej 3 miesięcy.
Rehabilitacja
Rehabilitacja po zabiegu ma niezwykle ważne miejsce w procesie leczenia operacyjnego raka piersi. Zabieg może spowodować uszkodzenie unerwienia czuciowego i ruchowego kończyny górnej, bolesność i zaburzenia ruchomości ręki poprzez wytworzenie blizny w obrębie rany pooperacyjnej. W takich przypadkach wczesna rehabilitacja podjęta jeszcze w szpitalu i kontynuowana w warunkach ambulatoryjnych pozwala na uniknięcie wielu wspomnianych powyżej powikłań.
