Depresja stanowi w tej chwili jeden z najczęściej występujących u ludzi problemów zdrowotnych. Pomimo jej znacznego rozpowszechnienia, jak i wielu przeprowadzonych badań, do dziś jej przyczyny nie zostały jednoznacznie określone – wyodrębniono jednak pewne czynniki, które mogą sprzyjać wystąpieniu zaburzeń depresyjnych.
Tak jak depresja – chociażby u przedstawicieli odmiennych grup wiekowych – przebiegać może różnie, tak i różne bywają jej przyczyny. W ujęciu biologicznym przyjmuje się, iż do wystąpienia zaburzeń depresyjnych dochodzić może wtedy, gdy w organizmie pacjenta następują nieprawidłowości dotyczące stężeń różnych neuroprzekaźników, przede wszystkim serotoniny, noradrenaliny i dopaminy. Potwierdzać tego rodzaju teorie może to, iż stosowane w leczeniu depresji leki wpływają m.in. na wychwyt zwrotny neurotransmiterów w ośrodkowym układzie nerwowym.
Depresja a geny
W medycynie od tak naprawdę lat zwraca się uwagę na rolę uwarunkowań genetycznych w występowaniu różnorakich schorzeń. Nie inaczej jest w przypadku psychiatrii, gdzie również coraz więcej wiadomo o wpływie pewnych zaburzeń genetycznych na ryzyko występowania zaburzeń psychicznych.
Zauważono już, iż pewne mutacje mogą zwiększać ryzyko schizofrenii, choroby afektywnej dwubiegunowej czy właśnie omawianej depresji. Zależność zdecydowanie nie jest jednak tutaj tak wyraźna, jak chociażby w przypadku mukowiscydozy. Wspomina się raczej o tym, iż od krewnych można odziedziczyć geny, które mogą zwiększać ryzyko zapadnięcia na jakieś zaburzenia psychiczne. U osób predysponowanych do tego rodzaju problemów – chociażby ze względu na występowanie chorób psychicznych u wielu członków rodziny – istnieje zwiększone ryzyko, iż po narażeniu na jakieś traumatyczne czy po prostu trudne wydarzenia podobne problemy pojawią się i u nich.
Depresja a czynniki środowiskowe
Depresja rozwijać się może po przeżyciu jakichś bardzo obciążających psychikę wydarzeń – takowymi mogą być np. nękanie dziecka przez jego rówieśników w szkole, jak i rozwód czy śmierć jakiejś bliskiej osoby. Warto tutaj podkreślić, iż pojawianie się smutku czy braku motywacji po takich wydarzeniach jest sprawą całkowicie normalną, niepokoić powinno przede wszystkim to, gdy problemy te utrzymują się przez dłuższy czas i negatywnie wpływają na funkcjonowanie pacjenta.
Zaburzenia depresyjne mogą pojawiać się po krótkim czasie od wystąpienia traumatycznej sytuacji, jak i z pewnym opóźnieniem. Wspomina się zresztą o tym, iż zwiększone ich ryzyko mają m.in. osoby, które w dzieciństwie doświadczały przemocy.
Inne możliwe przyczyny depresji
Istotnym czynnikiem ryzyka depresji jest stosowanie substancji psychoaktywnych – problem pojawiać się może przede wszystkim u osób uzależnionych. Warto tutaj od razu wspomnieć o tym, iż pomiędzy uzależnieniami a zaburzeniami depresyjnymi istnieje dwukierunkowa zależność. Uzależnienie sprzyja bowiem zaburzeniom nastroju, osobom z depresją zdarza się z kolei sięgać po różne używki po to, by poprawić swoje samopoczucie. Szerzej tłumaczyć chyba tutaj nie trzeba tego, iż „poprawa” w takich przypadkach jest tylko chwilowa, a do tego sięganie po używki po bardzo choćby krótkim czasie może skutkować wystąpieniem uzależnienia.
Zaburzenia depresyjne mogą współistnieć z innymi jeszcze jednostkami, czasami zresztą inne choroby bywają odpowiedzialne za ich występowanie. W tym przypadku zwraca się uwagę przede wszystkim na choroby przewlekłe, takie jak np. cukrzyca, niewydolność serca czy przewlekła obturacyjna choroba płuc – osoby borykające się z jednostkami należącymi do tej grupy zapadają na depresję częściej.
Ostatecznie tak jak czasami rzeczywiście można stwierdzić, co wywołało depresję u danego pacjenta, tak jednocześnie znalezienie jej przyczyn może nie być możliwe. Najistotniejsze nieustannie pozostaje to, aby depresję jak najwcześniej rozpoznawać i jak najszybciej ją leczyć.
lek. Tomasz Nęcki
Bibliografia:
„Psychiatria”, red. naukowa M. Jarema, J. Rabe-Jabłońska, wyd. PZWL, Warszawa 2011
„Psychiatria. Podręcznik dla studentów”, B. K. Puri, I. H. Treasaden, red. wyd. I polskiego J. Rybakowski, F. Rybakowski, Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2014
Zapraszamy do lektury innych artykułów:
https://czpfeniks.pl/leczenie-depresji-w-ciazy/
https://czpfeniks.pl/depresja-a-cukrzyca/
https://czpfeniks.pl/depresja-u-seniorow-co-moze-o-niej-swiadczyc/
https://czpfeniks.pl/przyczyny-zaburzen-i-chorob-psychicznych/
