Przełomowy wyrok WSA? Oświadczenie nie zwolni apteki z przymusowego dyżuru!

W lipcu Zarząd Powiatu Kwidzyńskiego podjął uchwałę wyznaczającą apteki do pełnienia rotacyjne dyżurów w porze nocnej i dni wolne od pracy. Każda z nich miała działać przez tydzień dodatkowo od 21:00 do 23:00 w dni robocze i od 10:00 do 14:00 w niedziele i święta.

Jedna z aptek zaskarżyła tę uchwałę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku. Zgodnie z uchwałą miała ona pełnić takie dyżury od 12 do 18 sierpnia, od 30 września do 6 października, od 18 do 14 listopada oraz 1 listopada. Spółka prowadząca aptekę wskazała, iż dwukrotnie złożyła oświadczenie o braku możliwości pełnienia dyżurów. W oświadczeniu wskazywała, iż nie ma możliwości zapewnienia odpowiedniej ilości personelu do obsadzenia dodatkowych godzin otwarcia.

• Czytaj również: Prezydent ustalił harmonogram dyżurów aptek. Sąd go unieważnił

W odpowiedzi na tę skargę Zarząd Powiatu Kwidzyńskiego wskazał, iż już 9 kwietnia wezwał podmioty prowadzące apteki, do zgłaszania gotowości do pełnienia dyżurów. Żadna apteka jednak takiej gotowości nie zgłosiła. Wszystkie przysłały oświadczenie, do braku odpowiedniej liczby magistrów farmacji, do obsadzenia dyżurów. W rezultacie Powiat podjął działania w celu wyznaczenia aptek w trybie tzw. przymusowym – przewidzianym w Prawie farmaceutycznym (art. 94 ust. 9 pkt 1).

Powiat zweryfikował oświadczenie apteki

Ostatecznie Zarząd Powiatu zdecydował się na wyznaczenie kilku aptek dyżurujących w systemie rotacyjnym. Wyznaczając konkretne placówki do tego zadania, wziął pod uwagę ich możliwości, dotyczące zapewnienia obecności farmaceuty. Powiat uznał bowiem, iż oświadczenia o braku personelu, złożone przez podmioty, wcale nie przesądzały o braku możliwości wyznaczenia apteki do dyżuru.

– Oświadczenie takie winno być poddane obiektywnej ocenie organu. o ile ustawodawca przewiduje tryb wyznaczenia apteki dyżurującej, również w sytuacji, w której żadna z aptek dobrowolnie nie wyraziła chęci pełnienia dyżurów, to nie sposób założyć, iż podmiot prowadzący aptekę będzie mógł w prosty sposób zwolnić się z obowiązku pełnienia dyżuru składając oświadczenie, iż nie spełnia któregoś z warunków przewidzianych w ustawie Prawo farmaceutyczne, a zarząd powiatu nie będzie miał możliwości weryfikacji treści złożonego oświadczenia – czytamy w aktach sprawy.

• Czytaj również: Jak wygląda „przymusowe” wyznaczanie aptek do pełnienia dyżurów?

W rezultacie Zarząd Powiatu Kwidzyńskiego skorzystał z przysługującego mu prawa wystąpienia do Wojewódzkiego Inspektora Farmaceutycznego z wnioskiem o potwierdzenie oświadczenia apteki. W odpowiedzi WIF poinformował, iż nie jest w stanie potwierdzić okoliczności dotyczących spełnienia warunku posiadania odpowiedniej liczby personelu przez aptekę. Wskazał też, iż brak jest jednoznacznego zapisu sugerującego minimalny poziom zatrudnienia magistrów farmacji.

Wystarczy dwóch farmaceutów

Powiat uznał jednak, iż taka norma istnieje. To art. 92 Prawa farmaceutycznego, który mówi, iż w godzinach pracy apteki w jej lokalu znajduje się zatrudniony w niej farmaceuta lub farmaceuta wykonujący swoje obowiązki w aptece na innej podstawie prawnej. Obowiązek ten spełniała też apteka, która złożyła skargę na uchwałę Zarządu Powiatu do WSA.

Jak się okazuje spółka prowadząca aptekę przyznała, iż zatrudnia dwóch magistrów farmacji. Ich godziny pracy od poniedziałku do piątku pokrywały się w godzinach pomiędzy 12:00 a 15:30. Zarząd Powiatu uznał więc, iż to wystarczy by apteka mogła zapewnić obecność farmaceuty podczas dodatkowych godzin dyżuru.

• Czytaj również: Apteka zmuszona do dyżuru? Prezydent miasta dopuścił się naruszenia…

– Nie ma żadnych obiektywnych przeszkód, aby w dniach, w których mają być pełnione dyżury, godziny pracy magistrów farmacji zostały ustalone w taki sposób, aby drugi z farmaceutów rozpoczynał pracę o godzinie 15:00. W takim przypadku nie dojdzie do naruszenia prawa do 11-godzinnego wypoczynku dobowego. Kodeks pracy dopuszcza również pracę w godzinach nadliczbowych w razie szczególnych potrzeb pracodawcy – wskazał Zarząd Powiatu.

Ocenił też, iż przepisy Kodeksu pracy są na tyle elastyczne, iż dają aptece obiektywną możliwość obstawy kadrowej dyżurów w zakresie wynikającym z uchwały. Również w nagłych przypadkach.

Przełomowy wyrok WSA?

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku podzielił zdanie Zarządu Powiatu i oddalił skargę spółki prowadzącej aptekę. WSA wskazał, iż Powiat nie naruszył przepisów dokonując rozdzielenia obowiązków związanych z dyżurami na kilka aptek. Nie zgodził się też z zarzutami podmiotu prowadzącego aptekę.

– Nie można uznać za uzasadniony zarzutu strony skarżącej, opartego na twierdzeniu, iż z uwagi na zatrudnienie w Aptece […] jedynie dwóch farmaceutów, nie jest ona w stanie wywiązać się z nałożonego obowiązku. Słusznie zauważył organ, iż w okresie pełnienia dyżurów możliwe jest odmienne niż w inne dni ukształtowanie godzin pracy farmaceutów. Możliwe jest bowiem czasowe odstąpienie od zasady równoczesnego wykonywania pracy w określonych dniach przez obydwu zatrudnionych farmaceutów – uznał Sąd.

• Czytaj również: Płacenie aptekom za dyżury nie rozwiązało problemu ich braków?

WSA przyznał też rację Zarządowi Powiatu Kwidzyńskiego w innej sprawie. Uznał, iż właściciel apteki w celu zapewnienia farmaceuty na dyżurze ma możliwość skorzystania z uprawnień dotyczących tzw. godzin nadliczbowych. Ma też prawo odmowy udzielenia urlopu wypoczynkowego pracownikowi z uzasadnionych przyczyn.

– Reasumując, należy ponownie podkreślić, iż słusznie przyjęto w zaskarżonej uchwale założenie, iż odstąpienie w pewnym zakresie w okresie wyznaczonych dyżurów od rutynowego rozkładu godzin pracy farmaceutów umożliwi wykonanie wyznaczonych zaskarżoną uchwałą obowiązków Apteki […] w K – podsumował Sąd.

Sygn. akt II SA/Gd 443/24 – Wyrok WSA w Gdańsku

©MGR.FARM