Nadmiar bodźców, które docierają do nas każdego dnia, może mieć poważne konsekwencje dla psychiki i ogólnego samopoczucia. W tym wpisie wyjaśniamy, czym jest przebodźcowanie dziecka oraz osoby dorosłej, a także jakie ma objawy. Sprawdź, jak się odbodźcować.
Co to znaczy, iż ktoś jest przebodźcowany?
Przebodźcowanie – co to adekwatnie znaczy? Jest to stan, w którym człowiek jest narażony na nadmiar bodźców sensorycznych, które przekraczają jego zdolność przetwarzania. Przebodźcowanie u dorosłych obejmuje nadmierną ekspozycję na hałas, światła, zapachy, czy dotyk. Przebodźcowanie u dzieci może wynikać z tego, iż mają one dostęp do ogromnej liczby różnych atrakcji (zabawek, gier komputerowych, telewizji) i jest częścią intensywnego życia rodzinnego i społecznego. Przebodźcowanie sensoryczne u osób dorosłych może być natomiast efektem codziennego stresu, wytężonej pracy, nałogowego oglądania seriali, czy ciągłego korzystania z telefonu (przeglądanie serwisów informacyjnych i społecznościowych, oglądanie filmików).
Sprawdź też popularny wpis na blogu poradni psychologicznej SUPER-ego: WWO – wysoko wrażliwe osoby
Przebodźcowanie – psychologia
Przebodźcowanie dziecka, czy osoby dorosłej to dziś nie tylko problem jednostki, ale aspekt współczesnej kultury i stylu życia, jaki prowadzimy. Wpływa na zdolność do skupienia uwagi, radzenia sobie ze stresem oraz utrzymania równowagi psychicznej. Dlatego też ważne jest zrozumienie tego zjawiska oraz poszukiwanie skutecznych strategii na radzenie sobie z przebodźcowaniem. Dzisiejszy świat oferuje nam nieograniczony dostęp do informacji i bodźców zewnętrznych, dlatego coraz większą liczbę osób dotykają objawy przebodźcowania. U dorosłych pojawia się lęk, problemy z koncentracją oraz codziennym funkcjonowaniem. U dzieci zauważa się negatywny wpływ na rozwój emocjonalny i społeczny.
Przebodźcowanie dziecka – objawy
Skoro wiemy już, co znaczy przeciążenie sensoryczne, przejdźmy teraz do jego objawów. System nerwowy dzieci i niemowląt nie pozostało na tyle dojrzały, aby być w stanie przetworzyć tak wiele informacji, którymi są bombardowane, dlatego zadaniem rodzica jest nie dopuścić do przebodźcowania niemowlaka w trosce o jego dobre samopoczucie i prawidłowy rozwój. Objawy przebodźcowania dziecka wymieniamy poniżej.
Nadmierne pobudzenie – dziecko może być bardzo pobudzone i trudno mu będzie się uspokoić choćby w spokojnym otoczeniu. Może wydawać się nadmiernie energiczne i trudne do opanowania.
Trudności ze snem – przebodźcowanie dziecka prowadzi dość często do poważnych trudności w zasypianiu lub częstego budzenia się w nocy.
Nadmierna drażliwość – dziecko może reagować z nadmierną drażliwością na bodźce zewnętrzne, takie jak głośne dźwięki, jasne światło czy intensywne zapachy. Może łatwo się irytować lub płakać bez wyraźnego powodu.
Trudności w koncentracji – przebodźcowanie dziecka utrudnia skupienie uwagi i koncentrację na zadaniach, co może prowadzić do kłopotów z nauką, zaburzeń zachowania czy problemów w relacjach z rówieśnikami i opiekunami.
Trudności w adaptacji – przebodźcowanie może uniemożliwiać dziecku adaptację do nowych sytuacji i zmian w otoczeniu, co doprowadza do lęku, niepokoju i trudności w radzeniu sobie ze stresem.
Problemy z jedzeniem – wybiórczość żywieniowa, problemy z apetytem lub trudności w skupieniu uwagi podczas posiłków.
Przebodźcowanie u niemowlaka – objawy
Objawy przebodźcowania u niemowlaka mogą być subtelne i różnić się w zależności od indywidualnych cech dziecka. Najczęściej jednak należą do nich m.in. trudności w karmieniu, braku zainteresowania otoczeniem i oznaki wycofania się oraz braku reakcji na bodźce społeczne, czy zabawki. Niektóre niemowlęta mogą też reagować na nadmiar bodźców poprzez nadmierne ssanie palca lub obiektów oraz żucie różnych przedmiotów. Niepokój, płacz i trudności w zasypianiu również mogą być objawem przebodźcowania niemowlaka.
Przebodźcowanie u dorosłych – objawy
Objawy przebodźcowania u dorosłych to także wyżej wspomniane: drażliwość, trudności ze snem, zmiany nastrojów i kłopoty z koncentracją, a oprócz tego m.in.:
- problemy z pamięcią (trudności w zapamiętywaniu informacji, przetwarzaniu myśli, co prowadzi często niestety do rozproszenia uwagi i zapominania o ważnych zadaniach);
- zmęczenie i wyczerpanie (odczuwanie chronicznego zmęczenia, które wynika z przeciążenia nerwowego i psychicznego);
- zwiększone ryzyko rozwoju zaburzeń psychicznych (depresja, lęki, zaburzenia adaptacyjne);
- bóle głowy i mięśni.
Warto pamiętać, iż w przypadku poważnych trudności w radzeniu sobie z objawami przebodźcowania lub odnalezieniem przyczyn ciągłego uciekania w dostarczanie sobie coraz większej liczby różnych bodźców, zaleca się skonsultowanie się psychoterapeutą. Dolnośląskie Centrum Psychiatrii i Psychoterapii SUPER-ego dostarcza wsparcia, zrozumienia i skutecznych strategii radzenia sobie z nadmiarem bodźców sensorycznych. jeżeli chcesz odzyskać równowagę psychiczną i lepiej radzić sobie z nadmiarem bodźców, skontaktuj się z nami.
Jak się odbodźcować?
Aby rozluźnić układ nerwowy, co jest niezwykle ważne dla zachowania równowagi psychicznej i fizycznej, należy przede wszystkim:
- ograniczać czas spędzany przed ekranami telefonów, komputerów i telewizorów;
- praktykować techniki relaksacyjne (medytacja, mindfulness, głębokie oddychanie, joga itp.);
- spędzać czas na świeżym powietrzu w kontakcie z naturą (częste spacery, przejażdżki rowerowe itp.);
- odnaleźć dla siebie zdrowe sposoby na wyładowanie stresu i napięcia (aktywność fizyczna, obcowanie ze sztuką).
Sprawdź też wpis: Co to jest nerwica i jak ją leczyć?
