W artykule tym przedstawię informacje na temat programu „Aktywny Samorząd” w bieżącym 2025 roku.
Adresat i cel programu
Adresatem programu jest osoba z niepełnosprawnością, która spełniając warunki uczestnictwa w nim, jest uprawniona do ubiegania się o dofinansowanie. Celem głównym tego programu jest wyeliminowanie lub zmniejszenie barier ograniczających uczestnictwo jego beneficjentów w życiu społecznym, zawodowym i w dostępie do edukacji.
Podstawą prawną jego uruchomienia i realizacji jest art. 47 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Przekazanie środków na realizację programu „Aktywny samorząd” w module I i II następuje wskutek umowy zawartej pomiędzy Państwowym Funduszem Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych a samorządem powiatowym.
Informacje na temat programu
PFRON zagwarantował w 2025 roku wyższy budżet na dofinansowania dla osób z niepełnosprawnością, wynosi on w tej chwili 275,8 mln zł (w 2024 roku, po dodatkowym zwiększeniu wynosił 265,8 mln zł). W bieżącym roku kontynuuje on dotychczasowe warunki dofinansowania w ramach programu, z korzystną waloryzacją maksymalnych kwot dofinansowania o 5% w następujących zadaniach modułu I: Obszar A Zadania: 1-4, Obszar B Zadania 1-5, Obszar C Zadania: 1, 2 i 5, Obszar D, jak też w module II.
Wnioski o dofinansowanie będą rejestrowane przez Internet w Systemie Obsługi Wsparcia (SOW), dedykowanym i bezpłatnie udostępnionym realizatorom programu. Jest więc to duże ułatwienie dla wnioskodawców. System SOW jest wyposażony we wszystkie potrzebne formularze i wzory, m.in. umów dofinansowania.
Realizatorem programu w module I i II jest samorząd powiatowy, który przyjął zaproszenie PFRON do realizacji pilotażowego programu „Aktywny samorząd”. W przypadku, gdy samorząd powiatowy nie przystąpi do realizacji programu, dopuszcza się możliwość zawarcia umowy w sprawie realizacji programu na rzecz beneficjentów z terenu działania tego samorządu, z innym realizatorem programu.
Struktura programu
Program „Aktywny samorząd” w 2025 roku ma następującą strukturę:
- 1. Moduł I – likwidacja barier utrudniających aktywizację społeczną i zawodową:
- 1. 1. Obszar A – likwidacja bariery transportowej:
- 1. 1. a. Zadania: 1 i 4 – pomoc w zakupie i montażu oprzyrządowania do samochodu,
- 1. 1. b. Zadania: 2 i 3 – pomoc w uzyskaniu prawa jazdy;
- 1. 2. Obszar B – likwidacja barier w dostępie do uczestniczenia w społeczeństwie informacyjnym:
- 1. 2. a. Zadania: 1, 3 i 4 – pomoc w zakupie sprzętu elektronicznego lub jego elementów oraz oprogramowania,
- 1. 2. b. Zadanie 2 – dofinansowanie szkoleń w zakresie obsługi nabytego w ramach programu sprzętu elektronicznego i oprogramowania,
- 1. 2. c. Zadanie 5 – pomoc w utrzymaniu sprawności technicznej posiadanego sprzętu elektronicznego;
- 1. 3. Obszar C – likwidacja barier w poruszaniu się:
- 1. 3. a. Zadanie 1 – pomoc w zakupie wózka inwalidzkiego o napędzie elektrycznym,
- 1. 3. b. Zadanie 2 – pomoc w utrzymaniu sprawności technicznej posiadanego skutera lub wózka inwalidzkiego o napędzie elektrycznym,
- 1. 3. c. Zadanie 3 – pomoc w zakupie protezy kończyny, w której zastosowano nowoczesne rozwiązania techniczne,
- 1. 3. d. Zadanie 4 – pomoc w utrzymaniu sprawności technicznej posiadanej protezy kończyny, w której zastosowano nowoczesne rozwiązania techniczne,
- 1. 3. e. Zadanie 5 – pomoc w zakupie skutera inwalidzkiego o napędzie elektrycznym lub oprzyrządowania elektrycznego do wózka manualnego;
- 1. 4. Obszar D – pomoc w utrzymaniu aktywności zawodowej poprzez zapewnienie opieki dla osoby zależnej;
- 1. 5. Obszar E – pomoc w kontynuowaniu rehabilitacji w formie wentylacji domowej.
- 2. Moduł II – pomoc w uzyskaniu wykształcenia na poziomie wyższym.
- 3. Uchylony.
System punktowy wniosków
Wnioski są oceniane merytorycznie w systemie punktowym (maksymalna liczba punktów – 100), w 2025 roku preferowane są wnioski dotyczące osób niepełnosprawnych, które:
- uzyskały do wniosku pozytywną opinię eksperta w zakresie dopasowania wnioskowanej pomocy do aktualnych potrzeb wynikających z ich aktywności (eksperta PFRON w ramach Obszaru C Zadania: 1, 3-4, a także eksperta w ramach programu pn. „Centra informacyjno-doradcze dla osób z niepełnosprawnością” lub eksperta zaangażowanego przez realizatora) – liczba punktów preferencyjnych wynosi wówczas 10,
- posiadają znaczny stopień niepełnosprawności, a w przypadku osób do 16 roku życia – w orzeczeniu o niepełnosprawności posiadają więcej niż jedną przyczynę wydania orzeczenia o niepełnosprawności lub orzeczenie to jest wydane z powodu całościowych zaburzeń rozwojowych (12-C) – liczba punktów preferencyjnych wynosi wówczas 10,
- są zatrudnione (w rozumieniu programu) – liczba punktów preferencyjnych wynosi wówczas 10,
- posiadają podpis elektroniczny/Profil Zaufany na platformie ePUAP i złożyły wniosek o dofinansowanie w formie elektronicznej w SOW – liczba punktów preferencyjnych wynosi wówczas 10 (preferencja dotyczy tylko tych wnioskodawców, którzy z niej skorzystają po raz pierwszy – preferencja jest jednorazowa),
- złożyły wniosek w pierwszym półroczu 2025 roku – liczba punktów preferencyjnych wynosi wówczas 5,
- w 2024 lub w 2025 roku zostały poszkodowane w wyniku działania żywiołu lub innych zdarzeń losowych – liczba punktów preferencyjnych wynosi wówczas 5.
Pozostałe kryteria oceny merytorycznej wniosków (w odniesieniu do pozostałych 50 punktów oceny merytorycznej), określa realizator programu. Wystarczy uzyskać 10 punktów, aby wniosek był od razu realizowany.
Harmonogram programu
Harmonogram programu wygląda jak poniżej:
02.01.2025 – rozpoczęcie naboru wniosków w Systemie Obsługi Wsparcia (SOW) w ramach Obszaru E programu
28.02.2025 – termin złożenia wystąpienia przez samorząd powiatowy o przyznanie środków finansowych PFRON na realizację programu
01.03.2025 – rozpoczęcie naboru wniosków o dofinansowanie w Systemie Obsługi Wsparcia (SOW) w ramach modułu II i modułu I obszary: A-D programu
31.03.2025 – termin zakończenia przyjmowania wniosków o Dofinansowanie w module II w ramach roku szkolnego/akademickiego 2024/2025
29.04.2025 – upływa termin aneksowania umowy w sprawie realizacji programu pomiędzy Realizatorem programu i Państwowym Funduszem Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych
31.05.2025 – upływa termin wypłaty dofinansowania kosztów opłaty za naukę (czesne) w ramach modułu II (dotyczy wniosków przyjętych do dnia 31 marca 2025 r.)
31.08.2025 – termin zakończenia przyjmowania wniosków o dofinansowanie w module I obszary: A-D
10.10.2025 – termin zakończenia przyjmowania wniosków o dofinansowanie w module II w ramach roku szkolnego/akademickiego 2025/2026
15.12.2025 – termin złożenia przez Realizatora programu ostatniego, dodatkowego zapotrzebowania na środki potrzebne na realizację programu
31.12.2025 – zakończenie możliwości podjęcia decyzji o przywróceniu terminu na złożenie wniosku o dofinansowanie
31.12.2025 – termin zakończenia przyjmowania wniosków w Obszarze E
Inne informacje
Szczegółowe informacje na temat programu „Aktywny samorząd” (takie jak warunki uczestnictwa osoby z niepełnosprawnością czy kwoty dofinansowań) można uzyskać pod następującymi adresami:
https://www.pfron.org.pl/aktualnosci/szczegoly-aktualnosci/news/program-aktywny-samorzad-w-2025-roku
Opracowanie wpisu w ramach odbywanego Stażu: Piotr Jędrasik
