Kępki żółte - co to takiego?
Kępki żółte, zwane potocznie również żółtakami, to grudkowate lub spłaszczone zmiany skórne o żółtawym zabarwieniu. Najczęściej lokalizują się w okolicach powiek, jednak mogą także powstawać w obrębie stawów, skóry stóp, dłoni czy pośladków. Ich wielkość jest różna - mogą być bardzo niewielkie, ale mogą też mieć choćby kilka centymetrów. zwykle nie wywołują żadnych dolegliwości, jednak u niektórych osób mogą być przyczyną świądu lub dyskomfortu.
Kępki żółte same w sobie nie są zmianami groźnymi, jednak mogą sygnalizować obecność zaburzeń lipidowych, cukrzycy czy innych poważnych problemów. Po ich stwierdzeniu konieczne jest więc przeprowadzenie szerokiej diagnostyki i w razie potrzeby rozpoczęcie odpowiedniego leczenia.Reklama
Przyczyny żółtaków. Skąd się biorą kępki żółte?
Kępki żółte to nic innego jak zgromadzenie złogów cholesterolu w obrębie skóry. Najczęściej powstają więc u osób, u których poziom cholesterolu i innych lipidów we krwi jest wysoki. Ich rozwojowi sprzyjają takie choroby jak:
rodzinne, uwarunkowane genetycznie hipercholesterolemie;cukrzyca, która często idzie w parze z zaburzeniami lipidowymi;niedoczynność tarczycy, która sprzyja rozwojowi hipercholesterolemii;pierwotne stwardniające zapalenie dróg żółciowych;cholestaza;niektóre choroby nerek, np. zespół nefrytyczny w przebiegu kłębuszkowych zapaleń nerek;niektóre choroby hematologiczne, np. szpiczak mnogi;niektóre nowotwory;niektóre leki, np. glikokortykosteroidy, cyklosporyna lub tamoksyfen.
Kępki żółte - diagnostyka
Diagnostyką kępek żółtych zajmuje się najczęściej lekarz pierwszego kontaktu lub dermatolog. Ze względu na swój charakterystyczny wygląd rozpoznanie żółtaków zwykle nie stanowi trudności dla specjalisty.
Czasem, w wątpliwych lub niejasnych sytuacjach, gdy wygląd zmiany nie jest typowy lub ma ona znaczne rozmiary, lekarz może zalecić wykonanie biopsji i badanie pobranej tkanki lub całej zmiany pod mikroskopem. Pozwala ono postawić ostateczne rozpoznanie i uwidocznić charakterystyczne złogi lipidów w obrębie skóry.
Przy stwierdzeniu żółtaków bardzo ważne jest również rozpoczęcie diagnostyki w kierunku ich możliwej przyczyny. W tym celu lekarz może zalecić wykonanie takich badań jak:
morfologia krwi obwodowej;parametry zapalne (OB, CRP);lipidogram, czyli badanie poziomu cholesterolu całkowitego, trójglicerydów, lipoprotein o niskiej (LDL) i wysokiej (HDL) gęstości;poziom glukozy we krwi na czczo, badanie hemoglobiny glikowanej lub test obciążenia glukozą (OGTT);hormon tyreotropowy (TSH), hormony tarczycy (trójjodotyronina fT3, tyroksyna fT4);enzymy wątrobowe: ALT, AST, GGTP, ALP;poziom bilirubiny we krwi;badanie ogólne moczu, ocena przesączania kłębuszkowego nerek (GFR), poziom kreatyniny w surowicy.
Leczenie kępek żółtych. Jak się ich pozbyć?
Kępek żółtych można łatwo pozbyć się przy pomocy zabiegu chirurgicznego, laserowego bądź chemicznego usunięcia. Jednak jeżeli ich przyczyną są poważniejsze problemy ze zdrowiem, np. hiperlipidemia czy cukrzyca, to bez ich odpowiedniego leczenia gwałtownie mogą pojawić się nowe zmiany. Dlatego ważna jest również adekwatna terapia przyczyny kępek żółtych.
Kępki żółte - profilaktyka
Czy kępkom żółtym można zapobiegać? Nie ma na to jednego, w stu procentach skutecznego sposobu. Jednak dzięki wprowadzeniu kilku zmian w stylu życia można zmniejszyć ryzyko ich rozwoju lub nawrotu. Pamiętaj przede wszystkim o:
odpowiedniej diecie, bogatej w warzywa, owoce, źródła zdrowych tłuszczów i chudego białka, która pozwoli zmniejszyć ryzyko rozwoju cukrzycy i zaburzeń lipidowych;unikaniu słodyczy, żywności przetworzonej i fast fodów, które podnoszą poziom cholesterolu i sprzyjają rozwojowi wielu chorób;aktywności fizycznej, która pomaga utrzymać odpowiednią masę ciała, a także zmniejsza ryzyko rozwoju otyłości, cukrzycy i miażdżycy;regularnym przyjmowaniu leków, jeżeli kępki żółte były spowodowane ukrytym problemem zdrowotnym;regularnych kontrolach stanu zdrowia u swojego lekarza;wykonywaniu regularnych badań poziomu cholesterolu i glukozy we krwi.
Źródła:
Clinic C., Xanthelasma: What It Is, Causes and Treatment. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/23385-xanthelasma, 2022 r., dostęp 24 czerwca 2024 r.
Herndon J., What Is Xanthoma?, https://www.healthline.com/health/xanthoma#prevention, 9 sierpnia 2012 r., dostęp 24 czerwca 2024 r.
Xanthoma [na:] "Mount Sinai Health System", https://www.mountsinai.org/health-library/diseases-conditions/xanthoma, 2021 r., dostęp 24 czerwca 2024 r.
CZYTAJ TAKŻE:
Zatykają żyły, podnoszą ciśnienie i trójglicerydy. Kardiolodzy wskazali pięć rzeczy, które szkodzą sercu
Czego nie należy robić przed badaniem krwi? Nie chodzi tylko o jedzenie
