Rozpoczęła się kampania społeczna Centralnego Instytutu Ochrony Pracy – Państwowego Instytutu Badawczego, poświęcona zapobieganiu chorobom narządu głosu wśród pracowników, realizowana pod nazwą „Pracuję głosem”. Wydarzenie ma charakter ogólnopolski i trwać będzie do końca 2024 roku.
Celem kampanii jest promowanie działań zmierzających do graniczenia występowania zaburzeń głosu wśród pracujących, głównie poprzez: promowanie wiedzy o higienie narządu głosu, wiedzy o prawidłowej emisji głosu i oddychaniu wśród osób pracujących głosem; zachęcanie do profilaktyki i badań diagnostycznych; promowanie leczenia i rehabilitacji zaburzeń głosu; a także zachęcanie do tworzenia optymalnych warunków środowiska pracy dla osób pracujących głosem (m.in. poprzez adekwatną adaptację akustyczną pomieszczeń do pracy głosem, zapewnienie nagłośnienia, adekwatnego mikroklimatu pomieszczeń).
Partnerami strategicznymi kampanii są: Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera w Łodzi, Instytut Fizjologii i Patologii Słuchu, Polskie Towarzystwo Medycyny Pracy oraz Towarzystwo Otolaryngologów, Foniatrów i Audiologów Polskich. Patronatem honorowym inicjatywę objęli: Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej oraz Minister Zdrowia, a patronami medialnymi są: portal „Zdrowie Polaków” oraz miesięcznik „Bezpieczeństwo Pracy. Nauka i Praktyka”.
Kampania skierowana jest głównie do pracodawców, działających na ich zlecenie specjalistów ds. bhp, lekarzy służby medycyny pracy, a także specjalistów zarządzania zasobami ludzkimi.
Akcja „Pracuję głosem” ma ich zachęcać do podejmowania autorskich działań na rzecz szerzenia wiedzy wśród pracowników o tym, jak dbać o swoje narzędzie pracy, którym dla wielu jest głos. Takie działania mogą także realizować instytucje i stowarzyszenia działające na rzecz pracowników, np. związki zawodowe, stowarzyszenia branżowe.
Centralnym wydarzeniem kampanii będzie konferencja dotycząca sposobów zapobiegania zaburzeniom narządu głosu i jego rehabilitacji, zaplanowana na początek października br. Wydarzenie planowane jest w formie zdalnej, aby ułatwić udział w nim zainteresowanym z różnych części kraju.
Szczegółowe informacje o wydarzeniu pojawią się na stronie kampanii www.ciop.pl/pracuje_glosem, na której można zapoznać się także z materiałami kampanii i pobrać je do dalszego upowszechniania i wykorzystania.
Głos jest narzędziem pracy, o które należy dbać
W społeczeństwie, w którym komunikacja odgrywa niezwykle istotną rolę, choroby narządu głosu są jednymi z najczęściej diagnozowanych chorób zawodowych w Polsce. Zgodnie z Centralnym Rejestrem Chorób Zawodowych, prowadzonym przez Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera w Polsce, na 2637 przypadków chorób zawodowych stwierdzonych w Polsce w 2022 roku aż 309 przypadków to przewlekłe choroby narządu głosu, co stanowi 11,7% wszystkich chorób zawodowych i pozycjonuje tę grupę chorób zawodowych na 3. miejscu, jeżeli chodzi o częstotliwość występowania. Nie każde zaburzenie głosu powstałe w związku z wykonywaną pracą jest klasyfikowane jako choroba zawodowa, co nie oznacza, iż nie stanowi ono dla pracownika problemu. Zdefiniowane przewlekłe choroby zawodowe głosu to: guzki głosowe twarde, wtórne zmiany przerostowe fałdów głosowych i niedowład mięśni wewnętrznych krtani z wrzecionowatą niedomykalnością fonacyjną głośni i trwałą dysfonią. Osoby pracujące głosem borykają się z jednak także z takimi przypadłościami, jak m.in.: chrypka, suchość w gardle i krtani, zmęczenie głosowe, okresowy zanik głosu, bezgłos, nawykowe chrząkanie, uczucie przeszkody w gardle czy zmiana barwy lub skali głosu.
Śpiewacy zawodowi i nauczyciele to dwie grupy zawodowe, najczęściej kojarzone z problemami z głosem, co nie oznacza, iż jedyne potrzebujące takiej wiedzy. Na co dzień głosu w pracy używają również pracownicy call center, przewodnicy miejscy, lekarze udzielający teleporad, instruktorzy fitness, i często są mniej świadomi zagrożeń, jakie powoduje nadmierny wysiłek. Również dla osób pracujących zdalnie i uczestniczących czynnie w wielu spotkaniach za pośrednictwem platform do komunikacji na odległość (takich jak np. Zoom, Microsoft Teams) przydatne mogą być wskazówki, jak dopasować swoje stanowisko pracy i co robić, aby stworzyć optymalne warunki do pracy głosem.
Kampania „Pracuję głosem” ma pokazać pracownikom wykorzystującym głos w pracy oraz ich pracodawcom, iż bez odpowiedniej profilaktyki chorób narząd głosu przestanie adekwatnie funkcjonować. Sposobów, w jaki można przekazać wiedzę na temat adekwatnej higieny i emisji głosu, a także promować samą ideę dbałości o narząd głosu, jest wiele. Szkolenia dla pracowników, konkursy tematyczne, pikniki i festyny angażujące całe lokalne społeczności – wskazówki, jak to robić, równocześnie włączając się w kampanię „Pracuję głosem”, można znaleźć w serwisie poświęconym kampanii.
Dbałość o zdrowy głos do pracy to nie tylko dbałość o higienę pracy głosem, naukę adekwatnego oddychania i emisji głosu. Ważna jest troska o ogólny dobry stan zdrowia pracowników, dlatego warto pamiętać o ruchu, o szeroko pojętej aktywności fizycznej, bo dobra kondycja również ma istotny wpływ na zdrowie głosu. Warto zapobiegać infekcjom górnych dróg oddechowych, kontrolować choroby przewlekłe (np. alergie, choroby refluksowe), i co równie istotne – ograniczać stres zawodowy.
Kiedy profilaktyka już nie pomaga, w celu przywrócenia adekwatnego funkcjonowania głosu istotna jest rehabilitacja. Należycie poprowadzony proces rehabilitacji, pod okiem specjalisty lub grona specjalistów, pomoże wrócić do zdrowia i aktywności zawodowej.
Kampania CIOP-PIB „Pracuję głosem” jest realizowana w ramach VI etapu programu wieloletniego pn. „Rządowy Program Poprawy Bezpieczeństwa i Warunków Pracy”, finansowanego w zakresie zadań służb państwowych ze środków Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.
Koordynatorem Programu jest Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy
