Neuropatia cukrzycowa jest powikłaniem niedostatecznie kontrolowanej glikemii, z którego diabetycy najmniej zdają sobie sprawę. Po części wynika to z tego, iż nie bardzo jesteśmy w stanie wyobrazić sobie zakończenia włókien nerwowych, które w wyniku hiperglikemii ulegają uszkodzeniu i nie pamiętamy, jaką one de facto pełnią funkcję. Z tego też powodu objawy neuropatii są zgłaszane i rozpoznawane bardzo późno. Tymczasem konsekwencje nieprawidłowego przewodzenia bodźców przez włókna nerwowe są bardzo różnorodne i uciążliwe, a w przypadku nieświadomości hipoglikemii także niebezpieczne dla zdrowia.
Układ nerwowy
Układ nerwowy kontroluje pracę całego organizmu. Do zadań układu nerwowego obwodowego należy odbieranie bodźców ze świata zewnętrznego i przetwarzanie ich w mózgu. jeżeli coś zakłóca przekazywanie tych informacji (np. uszkodzenia nerwów, które je odbierają), wówczas dochodzi do różnego rodzaju zaburzeń neurologicznych – możemy źle odczuwać temperaturę, najmniejszy dotyk może nam sprawiać ból (przeczulica), albo wręcz przeciwnie – poważne zranienie się w stopę może nie dawać żadnych dolegliwości (zniesienie bólu). Innymi słowy – w wyniku uszkodzonych nerwów możemy na opak interpretować sygnały ze świata zewnętrznego. Neuropatia cukrzycowa może dotyczyć także autonomicznego (wegetatywnego) układu nerwowego, który kontroluje pracę narządów wewnętrznych i jest całkowicie od nas niezależny.
To, iż rytmicznie bije nam serce, iż poszczególne odcinki przewodu pokarmowego we właściwym tempie wykonują swoją pracę, iż odczuwamy parcie na pęcherz przy jego przepełnieniu – to wszystko zasługa sprawnie działających nerwów wegetatywnych. jeżeli zostaną one uszkodzone przez nadmiar cukru we krwi, skutkiem tego będą nieprawidłowości w funkcjonowaniu wymienionych układów.
Jakie mogą być powikłania neuropatii cukrzycowej, o których nie wiesz?
1. Nieświadomość hipoglikemii
Nieświadomość hipoglikemii to niebezpieczne powikłanie neuropatii układu autonomicznego. Może się ono rozwinąć u pacjentów z wieloletnią, niedostatecznie kontrolowaną cukrzycą. Nieświadomość hipoglikemii polega na tym, że:
- nie odczuwamy charakterystycznych objawów niedocukrzenia;
- organizm nie mobilizuje swoich zapasów glukozy, aby przeciwdziałać spadkowi cukru;
2. Zaburzenia erekcji
Problemy z osiągnięciem i utrzymaniem wzwodu, których diabetycy doświadczają (częściej niż zdrowi mężczyźni) nie wynikają z samej cukrzycy, ale są powikłaniem neuropatii. Dla uzyskania wzwodu konieczne jest prawidłowe funkcjonowanie naczyń krwionośnych, układu nerwowego i hormonalnego – zatem zaburzenia erekcji to nie zawsze skutek nieprawidłowego przewodzenia bodźców nerwowych, choć ta właśnie przyczyna dominuje u diabetyków. W wyniku przewlekłych hiperglikemii dochodzi do uszkodzeń włókien nerwowych zaopatrujących prącie. Wówczas sygnał nerwowy mówiący o podnieceniu seksualnym nie jest prawidłowo przekazany z mózgu poprzez rdzeń kręgowy do prącia i nie następuje „efekt” tego podniecenia, czyli wzwód.
3. Problemy gastryczne
Powikłaniem neuropatii cukrzycowej mogą być też różnego rodzaju problemy gastryczne, takie jak nudności, odbijanie po posiłkach, brak apetytu, zbyt szybkie pojawianie się uczucia sytości, wymioty po posiłkach. Powikłanie to nosi nazwę gastroparezy i bywa znacznym utrudnieniem w utrzymywaniu normoglikemii. W wyniku uszkodzenia nerwów wegetatywnych mogą pojawić się problemy na całej długości przewodu pokarmowego, zatem objawy gastroparezy mogą być bardzo różne – u jednego pacjenta będą to problemy z połykaniem u innego silne bóle brzucha po posiłku. Ważne jest, aby diabetycy potrafili skojarzyć problemy gastryczne nie tyle z samą cukrzycą, ile z neuropatią cukrzycową, bo znalezienie prawdziwej przyczyny to warunek wprowadzenia odpowiedniego leczenia.
4. Omdlenia niezwiązane z hipoglikemią
Utrata przytomności przy cukrzycy automatycznie kojarzona jest z niskim poziomem cukru we krwi. Zdarza się jednak, iż diabetycy tracą przytomność przy prawidłowej glikemii, najczęściej dzieje się to przy nagłej zmianie pozycji ciała, kiedy gwałtownie wstajemy z łóżka, czy gwałtownie prostujemy się do pionu. Omdlenia w takiej sytuacji należy łączyć z neuropatią cukrzycową, szczególnie jeżeli diagnostyka kardiologiczna nie wskazuje żadnych nieprawidłowości.
5. Niemy zawał
Skutkiem neuropatii cukrzycowej może być niemy przebieg zawału, czyli zawał niedający typowych objawów, tj. ból i pieczenie w klatce piersiowej. Mechanizm działania jest tutaj podobny, jak w przypadku nieświadomości hipoglikemii – w wyniku uszkodzonych nerwów nie są prawidłowo przewodzone sygnały bólowe, co najczęściej znacznie opóźnia rozpoznanie zawału oraz zmniejsza szanse na szybką interwencję kardiologiczną.
Neuropatia cukrzycowa często prowadzić może do wielu powikłań, których możemy nie odczuwać lub nie zdawać sobie z nich sprawy. Z tego też powodu przewlekłe powikłania cukrzycy związane są z największą chorobliwością i umieralnością. Dlatego najważniejszym elementem leczenia i zapobiegania wczesnemu wystąpieniu powikłań jest adekwatne leczenie przeciwcukrzycowe oraz kontrola metabolicznego wyrównania cukrzycy.
