Zbiórki publiczne od zawsze były sposobem na wspólne osiąganie wielkich celów. Kiedy mijasz wolontariuszy z puszkami, widzisz ogłoszenia w mediach społecznościowych lub bierzesz udział w charytatywnych akcjach, prawdopodobnie nie zastanawiasz się, jakie przepisy stoją za tymi działaniami. Ale co jeżeli powiemy Ci, iż za każdą legalną zbiórką stoi szereg przepisów i formalności, które muszą zostać spełnione? Czy wiesz, co sprawia, iż zbiórka jest legalna?
Zapraszamy Cię do świata zbiórek publicznych. Być może odkryjesz drogę do zdobycia środków finansowych lub przedmiotów, które są Ci potrzebne. Dowiedz się więc, kto może je organizować, na jakie cele i jakie konsekwencje czekają tych, którzy zdecydują się zignorować przepisy.
Dzięki naszemu artykułowi poznasz wszystkie tajemnice tak, aby Twoja zbiórka publiczna była transparentna i bezpieczna.
Co decyduje o tym, iż zbiórka jest publiczna?
Nie wszystkie działania zmierzające do zbierania pieniędzy w przestrzeni publicznej, na przykład na leczenie czy sprzęt ortopedyczny, to zbiórki publiczne. Wszelkie zasady dotyczące zbiórek publicznych znajdziesz w Ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Przed rozpoczęciem zbiórki zapoznaj się z kluczowymi informacjami wynikającymi z tej Ustawy.
Kiedy spełnisz jednocześnie 3 poniższe warunki, będzie to oznaczać, iż prowadzisz zbiórkę publiczną:
- Twoje akcja będzie polegała na zbieraniu darów lub gotówki.
- Będziesz ją prowadził w miejscach publicznych.
- Będzie miała związek z celem publicznym zgodnie z katalogiem według art. 14 ustawy lub celem religijnym.
Zanim przejdziesz do działań, powinieneś zgłosić swoją zbiórkę z uwagi na to, iż obrót gotówki oraz otrzymane rzeczy podczas takiej akcji nie będą rejestrowane. To będzie utrudniało kontrolę organom skarbowym.
Kto ma prawo do organizacji zbiórki publicznej?
Możesz zostać organizatorem zbiórki publicznej, jeżeli jesteś:
- Działaczem organizacji pozarządowej i masz pełnomocnictwo,
- Reprezentujesz organizację religijną,
- Członkiem społecznego komitetu zbiórki.
Czym jest komitet społeczny zbiórki publicznej?
Zbiórki publiczne mogą organizować tylko różnorodne organizacje. Nie mogą tego robić pojedyncze osoby prywatne. jeżeli jednak masz osobistą potrzebę, która wpisuje się w cele pożytku publicznego, możesz zorganizować zbiórkę publiczną na swoją rzecz poprzez utworzenie tzw. komitetu społecznego. Jak założysz taki komitet społeczny?
- Znajdź 3 pełnoletnie osoby mające zdolność do czynności prawnych. Mogą to być Twoi bliscy, znajomi lub sąsiedzi.
- Napisz akt założenia komitetu wraz z celem zbiórki oraz informacjami o założeniach i przeznaczeniu środków.
- Podpiszcie akt założenia komitetu.
Od tej pory możesz może legalnie przeprowadzić zbiórkę publiczną, gdy zgłosisz ją zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa.
Na jaki cel może być zorganizowana zbiórka publiczna?
Zbiórki publicznej nie zorganizujesz na cel dowolny. Zgodnie z art. 4 ust. 1 Ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, wszystkie działania muszą mieścić się w szerokim katalogu zadań publicznych. Twoja zbiórka będzie zgodna z zasadami, jeżeli jej cel obejmuje, m.in.:
- Promocję zdrowia.
- Działalność na rzecz osób niepełnosprawnych.
- Działalność charytatywną.
- Działalność na rzecz mniejszości narodowych.
- Działania na rzecz ochrony środowiska.
- Działalność kulturalną.
- Działalność naukową.
- Działalność religijną.
Czy możliwa jest zmiana celu zgłoszonej zbiórki publicznej?
Możesz zmienić cel zbiórki publicznej choćby w trakcie jej trwania, pod warunkiem iż nowy mieści się w katalogu określonym w Ustawie. jeżeli zdecydujesz się na zmianę celu, musisz ponownie zgłosić zbiórkę.
Z kolei, jeżeli nie osiągniesz zamierzeń lub nie możesz kontynuować zbiórki, masz możliwość przekazania zebranych środków na inny cel. Nowy cel również musi być zgodny z zadaniami publicznymi określonymi w Ustawie.
Co czyni zbiórkę publiczną legalną?
Zgodność z prawem zbiórce publicznej zagwarantuje, jeżeli dopełnisz wszystkich formalności i zgłosisz ją z odpowiednim wyprzedzeniem do Ministerstwa. Proces zgłoszenia pozwoli na publiczne ogłoszenie zbiórki, dzięki czemu z Twoimi działaniami każdy będzie mógł się zapoznać. Po uzyskaniu numeru zbiórki możesz wydrukować identyfikatory dla osób pomagających Ci w zbieraniu funduszy.
Gdzie zgłasza się zbiórkę publiczną?
Zbiórkę publiczną możesz zgłosić elektronicznie na Portalu Zbiórek Publicznych – http://www.zbiorki.gov.pl lub wysłać wydrukowany formularz zgłoszenia pocztą. Wniosek musi zawierać akt założycielski Twojego komitetu społecznego lub pełnomocnictwo, jeżeli reprezentujesz jakąś organizację.
Pamiętaj, iż zbiórka może się rozpocząć dopiero po jej opublikowaniu na portalu.
Kiedy zbiórka może być nieopublikowana?
Ministerstwo może odmówić publikacji zbiórki publicznej, którą zgłosiłeś w dwóch przypadkach:
- Cel Twojej zbiórki nie mieści się w sferze zadań publicznych.
- Nie złożyłeś sprawozdania ze zbiórki publicznej, którą organizowałeś wcześniej.
W jaki sposób rozlicza się zbiórki publiczne?
Gdy zbiórka dobiegnie już końca lub zakończy się jakiś etap zbiórki długotrwałej, prawo nakłada na Ciebie obowiązek złożenia sprawozdania. Zrobisz to elektronicznie na Portalu Zbiórek Publicznych lub dostarcz papierowe sprawozdanie do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji.
Terminy, które Cię obowiązują, zależą od tego, czy zbiórka była krótkoterminowa, czy długoterminowa oraz od tego, jakiego typu organizatora reprezentujesz.
Co się stanie, gdy zbiórka publiczna nie zostanie zgłoszona?
Organizowanie zbiórki publicznej bez zgłoszenia nie jest dobrym pomysłem. Samo zgłoszenie jest darmowe i wymaga od Ciebie jedynie poświęcenia trochę czasu. jeżeli jednak zdecydujesz się na przeprowadzenie zbiórki bez formalności, musisz liczyć się z poważnymi konsekwencjami. Możesz otrzymać karę grzywny oraz utracić zebrane środki finansowe lub wszystkie dary.
Kiedy zbiórka nie może być uznana za publiczną?
Możliwe, iż prowadzisz zbiórkę funduszy w miejscach publicznych, ale o ile rejestrujesz przepływ gotówki lub darowizny rzeczowe, takie działania nie będą uznane za zbiórkę publiczną. Poznaj przykłady działań, które nie są kwalifikowane jako zbiórka publiczna.
- SMS-y charytatywne.
- Zbiórki w małych gronach znających się ludzi: koleżeńskie, pracownicze, czy rodzinne.
- Apelowanie o wpłatę na konto prywatne.
- Wpłaty na konta bankowe fundacji lub stowarzyszeń.
- Organizacja loterii pieniężnych lub fantowych.
- Sprzedaż na aukcjach charytatywnych.
- Sprzedaż cegiełek o małej wartości.
- Zbieranie pieniędzy na platformach crowdfundingowych.
Pomimo iż te działania mają na celu zbieranie funduszy i realizowane są w przestrzeni publicznej, nie są one uznawane za zbiórki publiczne zgodnie z obowiązującym prawem. Po przepływie gotówki pozostaje ślad, zaś pozyskane przedmioty są rejestrowane.
Zbiórki publiczne bez tajemnic w pigułce
Zbiórki publiczne to doskonały sposób na wspieranie różnych inicjatyw charytatywnych. Jednak wymagają one przestrzegania określonych przepisów. Aby Twoja działanie było zgodne z prawem, musisz zgłosić je do Ministerstwa. Zrobisz to bezpłatnie, choćby nie wychodząc z domu. Uzyskanie numeru zbiórki pozwoli Ci na druk identyfikatorów dla osób zaangażowanych w akcję. Proces zgłoszenia jest szybki, szczególnie jeżeli dokonasz go online na Portalu Zbiórek Publicznych. Organizowanie zbiórki publicznej bez zgłoszenia niesie ze sobą ryzyko. Możesz dostać karę grzywny i zostaną skonfiskowane zebrane środki oraz wszelkie darowizny rzeczowe. Po zakończeniu zbiórki musisz złożyć sprawozdanie. Wszystkie cele zbiórek publicznych muszą być zgodne z przepisami ustawy.
Gdy będziesz przestrzegał powyższych wymogów, Twoja zbiórka będzie przeprowadzona zgodnie z prawem. To zaś zwiększy Twoją wiarygodność w oczach darczyńców. Dzięki temu Twoja akcja może także odnieść sukces i być skuteczna.
