Podstawowe cele życiowe osób starszych

Orientacje życiowe, czyli cele i sposoby działania seniorów, znajdują swoje umocowanie w wizji starości ujmowanej w kontekście weryfikowanego świata wartości w tym okresie życia, posiadanych preferencji czy realizowanych praktyk. Wg Moniki D. Adamczyk na wizję starości składają się następujące elementy: autoidentyfikacja ze starością, oczekiwania, związane z nią obawy, formy aktywności, strategie radzenia sobie z sytuacjami trudnymi i organizacja życia codziennego.

Podstawa orientacji życiowych seniorów jest stanowiona przez ich cele życiowe, darzone szacunkiem i wyznaczające kierunki działania. W roku 2018 GUS przeprowadził Badanie spójności społecznej, w którym brali udział obywatele powyżej 16 roku życia. W jego trakcie poddano ocenie zestaw dziewiętnastu wartości życiowych. Stosunek osób starszych do większości omawianych wartości nie odbiegał w znaczącym stopniu od ogółu.

Polscy seniorzy duże lub bardzo duże znaczenie przypisywały odpowiednio:

· Zdrowiu i rodzinie/szczęściu rodzinnemu (98%);

· Uczciwości (98%);

· Szacunek innych ludzi (93%);

· Sprawność fizyczna (91%);

· Poczucie stabilizacji i bycie potrzebnym (90%).

Warto zaznaczyć, iż trzy ostatnie spośród powyższych wartości były uważane za ważniejsze przez osoby w przedziale wiekowym powyżej 65 lat niż pozostałych.

Różnice wśród tej grupy wiekowej polskiego społeczeństw można zaobserwować biorąc pod uwagę płeć czy obszar zamieszkania. Religia była ważniejsza dla kobiet niż dla mężczyzn, którzy z drugiej strony częściej cenili poczucie bycia potrzebnym, przydatnym.

Miejsce zamieszkania też odgrywa tutaj kluczową rolę. Seniorzy zamieszkujący tereny miejskie częściej wskazywali uczciwość, miłość/przyjaźń, wolność głoszenia własnych poglądów czy patriotyzm jako cenione wartości niż ludność z obszarów miejskich. Z drugiej jednak strony wiara religijna, pieniądze oraz sprawność fizyczna okazała się ważniejsza dla tej drugiej grupy.

Ciekawym okazuje się również zjawisko wzrostu wartości wiary religijnej wraz ze starzeniem się (14 p. p. w przedziale wiekowym 65-74 lata oraz 24 p. p. w przedziale powyżej 75 lat). Zmniejsza się natomiast znaczenie takich wartości jak: poczucie stabilizacji, uczciwość oraz praca.