Światowy Dzień Chorego obchodzony 11 lutego (ustanowiony przez papieża Jana Pawła II w dniu 13 maja 1992 roku) poprzedziły debaty i konferencje z udziałem przedstawicieli organizacji pacjentów oraz ekspertów klinicznych dotyczące priorytetów z punktu widzenia chorych oraz wyzwań w systemie ochrony zdrowia na początku 2025 roku.
Konferencja Priorytety w Ochronie Zdrowia, Kongres Zdrowia Seniorów, Forum Organizacji Pacjentów – to kilka wydarzeń, które w ostatnim czasie zgromadziły ekspertów klinicznych, przedstawicieli organizacji pacjentów i instytucji publicznych, by porozmawiać o wyzwaniach w systemie ochrony zdrowia.
Jak wynika z najnowszych danych Krajowego Rejestru Nowotworów ponad 1/3 zachorowań na nowotwory złośliwe u Polek w 2022 r. dotyczyła raka piersi, jajnika, trzonu macicy lub szyjki macicy.
W przypadku mężczyzn także za istotną część zachorowań odpowiada rak płuca, inne niż czerniak nowotwory skóry oraz rak jelita grubego. Największy odsetek nowych zachorowań wśród mężczyzn to rak prostaty (23,3 proc. nowych przypadków, według danych KRN za 2022 r.). Mężczyzn stosunkowo często dotyka także nowotwór pęcherza moczowego (5,7 proc. nowych przypadków).
Czynniki ryzyka wspólne dla wielu nowotworów, zarówno kobiecych jak i męskich, to m.in. palenie papierosów, brak aktywności fizycznej, otyłość, niezdrowa dieta, ale także wiek czy czynniki genetyczne.
Nowotwory kobiece
Podczas konferencji Priorytety w Ochronie Zdrowia 2025, dr n. med. Barbara Radecka, ordynatorka Kliniki Onkologii z Odcinkiem Dziennym w Opolskim Centrum Onkologii oceniła dostęp do nowoczesnych terapii w Polsce w tym nowotworze na 4 w 5-stopniowej skali. – Musimy powiedzieć, iż postęp jest ogromny w zakresie farmakoterapii. Każdy rok przynosi nam nowości – powiedziała.
Dr Katarzyna Pogoda z Kliniki Nowotworów Piersi i Chirurgii Rekonstrukcyjnej Narodowego Instytutu Onkologii w Warszawie, również dr hab. n. med. Lubomir Bodnar, dyrektor Siedleckiego Centrum Onkologii. wskazali, iż przyszłością w leczeniu raka piersi i raka jajnika są tzw. koniugaty.
– To super specyficzna broń, którą zyskujemy. Jeden z leków ma już rejestrację w Europie, kilka kolejnych jest intensywnie badanych w drugiej lub trzeciej fazie – powiedział dr Bodnar. Jak zauważył, aby jednak możliwe było korzystanie z najnowocześniejszych terapii, konieczne jest zadbanie o odpowiednią diagnostykę.
W przypadku pozostałych nowotworów kobiecych sytuacja nie jest już tak dobra. Najpilniejsze działanie powinno dotyczyć profilaktyki i screeningu, aby znacząco zmniejszyć liczbę pacjentek potrzebujących leczenia. Eksperci są jednak przekonani, iż naprawdę jest szansa, iż w ciągu kilku – kilkunastu miesięcy istotnie zmieni się efekt leczenia chorych m.in. z rakiem szyjki macicy.
Nowotwory męskie
Najczęstszym nowotworem wśród mężczyzn jest rak prostaty, to kolejny obszar, w przypadku którego w ostatnim czasie odnotowano istotny postęp w leczeniu. Jednak choroba dotyka coraz młodszych mężczyzn. Kiedyś chorowali głównie mężczyźni po 75. roku życia, w tej chwili obserwuje się coraz więcej pacjentów w wieku ok. 60 lat.
– Rzeczywiście dużo się wydarzyło w ostatnich latach. Nie dość, iż pojawiły się nowe terapie, czy to w postaci raka gruczołu krokowego hormonowrażliwego czy opornego na kastrację, jak również zmiany kategorii dostępności, których dokonujemy – powiedział Mateusz Oczkowski, zastępca dyrektora Departamentu Polityki Lekowej i Farmacji w Ministerstwie Zdrowia. – Chcemy refundować kolejne terapie, choćby skojarzone, dwoma składnikami, trzema, czterema, ale tu już p musimy wypracować taki model finansowania, który pozwoli jednocześnie zabezpieczyć budżet i pozwoli na refundowanie terapii – dodał.
Nowe produkty rozliczeniowe, zmiany organizacyjne, dostęp do procedur medycznych
Podczas Forum Organizacji Pacjentów 2025, przedstawicielka Ministerstwa Zdrowia wiceminister Urszula Demkow powiedziała: – Planujemy wdrożenie nowego produktu rozliczeniowego w koszyku AOS, którym będzie wykonywanie badania genetycznego w zakresie mutacji BRCA 1, BRCA 2 z krwi obwodowej pacjenta. Badanie będzie wykonywane w trybie ambulatoryjnym. Ułatwi t wprowadzenie terapii celowanej dla wszystkich nowotworów BRCA-zależnych – powiedziała.
Podczas konferencji Priorytety w Ochronie Zdrowia rozmwiano także na temat innych chorób związanych z płcią. Przykład może stanowić endometrioza, której miesiąc świadomości będzie obchodzony w marcu. – Jest taka potrzeba, aby podobnie, jak w przypadku kobiet chorujących na raka piersi, które są leczone, to jest niezwykłe osiągnięcie, w Breast Unitach, odpowiednio wyspecjalizowanych ośrodkach, gdzie lekarze mają odpowiednią wiedzę i podejście. Podobnej sytuacji oczekuje środowisko pacjentów i lekarskie, jeżeli chodzi o endometriozę – powiedział dr hab. n. med. Paweł Basta.
Oprócz organizacji systemu leczenia, bardzo ważne z perspektywy pacjentów są profilaktyka i zabezpieczenie odpowiednich terapii, refundacji leków i wszystkich procedur medycznych. Pamiętać należy również o chorobach zakaźnych.
Na konferencji Priorytety w Ochronie Zdrowia głos zabrał prof. Krzysztof Giannopoulos, prezes Polskiego Towarzystwa Hematologów i Transfuzjologów. Zwrócił on uwagę na problem leczenia pacjentów po przeszczepach z zakażeń wirusem cytomegalii maribavirem. – Z tego, co wiemy, ten lek jest w procesie refundacyjnym, myślimy, iż skoro ministerstwo dostrzegło konieczność profilaktyki, to również to wzmocnienie terapii jest naturalną konsekwencją wsparcia całego obszaru – zaznaczył.
Postulowany dostęp do nowych terapii chorób rzadkich
Podczas Forum Organizacji Pacjentów wiele pytań dotyczyło schorzeń rzadkich oraz Planu dla Chorób Rzadkich. Przedstawiciele organizacji pacjentów zwracali się z pytaniami o refundacje terapii dla chorych na choroby rzadkie, o dostęp do nowych terapii i nowych możliwości leczenia, a także form podawania leków bardziej przyjaznych dla pacjentów.
Wiceminister zdrowia Urszula Demkow zaprosiła uczestników dyskusji na 28 lutego do Łazienek Królewskich na konferencję z okazji Światowego Dnia Chorób Rzadkich, na której szczegółowo mają być omawiane zadania z Planu.
Ministerstwo Zdrowia przygotowuje program profilaktyczny, który się będzie nazywał „Moje Zdrowie”. To będzie nowa oferta profilaktyczna przedstawiająca poszerzony program zawierający wiele nowych badań.
Senat RP ustanowił rok 2025 Rokiem Edukacji Zdrowotnej i Profilaktyki. Stąd dyskusje dotyczyły zarówno zasad prowadzenia zdrowego stylu życia, jak też innych form profilaktyki, w tym szczepień ochronnych oraz badań profilaktycznych – takich, jak mammografia czy w kierunku wykrywania raka szyjki macicy.
Oprac. IKa, fot. freepik.com
Data publikacji: 18.02.2025 r.
