Konwencja o prawach dziecka mówi, iż „dziecko dla pełnego i harmonijnego rozwoju swojej osobowości powinno wychowywać się w środowisku rodzinnym, w atmosferze szczęścia, miłości i zrozumienia”. Wszyscy zdajemy sobie jednak sprawę, jak wygląda rzeczywistość - wiele dzieci, z różnych powodów nie może wychowywać się w swoich biologicznych rodzinach i warunkach sprzyjających zdrowemu rozwojowi – zarówno na gruncie fizycznym, jak i psychicznym. Szansą w tym przypadku może być rodzina zastępcza.
Niestety od kilku lat osób chętnych do pozostania rodziną zastępczą jest coraz mniej. Dodatkowo w okresie ostatnich 5 lat trzykrotnie wzrosła ilość odbieranych dzieci z rodzin biologicznych... Często są to liczne rodzeństwa oraz dzieci niepełnosprawne, które muszą trafić do specjalistycznych rodzin zastępczych. Na terenie powiatu czarnkowsko-trzcianeckiego funkcjonują 132 rodziny zastępcze, w tym 70 rodzin zastępczych spokrewnionych, 45 rodzin zastępczych niezawodowych i 8 rodzin zawodowych. We wszystkich tych rodzinach wychowuje się 182 dzieci. Ponadto w naszym regionie, funkcjonują 2 placówki opiekuńczo-wychowawcze (w Trzciance i w Krzyżu Wielkopolskim), w których przebywa 30 dzieci. W związku z dramatyczną sytuacją pieczy zastępczej w powiecie, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Trzciance ogłasza stały nabór kandydatów na rodziców zastępczych.
Należy przede wszystkim pamiętać, iż rodzina zastępcza, to nie adopcja. Do rodziny zastępczej dzieci trafiają na określony czas, potrzebny rodzicom biologicznym na rozwiązanie swoich problemów (np. podjęcie terapii uzależnień, znalezienie pracy, polepszenie warunków mieszkaniowych itd.). Dziecko, które przebywa w rodzinie zastępczej, ma zagwarantowaną możliwość utrzymywania kontaktu ze swoją rodziną biologiczną. Rodziny zastępcze mają z kolei zagwarantowane różne formy wsparcia ze strony Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie. Jest to między innymi pomoc pedagogów, pracowników socjalnych, psychologów i prawników. Otrzymują także opiekę koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej, który swoje wsparcie zapewnia także w późniejszym wypełnianiu powierzonej funkcji. Form wsparcia jest dużo więcej: udział w bezpłatnych szkoleniach, grupach wsparcia, dofinansowanie do wypoczynku dzieci czy remontu mieszkania. Za pełnioną funkcję przewidziane jest wynagrodzenie: ustawowa comiesięczna pomoc pieniężna na pokrycie kosztów utrzymania dziecka, a rodziny zastępcze zawodowe, otrzymują ponadto comiesięczne wynagrodzenie.
Rodzicami zastępczymi może zostać zarówno małżeństwo, jak i osoby niepozostające w związku małżeńskim, które: dają rękojmię należytego sprawowania pieczy zastępczej, nie są i nie były pozbawione władzy rodzicielskiej, władza rodzicielska nie jest im ograniczona ani zawieszona, wypełniają obowiązek alimentacyjny jeżeli taki posiadają, nie są ograniczone w umiejętności czynności prawnych, legitymują się zaświadczeniem lekarza podstawowej opieki zdrowotnej o braku przeciwskazań zdrowotnych do bycia rodzicem zastępczym, przebywają na terenie Polski, zapewniają odpowiednie warunki bytowe i mieszkaniowe, nie były skazane prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo. W przypadku rodziny zastępczej niezawodowej, jedna osoba tworząca rodzinę musi posiadać stałe źródło dochodu.
Zastanów się czy jesteś w stanie: zaspokoić potrzeby emocjonalne, bytowe, rozwojowe i społeczne dziecka, zapewnić dziecku kształcenie, wyrównanie braków rozwojowych i szkolnych, zapewnić dziecku dostęp do przysługujących świadczeń zdrowotnych, zapewnić rozwój uzdolnień i zainteresowań dziecka, zapewnić dziecku poczucie bezpieczeństwa, godności, wartości osobowej, zaakceptować kontakt dziecka z rodzicami i innymi osobami bliskimi (chyba, iż sąd postanowi inaczej).
Kandydaci na rodziców zastępczych muszą przejść procedurę kwalifikacyjną, która obejmuje następujące etapy: wstępna rozmowa kwalifikacyjna, złożenie wymaganych dokumentów, analiza sytuacji osobistej, rodzinnej i majątkowej kandydatów, badania predyspozycji i motywacji do sprawowania funkcji rodziców zastępczych, które obejmują konsultacje psychologiczne i badania testowe, szkolenie zakończone otrzymaniem świadectwa (65 godzin, w tym 10 godzin praktyk), zapoznanie z dzieckiem (nie później niż 7 dni przed przyjęciem dziecka). jeżeli nastąpi wzajemna akceptacja, do sądu kierowany jest wniosek o ustanowienie rodziny zastępczej. Ostateczną decyzję o jej utworzeniu podejmuje sąd, po zapoznaniu się z dokumentacją na temat całościowej sytuacji dziecka i jego rodziny biologicznej oraz kandydatów na rodzinę zastępczą. Postanowienie sądu uprawomocnia się w ciągu 21 dni. Od postanowienia sądu rodzina biologiczna może złożyć odwołanie. Pamiętaj, iż jeżeli zmienisz zdanie, to możesz wycofać się na każdym etapie postępowania.
Po pozytywnym zakończeniu wszystkich procedur, rodziny zastępcze otrzymują wsparcie finansowe starosty, na jednorazowe pokrycie kosztów niezbędnych do przyjęcia dziecka do rodziny oraz comiesięczną pomoc pieniężną. Rodzina zastępcza jest zobowiązana do stałej współpracy z sądem, koordynatorem rodzinnej pieczy zastępczej i specjalistą ds. pracy z rodziną oraz do udziału w posiedzeniach zespołów ds. okresowej oceny sytuacji dziecka w rodzinie zastępczej, której dokonuje organizator pieczy zastępczej – PCPR w Trzciance.
Jeśli zastanawiasz się nad zostaniem rodzicem zastępczym i czujesz wątpliwości – to bardzo dobrze, bo decyzja ta nie powinna być podejmowana pod wpływem emocji, ale dokładnie przemyślana. Należy podkreślić, iż nie są poszukiwane rodziny idealne, ale normalne, ze standardowymi warunkami domowymi.
Podstawowe informację dotyczące pieczy zastępczej znajdują się także na stronie internetowej Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Trzciance, w zakładce rodziny zastępcze: https://trzcianka.naszepcpr.pl/rodziny-zastepcze
Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Trzciance
Red. Marta Burakowska – Starostwo Powiatowe w Czarnkowie
