Na pytanie, jaka jest najważniejsza potrawa na wielkanocnym ukraińskim stole, pani Ołena bez namysłu odpowiada „paska”. Bez niej nie odbędzie się żadna Wielkanoc na Ukrainie.
Drożdżowe ciasto z Ukrainy
Paska to odpowiednik naszej wielkanocnej baby. Z tym iż nasza babka rozszerza się ku dołowi i ma dziurkę w centralnym punkcie, paska natomiast ma kształt dość wysokiego walca, a ów walec wieńczy grzybek, który w zależności od regionu czy też rodzinnej tradycji dekoruje się lukrem, czekoladą lub zostawia bez dodatków. Na paskę niegdyś mówiło się także po rosyjsku „kulicz”. Dziś na Ukrainie nikt już tak nie mówi.
W czym się piecze paskę?
Paskę piecze się w specjalnych wysokich tortownicach albo w metalowych... puszkach wyłożonych papierem do pieczenia. Pieczenie paski na Ukrainie to rytuał. Zwyczaj przewiduje, iż za to najważniejsze wielkanocne ciasto odpowiedzialna jest najstarsza kobieta w domu, najczęściej babcia. Pani Ołena powiedziała mi, iż u nich w wiosce (w środkowo-wschodniej Ukrainie,15 km od miasta Dniepr) od pokoleń pokutuje przesąd: jeżeli grzybek (góra ciasta, która wyrośnie ponad formę) po upieczeniu z paski odpadnie, w rodzinie w przeciągu roku ktoś umrze.
Dlaczego się piecze małe, drożdżowe paseczki?
Wraz z dużą paską babcia piecze małe „paseczki”. Jedna z nich obowiązkowo zostanie poświęcona w cerkwi. Reszta z nich rozdana zostanie rodzinie i znajomym podczas wielkanocnych wizyt. Oczywiście istnieje współzawodnictwo, która rodzina będzie miała najlepiej wyrośniętą, najsmaczniejszą i najładniej udekorowaną paskę. Na świątecznym stole zwykle towarzyszą jej pisanki i palemki z gałązek wierzby.
