Grypa – zasady leczenia
Przede wszystkim pacjent powinien stosować lek dokładnie tak, jak zalecił to lekarz – dotyczy to zarówno dawkowania, jak i długości jego stosowania. Pacjent na stałe stosuje leki z powodu występującego u niego nadciśnienia tętniczego i obawia się możliwych interakcji. Farmaceuta zapewnia go jednak, iż przepisany lek nie wchodzi w interakcje z lekami stosowanymi w nadciśnieniu tętniczym, ani z większością innych leków.
Następnie farmaceuta informuje pacjenta o możliwych działaniach niepożądanych leku. Najczęściej pojawiające się to min. ból i zawroty głowy, nudności, wymioty, czy też ból brzucha. Może się również pojawić bezsenność, kaszel, ból gardła oraz wodnisty wyciek z nosa. Poza tym istnieje większe ryzyko zakażeń i zarażeń pasożytniczych (zapalenie oskrzeli, opryszczka pospolita, zapalenie nosogardła, zakażenia górnych dróg oddechowych, zapalenie zatok).
Pacjent ma w rodzinie przypadki poważnych chorób wątroby, jednak farmaceuta uspokaja go, iż zaproponowany przez lekarza lek, nie wpływa negatywnie na wątrobę (brak działania hepatotoksycznego). Farmaceuta dodaje, iż u większości pacjentów stosujących oseltamiwir, działania niepożądane nie występują lub występują tylko po zażyciu pierwszej dawki.
Farmaceuta informuje, iż na korzyść przepisanego leku przemawia nie tylko skrócenie czasu choroby, ale również znaczne zmniejszenie częstości występowania powikłań ze strony dolnych dróg oddechowych (głównie zapalenia oskrzeli), szczególnie u osób starszych.
Jak stosować oseltamiwir?
Pacjent dopytuje również, czy lek powinien stosować na czczo, czy też po posiłku. Farmaceuta zaleca mu zażywać preparat rano, wraz ze śniadaniem, popijając szklanką wody – nie należy jej kruszyć, ssać ani rozgryzać. W przypadku, gdy pacjent zapomni zażyć lek, należy przyjąć go jak najszybciej, jednak nie należy przyjmować podwójnej dawki.
Farmaceuta informuje również o możliwości stosowania innych preparatów podczas terapii przepisanym lekiem. Oseltamiwir można stosować wraz z paracetamolem, ibuprofenem, czy też kwasem acetylosalicylowym, w związku z czym pacjent bez obaw może stosować te preparaty do zwalczania bólu głowy, czy też gorączki. Na ból gardła farmaceuta poleca preparaty zawierające substancje takie jak np: salicylan choliny, flurbiprofen, chlorowodorek lidokainy, chlorek cetylopirydyniowy, amylometakrezol, alkohol 2,4-dichlorobenzylowy (np. Cholinex, Inovox, Orofar, Neo-angin). Substancje te, poza łagodzeniem bólu, zmniejszają również stan zapalny oraz działają antyseptycznie na bakterie i wirusy związane z infekcjami jamy ustnej i gardła.
Szczepienie przeciwko grypie
Farmaceuta dopytuje jeszcze, czy pacjent kiedykolwiek szczepił się na grypę – otrzymuje odpowiedź negatywną, w związku z czym zachęca pacjenta do rozważenia szczepienia w następnym sezonie grypowym. Grypa przez cały czas stanowi poważne zagrożenie zdrowia publicznego na całym świecie, a szczepienie, poza tym, iż zapobiega zachorowaniom (u ok. 40-70% szczepionych osób), to również chroni przed poważnymi powikłaniami.
Szczepić powinny się szczególnie osoby z grup wysokiego ryzyka i osoby, które mogą stanowić dla nich źródło zakażenia. Zalicza się tu osoby, dla których powikłania pogrypowe mogą być szczególnie niebezpieczne. Osoby, które ze względu na charakter wykonywanej pracy są szczególnie narażeni na zakażenie wirusem grypy (np. pracownicy ochrony zdrowia) również powinni szczepić się każdego roku, aby zmniejszyć ryzyko zakażenia i transmisji wirusa.
Do tych grup ryzyka zalicza się kobiety w ciąży, które są bardziej narażone na ciężką i powikłaną grypę ze względu na zmiany fizjologiczne i immunologiczne, które zachodzą w czasie ciąży. Szczepienia są również bardzo ważne dla matek dzieci poniżej 6. miesiąca życia, które są szczególnie narażone na ciężką chorobę, ale są zbyt małe, aby otrzymać szczepionkę.
Osoby z grup ryzyka to również dzieci oraz osoby starsze – powyżej 65 roku życia. Grypa ma duży wpływ na zachorowalność i śmiertelność wśród osób starszych, których najczęściej dotyczą powikłania pogrypowe, w tym zapalenie płuc, hospitalizacje i zgony.
Do grupy ryzyka zalicza się też osoby z chorobami przewlekłymi, takimi jak przewlekła obturacyjna choroba płuc, choroby układu krążenia (np. choroba wieńcowa) oraz osoby z obniżoną odpornością.
Na koniec farmaceuta jeszcze raz podkreśla, iż szczepienie nie chroni całkowicie przed zachorowaniem. Mimo to lepiej się szczepić, ponieważ szczepionka chroni przed ciężkimi powikłaniami, a także – w razie zachorowania — łagodzi przebieg choroby. Najlepiej zaszczepić się na początku sezonu grypowego, czyli jesienią, a więc przed szczytem zachorowań, który w Polsce zwykle ma miejsce od stycznia do marca. Aby skutecznie chronić się przed powikłaniami oraz zachorowaniem, szczepienie należy powtarzać każdego roku.
Autor: mgr farm. Dominika Poborca
Literatura:
- https://rejestry.ezdrowie.gov.pl/rpl/search/public (Chpl).
- LiverTox: Clinical and Research Information on Drug-Induced Liver Injury [Internet]. Bethesda (MD): National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases; 2012–. 2020 Jun 22. PMID: 31643592.
- chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://www.hpsc.ie/a-z/otherlanguages/hpscfactsheetsinpolish/File,2198,en.pdf
- https://www.gov.pl/web/psse-choszczno/szczepienia-przeciw-grypie-sezon-20242025
- Buchy P, Badur S. Who and when to vaccinate against influenza. Int J Infect Dis. 2020 Apr;93:375-387. doi: 10.1016/j.ijid.2020.02.040. Epub 2020 Feb 25. PMID: 32109627.
