Pacjent we Wrocławiu otrzymał pierwszą akademicką terapię CAR-T w Polsce

76-letni pacjent, który miał objawy wznowienia agresywnego chłoniaka, otrzymał terapię CAR-T wykonaną po raz pierwszy w Polsce bez udziału firmy farmaceutycznej, przez zespół Kliniki Hematologii, Terapii Komórkowych i Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu.

Wykonana w sierpniu 2025 roku terapia CAR-T u 76-letniego pacjenta ze wznową agresywnego chłoniaka – to pierwsze akademickie komórki CAR-T pobrane, wyprodukowane, namnożone i podane w kraju bez pośrednictwa komercyjnego firmy farmaceutycznej. Dotychczas wszyscy pacjenci byli leczeni w ten sposób z wykorzystaniem technologii zarejestrowanych przez firmy farmaceutyczn, w tej chwili juz trzy takie produkty są dostepne w Polsce. Oznacza to wysyłanie pobranego materiału za granicę, gdzie przygotowuje się zmieniony materiał tkankowy. Metoda komercyjna jest w Polsce refundowana przez NFZ w killku wskazaniach.

Terapia CAR-T polega na wykorzystaniu własnych limfocytów, które poddaje się takiej modyfikacji genetycznej, iż po ponownym podaniu pacjentowi rozpoznają one i niszczą komórki nowotworowe w organizmie. Profesor Tomasz Wróbel, kierownik Kliniki Hematologii, Terapii Komórkowych i Chorób Wewnętrznych Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego we Wrocławiu podkreślił, iż przygotowanie akademickiego CAR-T jest trzykrotnie tańsze od tego komercyjnego – “Cały proces od momentu pobrania komórek do ich ponownego podania jest dwukrotnie szybszy niż w przypadku preparatów komercyjnych. A w leczeniu agresywnych nowotworów ten czas się liczy”.

Prof. Wróbel przypomniał, iż przygotowania do tej akademickiej terapii trwały pięć lat, a rozpoczęły się, gdy prywatne fundacje po zmarłych pacjentach przekazały 1,1 mln zł na pierwsze badania. Pozyskano również 15 mln zł z grantu Agencji Badań Medycznych. Pierwsze niekomercyjnie wytworzone limfocyty przygotowano w Regionalnym Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Poznaniu, które dysponuje odpowiednimi warunkami do wytwarzania takich komórek.

Ordynator Oddziału Transplantacji Szpiku i Terapii Komórkowych w Klinice Hematologii, Terapii Komórkowych i Chorób Wewnętrznych UM i USK we Wrocławiu prof. Anna Czyż zwróciła uwagę, iż akademicka terapia CAR-T jest nie tylko tańsza i szybsza w podaniu, ale otwiera możliwości leczenia tym pacjentom, którzy z różnych powodów nie kwalifikują się do refundowanej terapii komercyjnej – “Dotyczy to zwłaszcza osób starszych, a także chorych z nietypowymi podtypami chłoniaka. 76-letni pacjent ze wznową agresywnego chłoniaka, któremu jako pierwszemu podano CAR-T w naszej klinice, nie miałby szans na refundację komercyjnej terapii”. Dodała, iż akademickie CAR-T może mieć już w najbliższej przyszłości zastosowanie również poza hematologią, hematoonkologią czy leczeniem guzów litych – “Może mieć zastosowanie w leczeniu chorób autoimmunizacyjnych. A więc na sukcesy tej terapii czeka reumatologia, nefrologia. My jesteśmy niezwykle szczęśliwi, iż stworzyliśmy tę platformę, która może służyć rozwojowi tej terapii w innych wskazaniach, innymi technologiami właśnie w oparciu o instytucje publiczne. Wielokrotnie tez już mówiliśmy o tym, iż mamy wspaniałych biotechnologów na Uniwersytecie Medycznym i oni potrzebują nowoczesnych narzędzi pracy, by ich zatrzymać w Polsce”.

Wrocławski projekt zakłada podanie CAR-T przynajmniej dziewięciu, a maksymalnie 18 pacjentom. Ich ostateczna liczba będzie zależna od przebiegu terapii. W Polsce każdego roku diagnozuje się do 1,5 tys. nowych przypadków agresywnego chłoniaka. w tej chwili w Polsce leczenie z wykorzystaniem technologii CAR-T prowadzi już 15 szpitali, kilka kolejnych przygotowuje się do tego. Trawją negocjacje nad poszerzeniem wskazań do stosowania tej terapii w ramch programów lekowych, m.in. dla pacjentów chorych na szpiczaka.