Zdecydowanie przeceniamy geny w tempie naszego starzenia się – powstało na ten temat już wiele opracowań naukowych. Wskazują one na niewielki wpływ genów, z którymi przyszliśmy na świat na to, jak będziemy funkcjonować w życiu i jak długo może ono potencjalnie trwać.
Jedna z ostatnich publikacji w tym temacie to wydana w 2023 r. książka profesor Rose Anne Kenny "Age Proof: The New Science of Living a Longer and Healthier Life", która opiera się na 35-letnim doświadczeniu naukowczyni w medycynie starzenia oraz pionierskich badaniach.
Przeczytamy w niej, iż za to jak będziemy się starzeć geny odpowiadają jedynie w 20 proc. Pozostałe 80 proc. to nasze wybory. To, jak traktujemy siebie i swoje ciała na co dzień.
Jakie czynniki mają największy wpływ na procesy starzenia?
Znajduje to potwierdzenie w nowym badaniu przeprowadzonym przez naukowców z Oxford Population Health, gdzie wskazano szereg czynników mających większy wpływ na zdrowie i przedwczesną śmierć niż geny. Badanie zostało opublikowane w czasopiśmie Nature Medicine.
Naukowcy wykorzystali dane od prawie pół miliona osób, aby ocenić wpływ m.in. różnych czynników na przedwczesne starzenie się, a o co za tym idzie powstawanie 22 częstych chorób, związanych z wiekiem.
Po wielu analizach wyodrębnili 25 takich czynników. Na liście znalazły się m.in. status społeczno-ekonomiczny, aktywność fizyczna, warunki życia, jakość snu, masa ciała w wieku 10 lat czy palenie tytoniu. Które z nich okazały się kluczowe?
1. Palenie tytoniu
Spośród nich absolutnym zwycięzcą niechlubnego rankingu okazało się jest palenie tytoniu, które mocno zwiększa ryzyko aż 21 chorób!
Cornelia van Duijn, profesor epidemiologii St Cross w Oxford Population Health i autorka artykułu podkreśla: – "Nasze badania pokazują głęboki wpływ czynników od nas zależnych na zdrowie. Zatem pracę muszą wykonać jednostki, ale powstać też powinny programy rządowe, mające na celu poprawę warunków społeczno-ekonomicznych, promujące ograniczenie palenia i aktywność fizyczną".
2. Ubóstwo i niekorzystne warunki życia
Drugie miejsce na podium zajęły niekorzystne czynniki społeczno-ekonomiczne, takie jak niski dochód gospodarstwa domowego i sytuacja zawodowa, które mają wpływ na 19 chorób. Ubóstwo, bezdomność bezrobocie - to oczywiste, iż wpływa niekorzystnie na nasze zdrowie, choćby ze względu na brak pieniędzy na leczenie.
3. Brak aktywności fizycznej
Okazuje się, iż brak aktywność fizycznej prowadzi do 17 chorób, które przyspieszają starzenie się organizmu. Sport uprawiany rekreacyjnie poprawia nasze zdrowie i pomaga zachować je w dobrej formie, jak najdłużej.
Cornelia van Duijn zwraca uwagę, iż skoro tak liczne choroby są warunkowane naszym zachowaniem i nawykami, a nie genami, sami możemy zmniejszać ryzyko m.in. przewlekłych chorób płuc, serca i wątroby, które są głównymi przyczynami niepełnosprawności i śmierci na całym świecie.
Sami jesteśmy w stanie zapewnić sobie długowieczność pod warunkiem skupienia się na tych aspektach, które będą wzmacniać nasze zdrowie na co dzień.
Naukowcy planują kolejne badania, które skupiać się będą na wpływie na długowieczność m.in. diety, substancji chemicznych (pestycydy i tworzywa sztuczne) czy nowych patogenów (ptasia grypa i COVID-19).
Pisząc powyższy tekst, korzystałam m.in. z informacji portalu Nature Medicine i University of Oxford.
