Dzień Matki na swój sposób obchodzili już starożytni Grecy i Rzymianie, choć, prawdę mówiąc, mniej chodziło im o uhonorowanie ich ziemskich matek, bardziej o czczenie matek-bogiń, które symbolizowały płodność i urodzaj. Z Dniem Ojca sprawa ma się gorzej. Choć dziś jest już powszechnie obchodzony na całym świecie, ma stosunkowo krótką historię, bo sięgającą początku XX wieku. I jak się pewnie domyślacie, pomysł pojawił się na fali popularności Dnia Matki.
Dzień Ojca na świecie i w Polsce, czyli USA jako pierwsze
Za inicjatorkę Dnia Ojca uznaje się Sonorę Smart Dodd z miejscowości Spokane w stanie Waszyngton. Wychowywana przez samotnego ojca, weterana wojny secesyjnej, postanowiła uczcić trud i miłość swojego taty. Dzięki jej staraniom, w czerwcu 1910 roku stan Waszyngton zorganizował pierwsze obchody Dnia Ojca.
Z czasem święto "rozlało" się na pozostałe stany USA, a kilkadziesiąt lat później, bo w 1972 roku prezydent Richard Nixon ustanowił Dzień Ojca świętem narodowym. Od tamtej pory jest on obchodzony w Ameryce w trzecią niedzielę czerwca.
Dzień Ojca zawędrował też do Europy, ale w różnych krajach obchodzony jest w różnych dniach, np. we Włoszech i Hiszpanii Dzień Ojca przypada na 19 marca, w miesiącu, w którym Polacy myślą raczej o Dniu Kobiet, a nie o Dniu Ojca.
Swoje święto polscy ojcowie mają bowiem 23 czerwca. I to dopiero od 1965 roku, choć Dzień Matki w naszym kraju mieliśmy jeszcze przed II wojną światową. Za to z roku na rok Dzień Ojca, na szczęście, podobnie, jak rola taty w rodzinie, rośnie na znaczeniu.
Ojciec w życiu syna. Relacja matki z synem była faworyzowana
"Matka jest najważniejsza", "dzieci bardziej kochają matkę", "dzieci zostają przy matce" – te stereotypowe banały nie wzięły się znikąd. Są pokłosiem tego, iż wpływ ojca na syna długo był uważany za ważniejszy niż jego wpływ na córkę, podobnie jak wpływ matki na córkę – te był faworyzowany w porównaniu z relacją matki z synem. Nie tylko w społecznej świadomości, ale i przez psychologów i pedagogów.
– Relacja ojca z dzieckiem jest w psychologii mniej analizowana niż ta z matką, ale to powoli się zmienia. Na szczęście przestajemy traktować rolę, jaką pełni ojciec w życiu dziecka jako tę, drugoplanową w porównaniu z rolą. Bo generalnie, zarówno relacja z tatą jak i z mamą stanowi dla dziecka fundament budowania własnej tożsamości, czyli rozumienia tego, kim się jest – mówi psycholożka Katarzyna Kucewicz.
A co daje ojciec swojej córce, a co synowi? Nie mamy oczywiście na myśli prezentów materialnych, ale te o wiele bardziej cenne, które niesiemy ze sobą, jako kapitał na całe życie, a czasem, niestety, jako niechciany bagaż, z którym niejedna osoba walczy w dorosłości na terapii?
Być może właśnie przez to, iż ich rola w rodzinach nie była tak doceniania, jak ta, którą pełnią matki, mężczyźni sami chętnie widzieli siebie głównie jako tych "od zarabiania", a nie od opieki, rozpieszczania, wychowania, pomagania przy odrabianiu lekcji i te role cedowali na żony i partnerki matki swoich dzieci. Na szczęście wraz z powolnym wprawdzie, ale jednak odchodzeniem patriarchatu, nastąpiła zmiana. Wręcz pokoleniowa.
– Mężczyźni, którzy dziś z reguły są znacznie bardziej uważni na potrzeby swoich dzieci niż ich ojcowie. Jednak wciąż często przedkładają swoją karierę nad rolę ojca, albo mają poczucie bycia tymi drugimi w relacji z dzieckiem, za matką – mówi Katarzyna Kucewicz, psycholożka.
– Dla chłopca ojciec jest niejako archetypem męskości. Badania dowodzą, iż synowie budują swoją tożsamość i "szlifują" kompetencje społeczne o wiele lepiej, gdy mają zaangażowanego, emocjonalnie dostępnego ojca, który potrafi wspierać i jest empatyczny. Ojcowie chłodni, dający przekaz – musisz być twardzielem, a bycie delikatnym i wrażliwym to ujma, wychowują tak naprawdę mężczyzn nieszczęśliwych i osamotnionych w przeżywaniu zupełnie ludzkich słabości – tłumaczy Katarzyna Kucewicz.
Ojciec w życiu córki, czyli "Co powie tata?" nie tylko w piosence
Natalia Kukulska, jako dziecko znana w show-biznesie jako Natalka, po tragicznej śmierci swojej mamy, Anny Jantar w katastrofie lotniczej, długo wychowywana przez samotnego ojca, śpiewała piosenkę "Co powie tata?". Wylansowała przebój, którego tytuł jest pytaniem, jakie świadomie, lub podświadomie zadaje sobie chyba każde dziecko. Wbrew stereotypom, nie tylko syn.
– Dla córki ojciec jest pierwszym mężczyzną, który patrzy na nią jak na człowieka – nie przez pryzmat wyglądu czy oczekiwań. To od niego często zależy wewnętrzne przekonanie, iż "jestem czegoś warta" – nie za coś, ale mimo wszystko – mówi psycholożka i terapeutka Katarzyna Kucewicz. I dodaje:
– Badania wykazują, iż córki zaangażowanych ojców mają wyższą samoocenę, lepiej stawiają granice w relacjach i mają mniejszą tendencję do uzależniania się od aprobaty innych w dorosłym życiu. Z kolei brak obecności taty może skutkować ustawicznym poszukiwaniem uznania, połączonym z wiecznym wewnętrznym przekonaniem o byciu nie dość dobrą.
