Otępienie

Otępienie to stan chorobowy, w przebiegu którego dochodzi do postępującego upośledzenia funkcji poznawczych. Najczęściej występuje u ludzi starszych wskutek chorób neurodegeneracyjnych. Uważa się, iż otępienie nie jest naturalnym zjawiskiem zachodzącym w organizmie człowieka, choćby wraz z upływem lat. Wskutek starzenia się dochodzi wprawdzie do osłabienia pamięci i koncentracji, jednak nie do takiego stopnia, aby utrudnione było codzienne funkcjonowanie, co ma miejsce w przebiegu większości postaci otępienia.

Otępienie – przyczyny

Istnieje wiele możliwych przyczyn otępienia. Mogą to być nie tylko choroby postępujące, ale także choroby przewlekłe po przebytych uszkodzeniach mózgu. Najczęściej otępienie wiąże się z chorobami neurodegeneracyjnymi, których główną cechą są ograniczenia poznawcze i behawioralne (np. choroba Alzheimera), jednak równie dobrze mogą to być choroby neurodegeneracyjne, w których na pierwszym planie znajdują się zaburzenie ruchowe, a deficyty poznawcze występują dopiero w trakcie choroby (na przykład choroba Parkinsona, choroba Huntingtona). Rzadszymi przyczynami są:

• infekcje (np. zakażenie wirusem HIV);
• choroby prionowe (np. choroba Creutzfeldta-Jakoba);
• schorzenia z autoagresji (np. stwardnienie rozsiane, autoimmunologiczne zapalenie mózgu);
• choroby genetyczne (zespół Downa).

Uszkodzenie mózgu prowadzące do wystąpienia otępienia może pojawić się też wskutek czynników farmakologicznych (przyjmowanie niektórych leków) lub toksycznych (zatrucia).

Rodzaje otępienia

W medycynie wyróżniamy następujące rodzaje otępienia:

• łagodne zaburzenia poznawcze (MIC) – samodzielność w codziennym życiu zostaje zachowania, jednak miejsce mają już łagodne ograniczenia domen poznawczych. U części pacjentów nie stwierdza się postępującego charakteru dolegliwości;
• otępienie typu Alzheimer – najczęściej występująca postać, będąca typowym otępieniem korowym. Dominują w niej zaburzenia pamięci i orientacji, a początek ma miejsce zwykle po ukończeniu 65. roku życia;
• otępienie naczyniopochodne – do głównych przyczyn tej postaci możemy zaliczyć przewlekłą leukoencefalopatię naczyniową lub zawał niedokrwienny mózgu;
• choroba Parkinsona z otępieniem – otępienie pojawia się bardzo często w przebiegu choroby Parkinsona;
• otępienie czołowo-skroniowe – przeważają nieprawidłowości w zachowaniu lub mowie.

Każda postać otępienia jest dla pacjenta źródłem ogromnego niepokoju. Nierzadko wspólnie z otępieniem występuje depresja lub stany lękowe.

Otępienie – objawy

Obraz kliniczny można podzielić na 3 etapy. W pierwszym pojawiają się jedynie łagodne zmiany w zakresie sprawności intelektualnych, funkcjonalnych i związanych z zachowaniem. Pacjent może jednak radzić sobie z tymi deficytami, dlatego codzienna samodzielność zostaje zachowana. W drugim etapie pojawia się otępienie umiarkowane. Występują wyraźne zaburzenia pamięci i innych procesów poznawczych, jak również objawy psychotyczne (urojenia, omamy). Konieczna jest stała opieka nad pacjentem. Trzeci etap wiąże się natomiast ze znacznym ograniczeniem kontaktu werbalnego. Występują zaburzenia zachowania, w tym zachowania agresywne, a także zaburzenia snu, łaknienia i zdolności ruchowych. Konieczna jest stała opieka nad pacjentem.

Na wczesnym etapie otępienia mogą pojawić się następujące objawy, które powinny być dla osób najbliższych pacjentowi mocno niepokojące:

• trudność w dobieraniu odpowiednich słów, zacinanie się podczas mówienia i błędy w pisaniu, których nie było dotychczas;
• utrata motywacji;
• wycofanie społeczne;
• utrata zdolności obsługi prostych urządzeń lub trudności we adekwatnym zakładaniu ubrania;
• zaburzona zdolność przewidywania;
• słabe rozumienie zasad bezpieczeństwa;
• częste gubienie rzeczy osobistych;
• zapominanie o ważnych wydarzeniach lub gubienie się w drodze do domu.

W tym momencie rodzina powinna poszukać profesjonalnej pomocy, choćby jeżeli pacjent twierdzi, iż nic mu nie jest (co zdarza się bardzo często). Jest to zjawisko wyparcia problemu, które z całą pewnością nie zahamuje jego postępu.

Otępienie – leczenie

Nie ma sposobów na całkowite leczenie otępienia o charakterze postępującym, można jedynie spowalniać ten postęp. najważniejsze znaczenie mają więc:

• pierwotna i wtórna terapia profilaktyczna naczyniowych czynników ryzyka i chorób (np. nadciśnienia tętniczego lub otyłości);
• regularna aktywność fizyczna;
• aktywne życie społeczne i intelektualne;
• zrównoważone odżywianie się (rekomenduje się dietę śródziemnomorską uzupełnioną suplementacją koenzymu Q10 i Spiruliny).

Pacjent powinien natomiast unikać palenia papierosów, picia alkoholu i przyjmowania preparatów hormonalnych. Uzupełniająco, w przebiegu niektórych chorób (np. choroby Alzheimera) stosuje się leki poprawiające funkcje poznawcze, przekaźnictwo nerwowe w mózgu oraz przepływy krwi w naczyniach mózgu.

	Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej...
	Spirulina 100% naturalna Spirulina platensis – alga o niebiesko-zielonej barwie. Dostarcza kompleks niezwykle ważnych składników odżywczych, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Wspomaga regulację metabolizmu … Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Felbecker A., Limmroth V., Tettenborn B., Choroby otępienne, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2020.
2. Biechowska D., Orłowska E., Neuropsychologiczna charakterystyka wybranych zespołów otępiennych, Polski Przegląd Neurologiczny, 2/2012.