Otępienie to stan chorobowy, w przebiegu którego dochodzi do postępującego upośledzenia funkcji poznawczych. Najczęściej występuje u ludzi starszych wskutek chorób neurodegeneracyjnych. Uważa się, iż otępienie nie jest naturalnym zjawiskiem zachodzącym w organizmie człowieka, choćby wraz z upływem lat. Wskutek starzenia się dochodzi wprawdzie do osłabienia pamięci i koncentracji, jednak nie do takiego stopnia, aby utrudnione było codzienne funkcjonowanie, co ma miejsce w przebiegu większości postaci otępienia.
Otępienie – przyczyny
Istnieje wiele możliwych przyczyn otępienia. Mogą to być nie tylko choroby postępujące, ale także choroby przewlekłe po przebytych uszkodzeniach mózgu. Najczęściej otępienie wiąże się z chorobami neurodegeneracyjnymi, których główną cechą są ograniczenia poznawcze i behawioralne (np. choroba Alzheimera), jednak równie dobrze mogą to być choroby neurodegeneracyjne, w których na pierwszym planie znajdują się zaburzenie ruchowe, a deficyty poznawcze występują dopiero w trakcie choroby (na przykład choroba Parkinsona, choroba Huntingtona). Rzadszymi przyczynami są:
- infekcje (np. zakażenie wirusem HIV);
- choroby prionowe (np. choroba Creutzfeldta-Jakoba);
- schorzenia z autoagresji (np. stwardnienie rozsiane, autoimmunologiczne zapalenie mózgu);
- choroby genetyczne (zespół Downa).
Uszkodzenie mózgu prowadzące do wystąpienia otępienia może pojawić się też wskutek czynników farmakologicznych (przyjmowanie niektórych leków) lub toksycznych (zatrucia).
Rodzaje otępienia
W medycynie wyróżniamy następujące rodzaje otępienia:
- łagodne zaburzenia poznawcze (MIC) – samodzielność w codziennym życiu zostaje zachowania, jednak miejsce mają już łagodne ograniczenia domen poznawczych. U części pacjentów nie stwierdza się postępującego charakteru dolegliwości;
- otępienie typu Alzheimer – najczęściej występująca postać, będąca typowym otępieniem korowym. Dominują w niej zaburzenia pamięci i orientacji, a początek ma miejsce zwykle po ukończeniu 65. roku życia;
- otępienie naczyniopochodne – do głównych przyczyn tej postaci możemy zaliczyć przewlekłą leukoencefalopatię naczyniową lub zawał niedokrwienny mózgu;
- choroba Parkinsona z otępieniem – otępienie pojawia się bardzo często w przebiegu choroby Parkinsona;
- otępienie czołowo-skroniowe – przeważają nieprawidłowości w zachowaniu lub mowie.
Każda postać otępienia jest dla pacjenta źródłem ogromnego niepokoju. Nierzadko wspólnie z otępieniem występuje depresja lub stany lękowe.
Otępienie – objawy
Obraz kliniczny można podzielić na 3 etapy. W pierwszym pojawiają się jedynie łagodne zmiany w zakresie sprawności intelektualnych, funkcjonalnych i związanych z zachowaniem. Pacjent może jednak radzić sobie z tymi deficytami, dlatego codzienna samodzielność zostaje zachowana. W drugim etapie pojawia się otępienie umiarkowane. Występują wyraźne zaburzenia pamięci i innych procesów poznawczych, jak również objawy psychotyczne (urojenia, omamy). Konieczna jest stała opieka nad pacjentem. Trzeci etap wiąże się natomiast ze znacznym ograniczeniem kontaktu werbalnego. Występują zaburzenia zachowania, w tym zachowania agresywne, a także zaburzenia snu, łaknienia i zdolności ruchowych. Konieczna jest stała opieka nad pacjentem.
Na wczesnym etapie otępienia mogą pojawić się następujące objawy, które powinny być dla osób najbliższych pacjentowi mocno niepokojące:
- trudność w dobieraniu odpowiednich słów, zacinanie się podczas mówienia i błędy w pisaniu, których nie było dotychczas;
- utrata motywacji;
- wycofanie społeczne;
- utrata zdolności obsługi prostych urządzeń lub trudności we adekwatnym zakładaniu ubrania;
- zaburzona zdolność przewidywania;
- słabe rozumienie zasad bezpieczeństwa;
- częste gubienie rzeczy osobistych;
- zapominanie o ważnych wydarzeniach lub gubienie się w drodze do domu.
W tym momencie rodzina powinna poszukać profesjonalnej pomocy, choćby jeżeli pacjent twierdzi, iż nic mu nie jest (co zdarza się bardzo często). Jest to zjawisko wyparcia problemu, które z całą pewnością nie zahamuje jego postępu.
Otępienie – leczenie
Nie ma sposobów na całkowite leczenie otępienia o charakterze postępującym, można jedynie spowalniać ten postęp. najważniejsze znaczenie mają więc:
- pierwotna i wtórna terapia profilaktyczna naczyniowych czynników ryzyka i chorób (np. nadciśnienia tętniczego lub otyłości);
- regularna aktywność fizyczna;
- aktywne życie społeczne i intelektualne;
- zrównoważone odżywianie się (rekomenduje się dietę śródziemnomorską uzupełnioną suplementacją koenzymu Q10 i Spiruliny).
Pacjent powinien natomiast unikać palenia papierosów, picia alkoholu i przyjmowania preparatów hormonalnych. Uzupełniająco, w przebiegu niektórych chorób (np. choroby Alzheimera) stosuje się leki poprawiające funkcje poznawcze, przekaźnictwo nerwowe w mózgu oraz przepływy krwi w naczyniach mózgu.
Polecane produkty:
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
|
Spirulina 100% naturalna
Spirulina platensis – alga o niebiesko-zielonej barwie. Dostarcza kompleks niezwykle ważnych składników odżywczych, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Wspomaga regulację metabolizmu … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Felbecker A., Limmroth V., Tettenborn B., Choroby otępienne, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2020.
- Biechowska D., Orłowska E., Neuropsychologiczna charakterystyka wybranych zespołów otępiennych, Polski Przegląd Neurologiczny, 2/2012.
