Receptura pozwala połączyć w jednej postaci substancje o różnych mechanizmach działania — przeciwzapalnym, przeciwbakteryjnym, obkurczającym błonę śluzową czy regenerującym. Dzięki temu farmaceuta może przygotować preparat dopasowany do potrzeb pacjenta, zwłaszcza w przypadkach, gdy gotowe leki nie przynoszą oczekiwanego efektu lub konieczne jest uniknięcie pewnych substancji pomocniczych.
Krople do nosa
Krople do nosa są jedną z postaci leków recepturowych stosowanych w terapii objawowej kataru. Ich głównym celem jest obkurczenie błony śluzowej, zmniejszenie obrzęku i poprawa drożności nosa. W zależności od zastosowanego składu mogą również wykazywać działanie przeciwzapalne, przeciwbakteryjne lub regenerujące błonę śluzową.
Sprawdź również: Krople do nosa – czy muszą być izotoniczne?
Rp.
Neomycini 0,125
Hydrocortisoni 0,125
0,4% sol. Ephetonini ad 10,0
M.f. guttae
Sposób wykonania:
Lek przygotowujemy w warunkach aseptycznych. W części wody rozpuszczamy neomycynę oraz efedrynę. W moździerzu hydrokortyzon rozcieramy w kilku kroplach glicerolu, uzyskując zawiesinę. Dodajemy do niej stopniowo wcześniej przygotowany roztwór, mieszając po każdej porcji. Gotowy preparat przelewamy do jałowej butelki z zakraplaczem, przepłukujemy moździerz pozostałą wodą i uzupełniamy do 10 g. Oznaczamy etykietą „Przed użyciem wstrząsnąć”.
Działanie składników:
Neomycyna — działa przeciwbakteryjnie.
Hydrokortyzon — łagodzi stan zapalny i obrzęk.
Efedryna — obkurcza naczynia błony śluzowej i zmniejsza obrzęk.
Rp.
Ephedrini hydrochloridi 0,2
Aquae 1,0
Ol. Menthae piperitae gtt III
Celugeli ad 20,0
M.f. gelatum
Zobacz też: Oleogel i Celugel w recepturze aptecznej – różnice, adekwatności i praktyczne zastosowania
Sposób wykonania:
Rozpuszczamy efedrynę w wodzie. Stopniowo wprowadzamy Celugel, mieszając do uzyskania jednorodnego żelu. Na koniec dodajemy III krople olejku z mięty pieprzowej, mieszamy.
Działanie składników:
Efedryna — obkurcza naczynia błony śluzowej i zmniejsza obrzęk.
Olejek z mięty pieprzowej — chłodzi, łagodzi podrażnienia.
Rp.
Neomycini 0,2
Hydrocortisoni 0,4
Sulfarinoli ad 20,0
M.f. guttae
Sposób wykonania:
Lek wykonujemy w warunkach aseptycznych. W zlewce hydrokortyzon zawieszamy w niewielkiej ilości Sulfarinolu. Następnie dodajemy część Sulfarinolu oraz odważoną neomycynę i dokładnie mieszamy zawiesinę. Uzyskany roztwór przelewamy do buteleczki z ciemnego szkła, przepłukujemy zlewkę pozostawionym Sulfarinolem i uzupełniamy do 20 g. Oznaczamy etykietą „Przed użyciem wstrząsnąć”.
Działanie składników:
Neomycyna — działa miejscowo przeciwbakteryjnie.
Hydrokortyzon — łagodzi stan zapalny i obrzęk błony śluzowej.
Sulfarinol — zawiera sulfatiazol o działaniu przeciwbakteryjnym oraz azotan nafazoliny, który obkurcza naczynia błony śluzowej i zmniejsza jej obrzęk.
Rp.
Linomag 0,2
Vit. A liq.
Vit. E liq. aa 2,0
Ol. Menthae piperitae gtt II
M.f. guttae
Sposób wykonania:
Odmierzone ilości Linomagu i witamin mieszamy delikatnie. Na koniec dodać 2 krople olejku z mięty pieprzowej. Gotowy roztwór przelewamy do butelki z ciemnego szkła i oznaczamy odpowiednią sygnaturą.
Działanie składników:
Połączenie Linomagu z witaminami A i E działa ochronnie, regenerująco i łagodząco na błonę śluzową nosa. Preparat natłuszcza wysuszoną śluzówkę, wspomaga jej odnowę oraz zmniejsza podrażnienia i uczucie suchości, przyczyniając się do szybszej regeneracji.
Olejek z mięty pieprzowej — chłodzi, łagodzi podrażnienia.
Preparaty na ból i suchość gardła
Leki stosowane przy bólu gardła i suchości błon śluzowych mają za zadanie działać odkażająco, łagodząco i powlekająco. Najczęściej przyjmują postać roztworów, emulsji lub płukanek, które rozcieńcza się w wodzie przed użyciem. Ich skład opiera się na substancjach o działaniu antyseptycznym oraz nawilżającym.
Czytaj także: Wkręć się w recepturę – glicerynowa płukanka do gardła
Rp.
Iodi puri 0,1
Kalii iodidi 1,0
Linomag 10,0
Glyceroli 25,0
Vit. A liq. 5,0
Vit. E liq. 5,0
Menthae pip. ol. gtt VI
Aquae ad 100,0
M.f. emulsio
Sposób wykonania:
Jodek potasu rozpuszczamy w niewielkiej ilości wody, następnie do otrzymanego roztworu dodajemy jod, witaminy A i E oraz Linomag, dokładnie mieszając. Kolejno wprowadzamy glicerol i stopniowo uzupełniamy wodę do wymaganej objętości. Na koniec dodać 6 kropli olejku z mięty pieprzowej. Gotową emulsję przelewamy do butelki z ciemnego szkła i oznaczamy etykietą „Przed użyciem wstrząsnąć”.
Działanie składników:
Jod i jodek potasu — działają antyseptycznie i odkażająco.
Linomag — natłuszcza i regeneruje błonę śluzową.
Glicerol — nawilża i łagodzi podrażnienia.
Witamina A — wspiera regenerację nabłonka.
Witamina E — działa antyoksydacyjnie i ochronnie.
Olejek z mięty pieprzowej — chłodzi, łagodzi podrażnienia.
Rp.
Vit. A liq.
Vit. E liq.
Vit. D3 liq. aa 10,0
Ol. Menthae pip. gtt VI
Glyceroli ad 250,0
M.f. sol.
Sposób wykonania:
Do butelki odważamy glicerol, a następnie dodajemy roztwory witamin A, E i D3 oraz 6 kropli z mięty pieprzowej. Całość energicznie mieszamy do uzyskania jednorodnego roztworu. Preparat oznaczamy etykietą „Przed użyciem wstrząsnąć”.
Działanie składników:
Witaminy A, E i D3 — regenerują i wzmacniają błonę śluzową gardła.
Glicerol — działa nawilżająco i łagodząco.
Olejek z mięty pieprzowej — chłodzi, łagodzi podrażnienia.
Autor: mgr farm. Magdalena Kozdroń
Bibliografia:
- Skarżyńska M. Leki recepturowe stosowane donosowo i w farmakoterapii chorób zatok w codziennej praktyce otorynolaryngologicznej – możliwości, wskazania, wyzwania, Now Audiofonol, 2022;11(1):19–27. doi: 10.17431/11.1.2
- Farmakopea Polska XII, 2020.
- Jachowicz, R. (red.). Receptura Apteczna. Wydanie III. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2015. ISBN 978-83-200-4894-0.
