Statystyki są alarmujące: jedna na cztery kobiety po 60. roku życia oraz co druga po 70. roku życia walczy z osteoporozą, ale tylko 5 proc. z nich objętych jest leczeniem.
Do najważniejszych czynników ryzyka osteoporozy należą:
- wiek,
- płeć,
- palenie papierosów,
- nadużywanie alkoholu,
- brak aktywności fizycznej,
- niedobór witaminy D.
Osteoporoza może rozwijać się przez lata w sposób bezobjawowy. W jej leczeniu najważniejsze są innowacyjne terapie, zwłaszcza w przypadku osteoporozy pomenopauzalnej.
W Polsce na liście refundacyjnej znajduje się już romosozumab stosowany w leczeniu ciężkiej postaci tej choroby. Pacjentki mogą z niego korzystać w ramach programu lekowego B.160 “Leczenie pacjentek z ciężką postacią osteoporozy pomenopauzalnej”, uruchomionego od 1 lipca br. Jednak
w związku z narastającymi problemami finansowymi Narodowego Funduszu Zdrowia pojawiają się poważne obawy dotyczące przyszłości tego programu i możliwości jego realizacji.
Refundacja tylko dla wybranych?
NFZ uruchomił konkursy w ramach programu lekowego B.160 jedynie w 9 województwach. Początkowo, budżet przewidziany na umowy wynosił sumarycznie 983.683,33 zł, z czego zakontraktowano tylko 222.673,15 zł (stan na 11 października br.). Tak duża redukcja budżetu sprawia, iż wiele pacjentek może zostać pozbawionych dostępu do niezbędnego leczenia.
W województwach, gdzie ogłoszono konkursy, szczególnie trudna sytuacja dotyczy lubelskiego
i podlaskiego, gdzie NFZ przyznał kontrakty na poziomie zaledwie 3 tys. zł na pacjenta. Taka kwota wystarcza na leczenie jednej osoby tylko przez miesiąc. Jak wskazują eksperci, to zupełnie niewystarczające finansowanie, szczególnie w regionach, gdzie liczba pacjentek potrzebujących leczenia jest dużo większa.
Na podstawie danych Narodowego Funduszu ZdrowiaLekarze stają przed dylematem, komu przyznać możliwość leczenia, co jest moralnie trudnym wyborem, kiedy wiadomo, iż pacjentek jest znacznie więcej. To poważny problem, który dotyczy nie tylko województw lubelskiego i podlaskiego
– mówi dr n. med. Cezary Strugała, specjalista rehabilitacji medycznej, medycyny pracy, ortopedii i traumatologii z Przychodni Kopernik w Grudziądzu.
Jak podkreśla, zbyt małe nakłady z NFZ oraz zbyt niskie limity na pacjenta mogą w krótkim czasie spowodować poważne utrudnienia w dostępie pacjentów do terapii osteoporozy. jeżeli nie zostaną podjęte odpowiednie kroki, dostęp do leczenia stanie się przywilejem, a nie standardem w ochronie zdrowia.
Magdalena Osińska-Kurzywilk, prezes Koalicji “Na pomoc niesamodzielnym”, również jest zaniepokojona obecną sytuacją.
Każda zwłoka w leczeniu osteoporozy może prowadzić do tragicznych konsekwencji dla zdrowia pacjentek. Złamania związane z tą chorobą to nie tylko ból i ograniczenie sprawności, ale często również droga do trwałej niesamodzielności, a w skrajnych przypadkach choćby do śmierci. Leczenie osteoporozy nie jest luksusem, ale koniecznością. Brak dostępu do nowoczesnych terapii oznacza, iż wiele kobiet zostaje pozbawionych szansy na normalne, aktywne życie. Niepokoi mnie, iż nie we wszystkich województwach rozstrzygnięto konkursy, bo to oznacza znaczne pogorszenie w dostępie do terapii
– mówi Magdalena Osińska-Kurzywilk.
Kryzys systemu ochrony zdrowia
Problem finansowy związany z leczeniem osteoporozy stanowi tylko część szerszego kryzysu, jaki dotyka system ochrony zdrowia w Polsce. Według raportu “Luka finansowa systemu ochrony zdrowia w Polsce — perspektywa 2025-2027”, polski system opieki zdrowotnej wymaga w najbliższych latach dofinansowania na poziomie od 92,5 do 158,9 mld zł. Rosnące koszty wynagrodzeń pracowników, rosnące zapotrzebowanie na świadczenia medyczne oraz braki kadrowe sprawiają, iż NFZ stoi w obliczu wyczerpania rezerw finansowych, co może mieć bezpośredni wpływ na dostęp do refundowanych terapii, w tym programów lekowych.
Problem ten nie dotyczy jedynie osteoporozy. Ministerstwo Zdrowia pracuje nad nową strategią, która opiera się na tzw. odwróconej piramidzie świadczeń, zakładającej większy nacisk na leczenie poza szpitalami i w domach pacjentów. Minister zdrowia Izabela Leszczyna zwraca uwagę, iż choć ta strategia może pomóc w długofalowym obniżeniu kosztów opieki zdrowotnej i zwiększeniu dostępności świadczeń, to nie rozwiązuje problemu natychmiastowego braku środków na realizację takich programów jak leczenie osteoporozy.
Konieczne są pilne działania
20 października obchodzimy Światowy Dzień Osteoporozy. Głównym celem kampanii jest zwrócenie uwagi na rosnącą liczbę osób borykających się z tą chorobą i podnoszenie świadomości na temat zapobiegania, diagnozowania i leczenia osteoporozy oraz powiązanych z nią chorób układu mięśniowo-szkieletowego. Tegoroczna kampania odbywa się pod hasłem: Powiedz NIE kruchym kościom”. Koalicja “Na pomoc niesamodzielnym” apeluje o pilne działania, które zagwarantują pacjentkom z ciężką postacią osteoporozy dostęp do leczenia w ramach programu B.160. Zdaniem przedstawicieli koalicji, leczenie osteoporozy nie jest luksusem, ale koniecznością, a brak dostępu do nowoczesnych terapii zwiększa ryzyko złamań, które prowadzą do dalszych komplikacji zdrowotnych i dodatkowych obciążeń finansowych dla systemu ochrony zdrowia.
