Osoby z różną niepełnosprawnością za kratami więzienia – dostępność

rampa.net.pl 3 miesięcy temu

Poprzednio omówiono system terapeutyczny, w dzisiejszym materiale zostaną omówione kwestie dostępności zakładów karnych pod osoby z niepełnosprawnością. Dostępność to słowo klucz w życiu osób z niepełnosprawnością. W dzisiejszym artykule skoncentrujemy się na dostępności zakładów karnych do potrzeb osób z niepełnosprawnością od strony teoretycznej i praktycznej.

Według informacji na stronie Centralnego Zarządu Służby Więziennej sprawami zajmującymi się dostępnością zakładów karnych jest koordynator ds. dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami. Ponadto koordynator tworzy plan działania mający na celu poprawić dostępność osobom z szczególnymi potrzebami. Wszystkie udogodnienia tworzone są na podstawie ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o zapewnieniu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami. Zakłady karne zatrudniają osoby pełniące taką funkcję. Można to wszystko sprawdzić na stronie Centralnego Zarządu Służby Więziennej.

Dostęp zakładów karnych do potrzeb osób z niepełnosprawnością w teorii

Wytyczne stworzone przez osoby z niepełnosprawnością dotyczące dostępności więzień dla osadzonych brali pod uwagę między innymi:

Osoby z różnymi typami niepełnosprawnościami ruchu (osoby na wózku, osoby poruszające się o kulach, osoby z niepełnosprawnościami manualnymi)
Osoby z dysfunkcjami wzroku (niewidomi, niedowidzący)
Osoby niesłyszące i słabosłyszące
Osoby z innymi niepełnosprawnościami

Wytyczne oparto o 7 zasad Uniwersalnego projektowania opracowanych na Uniwersytecie w Północnej Karolinie, w USA, wskazanych w uchwalonej przez Konwencje Praw Osób Niepełnosprawnych.

Równy dostęp – rozwiązania winny być użyteczne dla ludzi o różnych możliwościach fizycznych
Elastyczność użytkowania – rozwiązania winny uwzględniać potrzeby i możliwości wszystkich użytkowników.
Prostota i intuicyjność – wszystko powinno być łatwe do zrozumienia i niezależne od poziomu wiedzy i znajomości języka.
Czytelna informacja – informacja ma być czytelna niezależnie od warunków sensorycznych.
Tolerancja na błędy – rozwiązanie ma minimalizować niebezpieczeństwo i negatywne konsekwencje przypadkowych lub niezamierzonych działań użytkownika.
Minimalizowanie wysiłku fizycznego – korzystanie z konkretnego rozwiązania ma być efektywne, wygodne i niepowodujące zmęczenia u osoby korzystającej.
Parametry wielkości przestrzeni umożliwiające dostęp i użytkowania – przestrzeń i parametry danego rozwiązania powinny umożliwić korzystanie dla wszystkich niezależnie od postury ciała i mobilności użytkującego.

Źródło: The principales of universal design, NC State Uniwersity, The Centerfor Universal Design, 1997.

Dostęp zakładów karnych do potrzeb osób z niepełnosprawnością podzielimy na:

Komunikacje zewnętrzną

Jednostki penitencjarne powinny być zlokalizowane w miejscach, do których można dotrzeć zarówno samochodem, jak i środkami komunikacji miejskiej. Minimum jedno dojście łączące przystanek, parking oraz główne ciągi piesze[1] z wejściem do budynku powinno być dostępne dla osób z różną niepełnosprawnością[2]. Drogi wyznaczone pod osoby z niepełnosprawnością nie powinny zawierać żadnych schodów, progów ani uskoków. W skład komunikacji zewnętrznej wchodzi:

komunikacja na terenie zakładu, gdzie należy zapewnić dostępne ciągi piesze, które by umożliwiły swobodne przemieszczanie się między budynkami bądź ważnymi miejscami (boiska, przestrzeń spacerowa) dla osób z różną niepełnosprawnością.
Nawierzchnia – antypoślizgowa, nawierzchnie ciągów pieszych musi być wykonana z materiałów gładkich, nieutrudniających się poruszanie się np. osobom na wózkach. Takimi nawierzchniami może być płyta betonowa lub kamienna.
Przestrzenie spacerowe – W zakładzie karnym minimum jedna przestrzeń spacerowa musi być dostosowana pod potrzeby osób z różną niepełnosprawnością. Do tego powinna być postawiona jedna ławka z oparciem i podłokietnikami.

Wejście do budynków

Dostępność pomieszczeń należy zapewnić zgodnie z wytycznymi znajdującymi się w poniższej tabeli:

Źródło: Monitoring traktowania więźniów z niepełnosprawnością fizyczną i sensoryczną

Wejście dla osób z różną niepełnosprawnością powinno być zapewnione zgodnie z poniższymi wytycznymi, zamieszczonymi w tabeli.

Źródło: Monitoring traktowania więźniów z niepełnosprawnością fizyczną i sensoryczną

W momencie, gdy ze względu na różne czynniki nie będzie można wdrożyć rozwiązań technicznych wypisanych wyżej to zaleca się zastosowanie podnośnika według przyjętych norm.

Cele mieszkalne

Klasyfikacja i rozmieszczenie skazanych odbywa się w oparciu o przepisy, a w szczególności o treść art. 110§ 4kkw, który wskazuje jakimi kryteriami należy kierować się przy umieszczaniu skazanego w celi mieszkalnej m.in. potrzebą zapewnienia porządku oraz bezpieczeństwa w zakładzie karnym, kształtowania adekwatnej atmosfery wśród skazanych, a także zaleceniami lekarskimi, psychologicznymi i rehabilitacyjnymi[3].

Klasyfikacja cel dzieli się między innymi na:

Cele o specjalnym przeznaczeniu – W każdym zakładzie karnym i areszcie śledczym możemy wyróżnić również takie pomieszczenia jak: cele izb chorych, cele dla poruszających się na wózkach inwalidzkich, cele kontroli osobistej, cele transportowe, czy tzw. cele przejściowe. Do tych ostatnich trafiają osadzeni po przyjęciu do jednostki penitencjarnej, których umieszcza się w celi przejściowej na okres niezbędny, nie dłużej jednak niż na 14 dni, dla poddania go wstępnym badaniom lekarskim, zabiegom sanitarnym i wstępnym badaniom osobopoznawczym oraz zapoznania z podstawowymi aktami prawnymi dotyczącymi wykonywania kary więzienia i porządkiem wewnętrznym aresztu śledczego[4].

Dostęp zakładów karnych do potrzeb osób z niepełnosprawnością w praktyce

Zakład Karny w Potulicach – W ostatnim czasie wykonano podjazdy dla osób poruszających się na wózkach, usunięto progi i różnice w poziomie podłóg w budynkach mieszkalnych, w których znajdują się cele przystosowane dla niepełnosprawnych osadzonych. Więźniowie na wózkach mają również dostosowane aparaty telefoniczne, które są przymocowane tak, aby był swobody dostęp korzystania z nich przez osoby poruszające się na wózkach inwalidzkich[5]. W zakładzie znajdują się oddziały aresztu śledczego dla mężczyzn, zakład typu zamkniętego dla młodocianych, odział terapeutyczny dla skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo[6].
Areszt Śledczy w Gdańsku – Ograniczono liczbę schodów dzielącą więźniów od sali widzeń, placu spacerowego, kaplicy. Zamontowano specjalną zewnętrzną platformę, która umożliwia podjazd do oddziału znajdującego się na niższym poziomie pawilonu. W bezpośrednim kontakcie z oddziałem pozostaje gabinet lekarski, świetlica oraz dyżurka oddziałowego. Nowoczesna winda osobowa usprawnia przejazd więźniów do gabinetu wychowawcy, psychologa, salki terapeutycznej i łaźni. Kąpiele realizowane są pod nadzorem służby zdrowia i realizowane są w zależności od potrzeb. W budynku, w którym funkcjonuje oddział, zmieniła się struktura, usytuowanie i wielkość cel mieszkalnych przeznaczonych dla niepełnosprawnych. Poszerzono drzwi pomieszczeń, w których zakwaterowani są osadzeni. Dla swobody i bezproblemowego przejazdu wózków inwalidzkich zlikwidowano progi wejściowe. Zwiększając kubaturę wewnętrzną cel, zażegnano problem przemieszczania się w nich choćby dwóch czy trzech wózków[7].

W zakładach karnych dokonuje się sukcesywnie remontów. Poniżej przedstawiono tabelę uwzględniającą remonty w poszczególnych latach.