Opakowania stosowane dla ocznych leków recepturowych

receptura.pl 4 dni temu

Na szczęście z biegiem lat rynek farmaceutyczny znacznie się rozwinął, oferując nowe rozwiązania, które zwiększyły skuteczność, ekonomiczność oraz wygodę stosowania preparatów do oczu sporządzanych w aptece. w tej chwili dostępne są innowacyjne opakowania nie tylko dla kropli ocznych, ale także dla maści. W niniejszym artykule zaprezentujemy przegląd aktualnych opakowań stosowanych w recepturze aptecznej.

Opakowania jednodawkowe stosowane dla ocznych leków recepturowych

Minimsy

Pierwszymi opakowaniami, które pojawiły się na rynku, były minimsy wykonane z tworzywa sztucznego. Proces ich zamykania był dość problematyczny, ponieważ wymagał zastosowania lampy lutowniczej i statywu dociskowego, która uszczelnia pojemnik. Kolejnym, znacznie wygodniejszym w użyciu rozwiązaniem są minimsy przypominającą pojemnik Eppendorf®. W tym przypadku pojemniki również umieszcza się w statywie, napełnia odpowiednią ilością płynu (od 0,2 ml do 1 ml), a następnie zamyka specjalnym wieczkiem. Zamknięcie wieczka może początkowo sprawiać trudności, ponieważ wymaga precyzyjnego docisku. Zaleca się ustawienie wieczka pod kątem i dokładne jego dociśnięcie (sposób zamknięcia przedstawiono na zdjęciu).

Okres przydatności roztworu w nieotwartym minimsie wynosi około 30 dni (w zależności od rodzaju roztworu). Po otwarciu powinno się zużyć roztwór w przeciągu 24 godzin, jednak ze względu na brak nakrętki w dostępnych na rynku minimsach krople powinny być zużyte natychmiast po otwarciu. Do zalet stosowania minimsów należy łatwość aplikacji, gdyż są one elastyczne, co znacznie ułatwia dozowanie kropli. Niestety, mają również wady – często napełnia się je ilością 0,5 ml, a wykorzystuje się jedynie 1-2 krople, przez co resztę roztworu trzeba zutylizować. Zalecamy się zakup odpowiedniego statywu do minimsów, co znacznie ułatwia pracę z tym typem opakowania. Każdy minimis należy przechowywać w opakowaniu np. pudełka.

Butelki jednodawkowe

Alternatywą dla minimsów są małe buteleczki o pojemności 1 ml, które kształtem przypominają większe butelki o pojemności 10 ml. Wykonane są z tworzywa sztucznego i, podobnie jak standardowe opakowania, składają się z trzech elementów: butelki, zakraplacza oraz nakrętki. Butelki te są zwykle białe, co uniemożliwia precyzyjne oszacowanie ilości wlewanego roztworu, dlatego najlepszym rozwiązaniem jest odmierzanie porcji przy użyciu strzykawki.

Ich zaletą jest obecność nakrętki, która pozwala na zużycie roztworu w ciągu 24 godzin od otwarcia. Jednak, podobnie jak w przypadku klasycznych minimsów, konieczne jest zutylizowanie niewykorzystanego roztworu. Producenci oferują te buteleczki zarówno w pojedynczych opakowaniach, jak i w zestawach po 10 sztuk.

Klasyczne butelki

Klasyczne butelki nie są aktualnie najlepszym wyborem jeżeli chodzi o sporządzanie kropli ocznych, jak wiemy w hurtowniach nie ma dostępnych konserwantów do kropli ocznych więc sporządzamy je bez nich, przez co w przypadku klasycznej butelki ważność roztworu to jedyne 24h. Butelki takie sprawdzą się jedynie w przypadku roztworów, które wymagają zużycia w przeciągu 24h np. krople z witaminą C. W sprzedaży dostępne są trzyczęściowe butelki wyjałowione tlenkiem etylenu z tworzywa sztucznego. Mają pojemności: 5 ml, 10 ml i 30ml. Poza tym można również wykorzystać jałowe butelki szklane z zakraplaczem o pojemności 10 ml.

Czytaj także: Leki oczne – jakie wymagania powinny spełniać?

Butelki wielodawkowe stosowane dla ocznych leków recepturowych

Butelka typu Novelia®

To rozwiązanie jest stosowane w recepturze już od kilku lat. Butelki do kropli ocznych niewymagające konserwantów wykorzystują opatentowaną technologię odpowietrzania PureFlow®. Są one wyjaławianie przy użyciu tlenku etylenu i posiadają specjalny zawór, który zapobiega przedostawaniu się powietrza do wnętrza opakowania, co zapewnia jednostronny przepływ i chroni roztwór przed drobnoustrojami obecnymi w powietrzu. Aby wyrównać ciśnienie wewnętrzne, powietrze przechodzi przez silikonową membranę umożliwiającą dyfuzję, jednocześnie uniemożliwiając przedostanie się mikroorganizmów do wnętrza butelki.

Butelki dostępne są w pojemnościach 5 ml oraz 10 ml. Istnieją także różne warianty dostosowane do roztworów wodnych oraz olejowych. Na przykład przy przygotowywaniu kropli z cyklosporyną na bazie oleju rycynowego należy użyć butelki przeznaczonej do kropli olejowych. Proces napełniania butelek jest prosty – odpowiednią ilość roztworu pobiera się ze zlewki i filtruje bezpośrednio do butelki dzięki sączka wyjaławiającego.

Warto zwrócić uwagę na specyficzny sposób aplikacji kropli z tego rodzaju butelek, ponieważ nie posiadają one tradycyjnego zakraplacza. Kropla wydostaje się przez końcówkę zaworu dozującego oznaczoną niebieską kropką, tzw. „blue tip”. Pacjent powinien być odpowiednio poinstruowany co do prawidłowego sposobu zakraplania.

Butelki tego typu mają także swoje wady – ich użytkowanie może być trudne dla osób starszych, ponieważ wydobycie kropli wymaga sporej siły. Ponadto, brak tradycyjnego zakraplacza może utrudniać precyzyjne aplikowanie kropli, co może skutkować ich spływaniem po policzkach lub powiekach. Zaletą jest natomiast zachowanie jałowości roztworu przez okres do 6 miesięcy, o ile butelka nie zostanie otwarta. Po otwarciu lek należy zużyć w ciągu 30 dni, choć czas ten może się różnić w zależności od rodzaju roztworu.

Butelki typu COMOD®

Jest to jedna z droższych opcji wśród opakowań na krople oczne. Butelki z systemem podobnym do butelek COMOD® występują w pojemnościach 5 ml i 10 ml. Ich konstrukcja zawiera tłok ze sprężyną, który ułatwia aplikację kropli do oka. Mogą być one stosowane do wszystkich typów roztworów – zarówno wodnych, żeli, jak i olejowych. Przed pierwszym użyciem konieczne jest kilkukrotne naciśnięcie pompki, ponieważ w kanale dozującym początkowo nie znajduje się płyn, co gwarantuje adekwatne działanie systemu.

Butelki COMOD® są wyposażone w potrójny system zabezpieczeń przed skażeniem mikrobiologicznym, w tym silikonowy filtr Matrix®, który zapewnia jałowość przez 6 miesięcy w przypadku nie otwartej butelki oraz przez 2 miesiące po rozpoczęciu użytkowania. Proces wyjaławiania butelek odbywa się dzięki oparów tlenku etylenu, a każda butelka jest dodatkowo zapakowana w sterylną torebkę.

Do potencjalnych wad tego rozwiązania należy zaliczyć trudność w dozowaniu u osób ze słabą koordynacją ruchową oraz konieczność posiadania specjalnego urządzenia do zamykania tych butelek. Mimo to butelki te są bardzo cenione przez pacjentów ze względu na nowoczesny system dozowania kropli.

Podsumowanie

Każde z opisanych rozwiązań technologicznych ma swoje wady i zalety. Dobierając odpowiednie opakowanie dla pacjenta, warto wziąć pod uwagę zarówno aspekty ekonomiczne, jak i wygodę użytkowania. Dla niektórych pacjentów najważniejsze może być łatwe dozowanie i precyzyjna aplikacja kropli, podczas gdy dla innych istotniejsze będą dłuższy okres jałowości czy możliwość przechowywania roztworu przez dłuższy czas. Ostateczny wybór opakowania powinien być dostosowany do indywidualnych potrzeb pacjenta, jego preferencji, stanu zdrowia oraz rodzaju stosowanego preparatu.

Autor: mgr farm. Martyna Brzezińska

Bibliografia

https://www.ptfarm.pl/download/?file=File%2FFarmacja+Polska%2F2019%2F4%2F07_SZ_Krople_oczne_n.pdf
Wolska E, Kupiec A., “Rozwiązania zapewniające lepszą tolerancję i skuteczniejszą aplikację kropli ocznych – Farm. Pol. Tom 77 nr 9 2021 str 562-570
Maciejewska A., Niwińsi K., Skiba-Kurek I, Jachowicz R, “Nowości w zakresie opakowań kropli ocznych” Farm. Pol. Tom 78 nr 4 2022 str 201-208,

Idź do oryginalnego materiału